هاشیموتو اصلی‌ترین علت کم‌کاری تیروئید
تیروئید هاشیموتو چیست؟
یکی از انواع کم‌کاری تیروئید که ناشی از حمله سیستم ایمنی بدن به این غده است، تیروئیدیت هاشیموتو نامیده می‌شود. می‌دانید که وظیفه این غده تولید و ترشح هورمون‌های تی۳ و تی۴ در خون است که با این عمل فرآیندهای متابولیک بدن، قلب، تنفس و اندام‌های دیگر را کنترل می‌کند. در این مطلب با ما همراه باشید تا با این نوع از کم‌کاری تیروئید و عوامل و عوارض آن کاملا آشنا شوید.
تیروئید بزرگ و متورم می‌شود (گواتر) که قابل احساس و دیدن است.
خود‌آزمایی
در بیشتر موارد بیماری هاشیموتو، تیروئید بزرگ و متورم می‌شود (گواتر) که قابل احساس و دیدن است.
میلیون‌ها نفر در دنیا بیماری تیروئید دارند و از این مسئله مطلع نیستند به همین علت سازمان‌های نظام پزشکی، مردم را به انجام معاینه تیروئید و گردن تشویق می‌کنند.
شما به کمک این معاینه می‌توانید برآمدگی‌ها، ندول تیروئید (گرهک) و تغییرات در سایز تیروئید را بررسی کنید. بهتر است بدانید که اگر چه این معاینه در تشخیص زود هنگام کمک بزرگی می‌کند ولی راهی مطمئن برای تشخیص بیماری مربوط تیروئید نیست. بسیاری از ندول‌ها و برآمدگی‌ها دیده و یا حس نمی‌شوند، ولی در صورت بزرگ و یا نزدیک بودن آن‌ها به سطح پوست، قابل تشخیص هستند.
در صورت داشتن علائم دیگری از بیماری هاشیموتو و یا این که فکر می‌کنید ممکن است بیماری تیروئیدی داشته باشید، به این توصیه‌ها برای بررسی اندازه ندول‌ها توجه کنید:
یک لیوان آب و یک آینه دستی تهیه کنید و یا در مقابل آینه بایستید.
سر خود را به سمت سقف بالا ببرید و در آینه به غده تیروئید موجود در جلوی گردن، زیر حنجره و بالای استخوان‌های ترقوه توجه کنید.
جرعه‌ای از آب را بنوشید.
هنگام بلعیدن آب، به غده تیروئید توجه کنید. آیا متوجه برآمدگی، بزرگی و یا برجستگی شدید؟ اگر مطمئن نیستید دوباره این عمل را تکرار کنید.
تیروئید خود را لمس کنید. آیا متوجه برآمدگی و یا تورم هستید؟ دقت کنید که غده تیروئید را با سیب گلو (جلو آمدگی حنجره در جلو گردن) اشتباه نگیرید.
در صورت مشاهده و یا حس کردن موارد غیر‌عادی، به پزشک مراجعه کنید. ممکن است اختلالی در تیروئید و یا ندول‌های خود داشته باشید که باید بررسی شوند.
سازمان‌های نظام پزشکی، مردم را به انجام معاینه تیروئید و گردن تشویق می‌کنند.
دلایل بروز هاشیموتو
آنچه باید گفت اینکه تا امروز هیچ علت قطعی برای ابتلا به این بیماری معرفی نشده و بعضی از متخصصان عامل آن را نوعی ویروس یا باکتری‌ها می‌دانند؛ اما محققان بامطالعه آن دلایلی را برای ایجاد هاشیموتو معرفی کرده‌اند که شامل:
هورمون‌های جنسی:
جالب است بدانید که این بیماری در زنان هفت برابر مردان شیوع دارد و شاید این نشانگر نقش هورمون‌های جنسی در بروز هاشیموتو است. غالباً زنان بعد از زایمان به این عارضه دچار می‌شوند که اغلب آن‌ها به‌صورت موقت است و خودبه‌خود تا یک سال برطرف می‌شود اما در بیست درصد از موارد پایدار می‌ماند که نیاز به درمان دارد.
تشعشعات:
قرار گرفتن در معرض اشعه‌ی درمانی احتمال ابتلا به کم‌کاری تیروئید و هاشیموتو را افزایش می‌دهد. بررسی بیمارانی که برای سرطان خون با اشعه تحت درمان قرارگرفته‌اند، نشان می‌دهد که بسیاری از آن‌ها به اختلالات این غده دچار شده‌اند.
وراثت و ژنتیک:
ازآنجاکه دلایل دقیقی برای بروز این اختلال کشف نشده است، قوی‌ترین احتمال آن ژنتیک است و متخصصان عوامل وراثتی را شایع‌ترین علت بیماری هاشیموتو می‌دانند.
سن:
بیماری هاشیموتو ممکن است در هر سنی رخ دهد اما بروز آن بیشتر در سنین میان‌سالی (۴۰ الی ۶۰ سالگی) رایج است.
ابتلا به سایر بیماری‌ها:
سن، جنسیت و وراثت سه عامل اصلی در بروز بیماری هاشیموتو هستند؛ اما ابتلا به برخی بیماری‌ها ازجمله موارد زیر نیز می‌تواند خطر بروز بیماری هاشیموتو را در افراد افزایش دهد.
بیماری ادیسون: نارسایی غده فوق کلیه
هپاتیت خود ایمنی: بیماری که در آن سیستم ایمنی بدن به کبد حمله می‌کند
بیماری سلیاک: یک اختلال گوارشی
لوپوس: نوعی بیماری خود ایمنی که پوست و اندام‌های داخلی بدن را درگیر می‌کند.
آرتریت روماتوئید: روماتیسم مفصلی یا آرتریت روماتوئید یک بیماری خود ایمنی مزمن بوده که سبب التهاب مفاصل می‌شود.
سندرم شوگرن: اختلال در عملکرد غدد درون‌ریز و بروز خشکی دهان و چشم
دیابت نوع ۱
ویتیلیگ: نوعی بیماری خود ایمنی که در آن برخی قسمت‌های پوست فاقد رنگ‌دانه هستند.
بعضی از متخصصان عامل آن را نوعی ویروس یا باکتری‌ها می‌دانند.
چگونه از ابتلا به هاشیموتو آگاه شویم؟
بیماری هاشیموتو به‌طورمعمول باگذشت زمان و طی سالیان متمادی به‌آرامی پیشرفت می‌کند و باعث آسیب مزمن و افت سطح هورمون تیروئید در خون می‌شود. این بیماری نیز مانند سایر بیماری‌ها، باعث بروز علائمی در بدن می‌شود که از اولین نشانه‌های آن تورم قسمت جلوی گردن است. علائم و نشانه‌های بیماری هاشیموتو عمدتاً مشابه علائم کم‌کاری تیروئید است و از شایع‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
خستگی و سستی
افزایش حساسیت به سرما
یبوست
پوست رنگ‌پریده و خشک
صورت پف‌کرده
ناخن شکننده
ریزش مو
تورم زبان
افزایش وزن بدون دلیل
درد عضلات و مفاصل
ضعف عضلانی
خونریزی قاعدگی شدید یا طولانی‌مدت
افسردگی
کاهش حافظه
بیماری هاشیموتو به‌طورمعمول باگذشت زمان و طی سالیان متمادی به‌آرامی پیشرفت می‌کند.
عوارض ناشی از بیماری خودایمنی هاشیموتو چیست؟
بیماری هاشیموتو در صورت عدم درمان، کم کاری تیروئید را به دنبال داشته که سبب بروز مشکلات و عوارض جدی و متعددی می‌شود. شایع‌ترین عوارض ناشی از این بیماری در ادامه مطرح شده اند:
گواتر: کم کاری تیروئید یکی از علل شایع گواتر است. تحریک مداوم تیروئید برای ترشح بیشتر هورمون‌ها ممکن است باعث بزرگ شدن غده و بروز گواتر شود. این معضل می‌تواند باعث بروز مشکلات بلع و تنفس شده و در ظاهر افراد نیز تاثیر منفی بگذارد.
مشکلات قلبی: در افراد مبتلا به کم کاری تیروئید، میزان کلسترول بد (LDL) افزایش می‌یابد. همچنین چنانچه کم کاری تیروئید درمان نشود، باعث بزرگ شدن ماهیچه قلب و نارسایی قلبی می‌گردد.
مشکلاتی سلامت روان: افسردگی یکی از عوارضی است که به دنبال ابتلا به بیماری هاشیموتو رخ می‌دهد و با گذشت زمان شدیدتر خواهد شد. همچنین افراد مبتلا به این بیماری ممکن است با کاهش میل جنسی مواجه شده و عملکرد ذهنی آنان نیز ضعیف شود.
کما میکسدم : این بیماری نادر و تهدید کننده زندگی می‌تواند به دلیل کم کاری تیروئید شدید و به دنبال بیماری هاشیموتو درمان نشده ایجاد شود. علائم و نشانه های آن شامل خواب آلودگی و به دنبال آن رخوت عمیق و بیهوشی است که ممکن است سبب مرگ بیمار شود.
نقص مادرزادی: چنانچه خانم بارداری به بیماری هاشیموتو و کم کاری تیروئید مبتلا باشد، احتمال بروز نقایص مادرزادی در نوزاد افزایش خواهد یافت. این کودکان بیشتر در معرض مشکلات ذهنی، نقص قلب، مغز و کلیه و اختلالات رشد هستند.
بیماری هاشیموتو در صورت عدم درمان، کم کاری تیروئید را به دنبال دارد.
چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد؟
با مطالعه مطالب گفته شده ممکن است در ذهن خود با این سوال مواجه شوید که برای تشخیص و درمان بیماری هاشیموتو چه زمانی باید به پزشک مراجعه نمود؟
علی‌رغم اینکه علائم بیماری هاشیموتو به آرامی و با گذشت زمان پدیدار می‌شوند، اما درصورت مشاهده هریک از علائمی که در قسمت‌های قبلی مطلب ذکر شدند، مراجعه به پزشک ضروری است.
در شرایط زیر و در صورت مشاهده علائم مطرح شده، جهت بررسی عملکرد غده تیروئید به پزشک مراجعه کنید.
خستگی بدون دلیل مشخص
پوست خشک
صورت رنگ پریده و پف کرده
یبوست
انجام جراحی تیروئید
پرتو درمانی
مصرف داروهای ضد تیروئیدی
کلسترول بالا
همچنین مراجعه مداوم و منظم به پزشک، زمانی که تحت درمان بیماری هاشیموتو و کم کاری تیروئید هستید نیز توصیه می‌شود. به این ترتیب می‌توانید اطمینان حاصل کنید که دوز مناسبی از داروها را دریافت می‌کنید. با گذشت زمان ممکن است دوز داروها برای عملکرد صحیح غده تیروئید تغییر کند.
پیشگیری از ابتلا به هاشیموتو
پیش‌بینی برای فرد مبتلابه تیروئیدیت هاشیموتو با درمان مناسب بسیار عالی است. ترمیم سطح هورمون تیروئید با درمان پزشکی علائم و نشانه‌های کم‌کاری تیروئید را برعکس می‌کند. بدون درمان، کم‌کاری تیروئید می‌تواند طی سال‌ها بدتر شود که به‌طور بالقوه منجر به آسیب به اعضای بدن و بیماری شدیدی خواهد شد. تیروئیدیت هاشیموتو یک بیماری خود ایمنی است که در آن بدن بافت خود را به‌عنوان یک عامل خارجی می‌شناسد. هیچ راه شناخته‌شده‌ای برای جلوگیری از این بیماری وجود ندارد.
اطمینان حاصل کنید که دوز مناسبی از داروها را دریافت می‌کنید.
راه درمان هاشیموتو
همه افراد مبتلابه بیماری هاشیموتو دچار کم‌کاری تیروئید نمی‌شوند. ازآنجاکه داشتن سطح آنتی‌بادی متناسب با هاشیموتو بیشتر در معرض خطر کم‌کاری تیروئید قرار دارد، ارائه‌دهندگان خدمات بهداشتی معمولاً وضعیت بیمار را کنترل کرده و مراقب هرگونه تغییر در سلامت تیروئید او هستند. اگر بیماری هاشیموتو به پیشرفت در کم‌کاری تیروئید منجر شود، درمان آن با نوعی هورمون تیروئیدی مصنوعی به نام لووتیروکسین است که عملکرد طبیعی تیروئید را بازیابی می‌کند. لازم است هرروز تا آخر عمر آن را مصرف کنید. خواهید فهمید که چگونه دوز خود را تنظیم کنید تا اطمینان حاصل کنید که کم‌کاری تیروئید تحت کنترل است.
به روز رسانی : ۱۲ دی ۱۴۰۰
منابع :
۱.منبع شماره ۱
۲.منبع شماره ۲
۳.منبع شماره ۳
۴.منبع شماره ۳
