چرا ناشتا بودن برای آزمایش مهم است؟
ناشتا بودن برای آزمایش چه ضرورتی دارد؟
قبل از انجام هرگونه آزمایش ممکن است این سوال برای تان به وجود آیدکه آیا برای انجام آزمایش باید ناشتا باشید یا مدت ناشتا بودن چند ساعت باشد و آیا می توان در فاصله ناشتا بودن آب نوشید؟ اگرچه برای بسیاری از آزمایشات احتیاجی به ناشتا بودن نیست ولی برای تعدادی از آزمایشات باید شرایط خاصی را در نظر داشت که این توصیه ها به صورت نوشته یا گفتاری از طریق آزمایشگاه در دسترس شما قرار می گیرد. برای برخی از آزمایشات مانند آزمایش قند خون و تست تری گلیسیرید ناشتا بودن برای آزمایش الزامی می باشد زیرا خوردن غذا باعث تغییر اندازه ها در آزمایش می شود.
برای برخی از آزمایشات مانند آزمایش قند خون و تست تری گلیسیرید ناشتا بودن الزامی می باشد.
ناشتا بودن یعنی چه؟
منظور از ناشتا بودن این است که هر غذایی که معمولاً در شب قبل مصرف می کرده اید، بخورید و پس از آن از خوردن هر گونه ماده غذایی پرهیز کنید. برای برخی آزمایشات خوردن آب در شب قبل از آزمایش به مقدار رفع تشنگی مانعی ندارد، اما به هنگام صبح از خوردن و آشامیدن کاملاً خودداری کنید. در این مورد باید با پزشک خودتان مشورت نمایید. در طول مدتی که باید ناشتا باشید نباید دخانیات مصرف کنید.
برای آزمایش هایی مانند آهن خون یا خون مخفی در مدفوع، باید سه روز قبل، از مصرف هر گونه داروهای آهن دار و همچنین گوشت قرمز، جگر و… پرهیز کرده باشید.
چه مدت ناشتایی قبل از آزمایش خون لازم است؟
مدت زمان ناشتا بودن برای آزمایش به نوع آزمایش بستگی دارد. پزشک به شما می‌گوید که چه مدت باید از غذا خوردن خودداری کنید.
آزمایش قند خون: آزمایش قند خون ناشتا معمولاً به یک شبانه روزه ناشتایی نیاز دارد که حدود ۸ تا ۱۰ ساعت طول می‌کشد.
آزمایش کلسترول خون: برخی از انواع تستهای کلسترول نیازی به ناشتایی ندارند. بعضی از آنها مانند آزمایش مستقیم کلسترول LDL ممکن است تا ۱۴ ساعت به ناشتایی نیاز داشته باشد.
تست سطح تری گلیسیرید: برای آزمایش تری گلیسیرید احتمالاً نیازی به ناشتایی نخواهید داشت، اما در برخی شرایط ممکن است ۱۲ ساعت ناشتایی لازم باشد.
آزمایش آهن سرم: ممکن است از شما خواسته شود ۱۲ ساعت ناشتا باشید و ۲۴ ساعت قبل از انجام این آزمایش از مصرف مکملهای آهن خودداری کنید.
آزمایشات ویتامین B12: معمولاً قبل از آزمایش ویتامین B12 نیازی به ناشتایی ندارید. در برخی شرایط پزشک ممکن است حدود ۶ تا ۸ ساعت ناشتایی را توصیه کند.
آزمایش ویتامین B کمپلکس: یک آزمایش خون که تمام ویتامین‌های گروه B شما را بررسی می‌کند، معمولاً بعد از ناشتایی به مدت یک شبانه روز انجام می‌شود.
پانل عملکرد کلیه: ممکن است قبل از آزمایش عملکرد کلیه به شما گفته شود که ۸ تا ۱۲ ساعت چیزی نخورید.
آزمایش گاما – گلوتامیل ترانسفراز: پزشک ممکن است به شما بگوید یک شبانه روز ناشتا باشید و به مدت ۲۴ ساعت از مصرف الکل خودداری کنید.
هر غذایی که معمولاً در شب قبل مصرف می کرده اید، بخورید و پس از آن از خوردن هر گونه ماده غذایی پرهیز کنید.
آزمایشات روتین و شرایط ساعات ناشتایی
۱- تست CBC (شماش سلولهای خونی): نیاز به ناشتایی ندارد و آمادگی خاصی ندارد و در هر زمان قابل انجام است.
۲- تست FBS (قند خون ناشتا) :قند خون حدودا ٢ ساعت پس از آخرین وعده غذایی، کاهش می یابد، با این وجود باید حتما از ۸ تا ۱۰ ساعت قبل ناشتا باشید.
۳- تست تری گلیسرید : باید ۱۲ تا ۱۴ ساعت قبل آن ناشتا باشید، آخرین وعده غذایی تان نیز باید سبک باشد.اما رژیم غذایی خود را در چند روز اخیر تغییر ندهید تا پزشک بتواند در مورد الگوی غذاییتان تصمیم بگیرد.
۴- تست سدیم، پتاسیم، کلسیم، فسفر: رعایت حدودا ۴ ساعت ناشتایی توصیه می شود،اما ناشتایی اجباری نیست.
۵- تست کلیه ( BUN / CR ) : این تست ها نیاز به ناشتایی ندارد.
و همچنین
۶- تست اسید اوریک: برای این تست چهار ساعت ناشتایی توصیه می شود و باید از خوردن گوشت زیاد قبل آزمایش خودداری کنید.
۷- تست AST / ALT : این تست ها جز تست های کبدی بوده و نیاز به ناشتایی ندارد.
۸- تست آلکالن فسفاتاز : برای انجام این تست باید حداقل ۸ ساعت ناشتا باشید به این دلیل که یکی از ایزوآنزیم های این تست، روده ای می باشد.
۹- تست بررسی آهن خون: از ٢ روز قبل، باید ازمصرف ویتامین B12 و مکملهای آهن خودداری کنید. برای این تست حدودا ۴ ساعت ناشتایی توصیه می شود، اما اجباری نیست.
۱۰- تستهای تیروئیدی: تست های تیروئیدی بسیار زیاد هستند که هیچ کدام نیاز به ناشتایی ندارند.
۱۱- تست ESR / CRP: این دو تست نیاز به ناشتایی ندارند، اما مصرف داروهای ضدالتهاب مثل NSAID و استامینوفن نتیجه را تحت تاثیر قرار می دهند.
۱۲- تست PT /PTT /INR : هیچ کدام از این تست ها نیاز به ناشتایی ندارند.
۱۳- تست هموگلوبین A1c : این تست که میزان هموگلوبین و قند خون را طی ۲-۳ ماه اخیر نشان می دهد نیاز به ناشتایی و آمادگی خاصی ندارد.
مدت زمان ناشتایی به نوع آزمایش بستگی دارد.
علائمی که ممکن است به ناشتا بودن نیاز داشته باشد
شرایط بسیاری وجود دارد که ممکن است دکتر بخواهد آزمایش خون ناشتا تجویز کند. فقط سه نمونه از این موارد شامل دیابت، افزایش کلسترول یا کاهش آهن است.
علائم اولیه زیر ممکن است بیانگر این باشد که مبتلا به یکی از موارد ذکر شده هستید:
تشنگی شدید
بهبودی آهسته زخم
تاری دید
خستگی
تکرر ادرار
پوست رنگ‌پریده
ناخن‌های شکننده
سردرد
سرگیجه
فقط سه نمونه از این موارد شامل دیابت، افزایش کلسترول یا کاهش آهن است.
توصیه های قبل از انجام آزمایش:
قبل از انجام آزمایش باید شام سبک میل شود وجهت اندازه گیری آزمایش چربی خون باید حداقل ۱۴ ساعت مواد غذایی مصرف نشود. معمولا برای جلوگیری از گرسنگی زیاد زمان ناشتا بودن برای آزمایش نباید بیشتر از ۱۶ ساعت باشد.
در صورتی که داروی دیگری مصرف می کنید باید با هماهنگی آزمایشگاه باشد زیرا مصرف برخی داروها ممکن است بر روی نتیجه آزمایش تاثیر بگذارد و حتما باید توسط پزشک کنترل شود.
در برخی موارد باید کشیدن سیگار را نیز متوقف نمود. مصرف هر گونه آب میوه، قهوه و چایی باید در زمان ناشتا بر اساس توصیه پزشک باشد زیرا برای بعضی از آزمایشات مصرف این نوشیدنی ها توصیه نمی شود. گاهی پزشک یا مسئول آزمایشگاه برای مصرف آب نیز جهت تعیین مقادیر نمونه محدودیت قائل می شود.
مصرف الکل موجب آسیب دیدگی کبد می شود و در نتیجه آنزیم های کبدی افزایش پیدا می کند.
جویدن آدامس، تمرینات ورزشی و پوشیدن لباس های تنگ و چسب نیز ممکن است باعث تحریک سیستم گوارش و تغییر نتیجه آزمایش شود. بعد از آزمایش می توانید فعالیت روزمره خود را داشته باشید.
قبل از انجام آزمایش باید شام سبک میل شود وجهت اندازه گیری آزمایش چربی خون باید حداقل ۱۴ ساعت مواد غذایی مصرف نشود.
به روز رسانی :۱۱ آذر ۱۴۰۰
منابع :
۱.منبع شماره ۱
۲.منبع شماره ۲
۳.منبع شماره ۳
