چه آزمایشاتی برای تشخیص آپاندیس به کار می رود؟
آپاندیس چیست؟
آپاندیس زائده کوچکی است که به روده متصل شده است و در سمت راست پایین شکم قرار دارد. از آن جا که مجرای آپاندیس کوچک است ممکن است به‌خوبی تخلیه نشود؛ لذا انسداد ایجاد شده در آن باعث تکثیر باکتری‌ها در داخل آپاندیس شده که این می‌تواند منجر به تشکیل چرک و تورم و فشار دردناک در شکم شما شود.
این اندام توخالی، در نوک سکوم و معمولاً در ربع تحتانی سمت راست شکم قرار دارد. بااین‌حال، بسته به اینکه مشکلات رشدی غیرطبیعی از جمله چرخش ناقص روده یا هر شرایط خاص دیگری مانند بارداری یا جراحی‌های قبلی شکم وجود داشته باشد، می‌تواند تقریباً در هر ناحیه از شکم قرار گیرد؛ بنابراین آپاندیس تمامی افراد در یک محل قرار ندارد و گاهی اوقات می‌تواند در پشت روده بزرگ، پشت کبد یا در لگن قرار داشته باشد.
آپاندیسیت چیست؟
آپاندیسیت، التهاب و عفونت آپاندیس ورمی فرم است که معمولاً به‌صورت حاد و در عرض ۲۴ ساعت و یا حتی به‌عنوان یک بیماری مزمن نیز ظاهر می‌شود. به طور کلاسیک، عود آپاندیس در ابتدا با درد شکمی عمومی یا ﭘﺮی اﻣﺒﻠﯿﮑﺎل تظاهر پیدا می‌کند که بعداً در ربع تحتانی سمت راست شکم احساس می‌شود.
در بزرگسالان،آپاندیسیت، امری بسیار رایج است و در مردان بیشتر از زنان اتفاق می‌افتد (تقریباً دوبرابر)
آپاندیسیت در کودکان
آپاندیسیت در بزرگسالان امری بسیار رایج است و در مردان بیشتر از زنان اتفاق می‌افتد (تقریباً دوبرابر). اما برخی چنین تصور می‌کنند که این بیماری در کودکان اتفاق نمی‌افتد، درحالی‌که چنین نیست. اگر کودک شما دچار تب (۱۰۴ درجه فارنهایت) یا درد شکمی شدید شد و این درد به سمت راست پایین شکم حرکت کرد، فوراً به پزشک مراجعه کنید زیرا ممکن است به معنای پارگی آپاندیس باشد.
آپاندیسیت در بارداری
آپاندیسیت یکی از شایع‌ترین دلایل نیاز به جراحی در دوران بارداری است و تشخیص و تفکیک آن از علائم و تغییرات جسمی در بارداری قدری مشکل است که این امر در سه ماه سوم بارداری دشوارتر هم می‌شود. پس به هنگام تب، اسهال، تهوع، استفراغ، بی‌اشتهایی، خونریزی واژینال و یا احساس درد در ربع پایین سمت راست شکم (که شایع‌ترین علامت آپاندیسیت است) حتما موضوع را با پزشک زنان خود در میان بگذارید.
علائم
علائم ابتلا به آپاندیسیت شامل موارد زیر هستند:
وجود درد های آپاندیس در ناحیه پایین سمت راست شکم
بی اشتهایی
حالت تهوع
استفراغ
اسهال
یبوست
عدم امکان خارج کردن گاز از روده
ورم شکم
تب محدود
احساس راحتی پس از مدفوع کردن
درد آپاندیس ممکن است از یک گرفتگی ملایم در ناحیه شکم آغاز شود. این درد اغلب افزایش پیدا می‌کند و با گذشت زمان شدید می‌شود. در این حالت فرد الزاماً متوجه ایجاد تغییر در عادت عملکرد روده خود نمی‌شود. به هر حال، گاهی اوقات آپاندیسیت می‌تواند بر عملکرد دفع ادرار تاثیر داشته باشد.
اگر شما با حساس شدن ناحیه سمت راست شکم خود همراه با سایر علائم مطرح شده بالا روبرو شدید، با پزشک در این رابطه صحبت کنید. التهاب می‌تواند به سرعت تبدیل به یک مشکل اورژانسی شود. پاره شدن آپاندیس به ندرت در ۲۴ ساعت اول مشاهده این علائم اتفاق می‌افتد. به هر حال، تا ۸۰ درصد افرادی که دارای این علائم هستند، در طول ۴۸ ساعت با ترکیدن آپاندیس مواجه خواهند شد. پاره شدن یا سوراخ شدن آپاندیس می‌تواند مرگبار باشد. در این حالت خطر مرگ در نوزادان و افراد سالمند بیشتر است.
علت آپاندیسیت معمولاً به دلیل تجمع مواد مدفوع در ناحیه مورد نظر ایجاد می‌شود.
علائم ترکیدن آپاندیس چیست؟
همیشه آپاندیسیت منجر به ترکیدن آن نمی‌شود اما هر چه دیرتر به پزشک مراجعه شود احتمال خطر و ترکیدن افزایش پیدا می‌کند.
با بروز نشانه‌های زیر هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید:
۱. درد معده شدید که قبلا سابقه نداشته
آپاندیسیت معمولا همراه با درد شدید در قسمت ناف به سمت راست آغاز می‌شود. التهاب آپاندیس می‌تواند با درد هنگام قدم برداشتن، سرفه و حرکات تند ماشبن همراه شود.
۲. تب و لرز
به طور کل تب به معنای وجود التهاب در بدن است. اگر این تب همراه با درد معده همراه شود احتمال آپاندیسیت افزایش می‌یابد.
۳. تکرر ادرار
به دلیل اینکه در بعضی افراد آپاندیس به پایین بدن و مثانه نزدیک است، در صورت التهاب آپاندیس و فشار به مثانه، می تواند باعث تکرر ادرار شود که در صورت همراه شدن با علائم دیگر ممکن است نشانه آپاندیسیت باشد.
۴. حالت تهوع و بی اشتهایی
این علائم می تواند دلایل بسیاری بیماری ها از جمله وجود باکتری در معده باشد. اما گاهی التهاب آپاندیس روی دستگاه گوارش تاثیر می‌گذارد و منجر به حالت تهوع و استفراغ و بی اشتهایی می‌شود که باید حتما به پزشک مراجعه شود.
علت
دانشمندان تصور می‌کنند شرایطی که باعث ابتلا به این مشکل می‌شود مربوط به ایجاد گرفتگی و انسداد در آپاندیس فرد است. این انسداد می‌تواند جزئی یا کامل باشد. گرفتگی کامل ایجاد شده در این حالت نیازمند انجام عمل آپاندیس به صورت اورژانسی است. علت آپاندیسیت معمولاً به دلیل تجمع مواد مدفوع در ناحیه مورد نظر ایجاد می‌شود. این مشکل می‌تواند در نتیجه عوامل زیر نیز مشاهده شود:
بزرگ شدن غدد لنفاوی
پیچ خوردن
ایجاد آسیب
تشکیل تومور
هنگامی که آپاندیس دچار انسداد می‌شود، باکتری‌ها می‌توانند داخل آن تکثیر گردند. این تکثیر باعث ایجاد چرک در محل می‌شود. در این حالت افزایش فشار می‌تواند دردناک باشد و رگ‌های خونی موجود در محل را تحت فشار قرار دهد. کمبود جریان خون به آپاندیس می‌تواند باعث ابتلای فرد به قانقاریا شود. در صورتی که اپاندیس پاره شود، مواد فاسد شده می‌توانند ناحیه شکم را پر کنند و این مشکل نیاز به درمان به صورت اورژانسی دارد.
پریتونیت فقط یکی از خطرات ترکیدن آپاندیس می باشد. این مشکل نشان دهنده التهاب بافتی است که دیواره شکم را می‌سازد. سایر اندام‌ها نیز می‌تواند پس از پاره شدن آپاندیس دچار التهاب شود. ناحیه‌های آسیب دیده در این حالت می‌تواند شامل روده، مثانه و ناحیه خم روده باشد. اگر آپاندیس آسیب دیده به جای پاره شدن سوراخ شود، این مشکل می‌تواند باعث ایجاد آبسه شود. به این ترتیب عفونت فقط محدود به یک ناحیه خواهد بود. با این وجود، آبسه هنوز می‌تواند برای سلامتی فرد خطرناک باشد.
اگر علائم آپاندیسیت دارید ممکن است به آزمایش آپاندیس نیاز داشته باشید. شایع ترین علامت این بیماری درد در شکم است.
آزمایش آپاندیس برای چه مواردی مناسب است؟
آزمایش آپاندیس برای افرادی که علائم آپاندیسیت دارند استفاده می شود. این آزمایشات می توانند قبل از ایجاد عوارض جدی در تشخیص آپاندیسیت کمک کنند.
چرا به آزمایش آپاندیس نیاز دارم؟
اگر علائم آپاندیسیت دارید ممکن است به آزمایش آپاندیس نیاز داشته باشید. شایع ترین علامت این بیماری درد در شکم است. درد اغلب در قسمت بالایی شکم شما شروع می شود و به سمت پایین شکم شما تغییر می کند.
سایر علائم آپاندیسیت شامل موارد زیر است:
درد شکم که هنگام سرفه یا عطسه شدیدتر می شود
درد شکم که بعد از چند ساعت بدتر می شود
تهوع و استفراغ
اسهال یا یبوست
تب
از دست دادن اشتها
نفخ شکم
هنگام انجام آزمایش آپاندیس چه اتفاقی می افتد؟
آزمایش های آپاندیسیت معمولاً شامل معاینه بدنی شکم شما و یک یا چند مورد از موارد زیر است:
آزمایش خون
تست برای بررسی علائم عفونت. تعداد گلبولهای سفید خون بالا نشانه عفونت در بدن از جمله آپاندیسیت است، اما محدود به آن نیست. برای بررسی وضعیت گلبول های سفید خون و همچنین سایر فاکتورهای خونی از آزمایش CBC استفاده می شود.
آزمایش CBC یا شمارش کامل سلول های خونی، یک آزمایش بسیار رایج و کاربردی در آزمایشگاه های تشخیص طبی است که برای شمارش سلول های تشکیل دهنده خون یا همان شمارش WBC ها و RBC ها و پلاکت ها استفاده می شود. تعداد گلبول های سفید معمولاً با عفونت افزایش می یابد.
اما تعداد آن ها در آپاندیسیت اولیه، قبل از شروع عفونت می تواند عادی باشد. متأسفانه آپاندیسیت تنها وضعیتی نیست که موجب افزایش تعداد گلبول های سفید خون می شود. تقریباً هر گونه عفونت یا التهاب باعث شمارش غیر طبیعی گلبول های سفید خون خواهد شد.
بنابراین برای تشخیص آپاندیسیت نباید تنها یک عدد بالای گلبول سفید ملاک قرار گیرد.
آزمایش ادرار
از تست ادرار در آزمایش آپاندیس برای رد عفونت ادراری استفاده می شود. آزمایش ادرار از تست های مهم و کلیدی جهت تشخیص بیماری های کلیوی و مجاری ادراری می باشد. بررسی ادرار به طور کلی در جهت تشخیص عفونت ادرار، خون در ادرار، وجود سلول های سرطانی و التهابی در ادرار، دفع پروتئین از ادرار، دفع املاح بدن از قبیل کلسیم و پتاسیم، از نظر دفع کریستال یا اجزاء مواد تشکیل دهنده سنگ های موجود در سیستم ادراری و وجود قارچ در ادرار می باشد.
آزمایش ادرار یک بررسی میکروسکوپی از نمونه‌ی ادرار است که در آن گلبول قرمز، گلبولهای سفید و باکتری را در ادرار تشخیص می دهند. ادرار غیر طبیعی معمولاً هم زمان با التهاب یا سنگ در کلیه ها یا مثانه دیده می شود. نمونه ادرار هم زمان با بروز آپاندیسیت نیز می تواند غیر طبیعی باشد، زیرا آپاندیس در نزدیکی مثانه قرار دارد. اگر التهاب آپاندیسیت به اندازه کافی بزرگ باشد، می تواند به حفره رحم و مثانه پیشروی کرده و منجر به بروز ادرار غیر طبیعی شود.
با این حال اکثر بیماران مبتلا به آپاندیسیت دارای ادرار طبیعی هستند. محققان نشان دادند که یک پروتئین قابل تشخیص در ادرار می تواند در نهایت به عنوان یک نشانگر زیست شناختی برای آپاندیسیت عمل کند.
آزمایش کشت ادرار (Urine Culture)
آزمایشی است که می تواند باکتری ها را در ادرار شما تشخیص دهد. در این آزمایش میکروب هایی که باعث عفونت دستگاه ادراری (UTI) می شوند ، شناسایی و مشخص می شوند. باکتری هایی که به طور معمول باعث عفونت دستگاه ادراری می شوند، می توانند از طریق حالب وارد مجاری ادراری شوند.
در محیط دستگاه ادراری شما ، این باکتری ها می توانند به سرعت رشد کرده و به یک عفونت تبدیل شوند. در حالت طبیعی نمونه ادرار افراد سالم بدون باکتری یا دارای مقادیر بسیار جزئی از باکتری می باشد.
آزمایش کشت ادرار می تواند میکروارگانیسم ها ، به طور معمول باکتری ها ، که باعث عفونت دستگاه ادراری می شوند را شناسایی کند. عفونت دستگاه ادراری در زنان نسبت به مردان شایع تر است. دلیل این امر این است که مجرای ادرار خانم ها کوتاه تر و بسیار به مقعد نزدیک است. بنابراین ، راه یافتن باکتری های روده به مجرای اداری خانم ها بسیار آسان تر است. باکتری ها می توانند در نواحی مانند مثانه ، مجرای ادرار و کلیه ها راه یافته و به یک عفونت تبدیل شوند.
مجاری ادراری شما شامل کلیه ها ، مثانه و لوله‌هایی است که ادرار را از بدن شما خارج می کنند (مجرای ادرار و حالب). عفونت معمولاً در مثانه یا مجرای ادراری (لوله ای که به پوست شما ختم می شود و ادرار را به بیرون از بدن شما هدایت می کند) شروع می شود.
اما این عفونت می تواند بر هر بخشی از این سیستم تأثیر بگذارد. اگر شما به عفونت مبتلا باشید ، ممکن است هنگام ادرار کردن احساس سوزش و ناراحتی نمایید.
آپاندکتومی به‌صورت جراحی باز و با استفاده از ایجاد یک برش شکمی به طول حدود ۲ تا ۴ اینچ (۵ تا ۱۰ سانتی‌متر) انجام می‌شود (لاپاراتومی).
روش‌های درمان آپاندیسیت
به طور معمول، درمان آپاندیسیت شامل جراحی برداشتن آپاندیس ملتهب است. البته برای درمان عفونت، قبل از جراحی ممکن است یک دوز آنتی‌بیوتیک برایتان تجویز شود.
جراحی برای برداشتن آپاندیس (آپاندکتومی)
آپاندکتومی به‌صورت جراحی باز و با استفاده از ایجاد یک برش شکمی به طول حدود ۲ تا ۴ اینچ (۵ تا ۱۰ سانتی‌متر) انجام می‌شود (لاپاراتومی). همچنین این جراحی را می‌توان از طریق ایجاد چند برش کوچک شکمی انجام داد (جراحی لاپاراسکوپی). در طول آپاندکتومی لاپاراسکوپی، جراح ابزارهای جراحی مخصوص و یک دوربین فیلم‌برداری را در شکم شما قرار می‌دهد تا آپاندیستان را خارج کند.
به‌طورکلی، جراحی لاپاراسکوپی، امکان بهبود سریع – با درد و جای زخم کمتر – را فراهم می‌کند که ممکن است گزینه مناسبی برای افراد چاق و مسن باشد، نه برای همه افراد! چراکه اگر آپاندیس شما پاره شده و عفونت به خارج از آپاندیس گسترش‌یافته باشد یا آبسه داشته باشید، ممکن است به آپاندکتومی باز نیاز پیدا کنید تا جراح به‌راحتی بتواند حفره شکمی شما را تمیز کند.
نکته: معمولا یک یا دو روز پس از برداشتن آپاندیس، از بیمارستان مرخص می‌شوید.
مراقبت‌های بعد از عمل آپاندیس
پس از آپاندکتومی یا در صورت پارگی آپاندیس انتظار می‌رود که با سپری شدن چند هفته بهبود پیدا کنید. برای این منظور:
چند روز اول بعد از عمل از انجام فعالیت‌های شدید خودداری کنید
اگر آپاندکتومی شما به روش لاپاراسکوپی انجام شد، فعالیت خود را به مدت سه تا پنج روز و اگر آپاندکتومی باز انجام دادید، فعالیت‌های خود را به مدت ۱۰ تا ۱۴ روز محدود کنید. در مورد محدودیت‌های مربوط به ازسرگیری فعالیت‌های روزمره خود بعد از انجام عمل جراحی از تیم پزشکی خود سوال کنید.
هنگام سرفه مراقب شکم خود باشد
برای این منظور قبل از سرفه، خندیدن و یا انجام هر حرکتی یک بالش روی شکم خود قرار دهید و با فشردن ملایم آن روی شکم، به کاهش درد خود کمک کنید.
در صورت موثر واقع نشدن داروهای مسکن با پزشک خود در ارتباط باشید
داشتن درد، استرس مضاعفی بر بدن شما وارد می‌کند و روند بهبودی‌تان را کند می‌کند. اگر با وجود مصرف داروهای ضد درد، همچنان درد داشتید، حتما به پزشک خود اطلاع دهید.
به هنگام احساس آمادگی، حرکت کنید
به‌آرامی و آن‌طور که راحت هستید فعالیت‌های خود را شروع و به‌مرور افزایش دهید. می‌توانید این کار را با پیاده‌روی‌های کوتاه‌مدت شروع کنید.
در صورت نیاز استراحت کنید
در دوران ریکاوری، ممکن است متوجه شوید که بیش از حد معمول احساس خواب‌آلودگی می‌کنید. راحت باشید و در صورت نیاز استراحت کنید.
در مورد بازگشت به محل کار یا مدرسه با پزشک خود مشورت کنید
زمانی که احساس آمادگی کردید با اجازه تیم پزشکی خود می‌توانید به کار خود بازگردید. کودکان نیز ممکن است کمتر از یک هفته پس از جراحی بتوانند به مدرسه بازگردند. بااین‌حال، آن‌ها برای ازسرگیری فعالیت‌های سنگین خود (مانند کلاس‌های بدنسازی یا ورزش)، باید دو تا چهار هفته منتظر بمانند.
تخلیه آبسه پیش از جراحی آپاندیس
اگر آپاندیس شما ترکیده باشد و در اطراف آن آبسه ایجاد شده باشد، پزشک ممکن است با قراردادن لوله‌ای از طریق پوست در داخل آبسه، آن را تخلیه کند. آپاندکتومی را می‌توان چند هفته بعد از کنترل کامل عفونت انجام داد.
درمان دارویی آپاندیس
مصرف آنتی‌بیوتیک (برای کوچک کردن آپاندیس و ازبین‌بردن عفونت در آپاندیسیت‌های حاد و بدون عارضه)
و مسکن‌های بدون نسخه (OTC)- (که اغلب به‌منظور کاهش درد پس از مرخصی از بیمارستان استفاده می‌شود)
برداشتن آپاندیس، جراحی ساده ای است و عوارض خاصی به دنبال ندارد.
آیا عمل آپاندیس خطرناک است؟
خیر، معمولا برداشتن آپاندیس، جراحی ساده ای است و عوارض خاصی به دنبال ندارد. اما در برخی موارد و به‌خصوص در کودکان (که سیستم دفاع ایمنی بدن آن‌ها به‌خوبی تکامل نیافته است)، ممکن است محل جراحی آپاندیس دچار عفونت شود.
علائم عفونت بعد از عمل آپاندیس چیست؟
سفتی، قرمزی، گرم شدن و تورم پوست بدن در محل جراحی
ترشحات آبکی محل جراحی (که بیش از پنج‌روز ادامه داشته باشد)
تب و لرز
کاهش اشتها
و استفراغ
چگونه از التهاب آپاندیس پیشگیری کنیم؟
بهترین راه پیشگیری مصرف فیبر بیشتر در رژیم غذایی (به‌منظور ایجاد مدفوع نرم‌تر و کاهش احتمال ابتلا به آپاندیسیت) است. اکتیو بودن و ورزش کردن نیز در پیشگیری موثر واقع می‌شود.
به روزرسانی : ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۱
منابع:
۱.منبع شماره ۱
۲.منبع شماره ۲
۳.منبع شماره ۳
