ادرار خونی یا هماچوری نشانه چیست ؟
خون ادراری (هماچوری) چیست؟ علل و شیوه های بررسی
دیدن خون در ادرار را خون ادراری (هماچوری ) میگویند که میتواند به دو فرم باشد ۱) واضح Gross قابل دید توسط بیمار ۲) میکروسکوپی Microscopic و غیر قابل رویت توسط بیمار
علائم ادرار خونی
هماچوری گروس منجر به صورتی، قرمز و یا کولا مانند شدن رنگ ادرار می شود. این اتفاق به دلیل حضور گلبول های قرمز در ادرار رخ می دهد. مقدار اندکی از خون می تواند باعث قرمز شدن ادرار شود. در این حالت معمولا فرد دچار درد نمی شود مگر اینکه لخته های خونی دفع کند. ادرار خونی معمولا بدون علائم و نشانه خاصی اتفاق می افتد.
چه زمانی مراجعه به پزشک اورولوژیست ضروری است؟
بهتر است به محض این که متوجه وجود خون در ادرار شدید با پزشک خود ملاقات کنید. برخی داروها نظیر Ex-lax (مسهل کننده) و برخی مواد غذایی خاص نظیر چغندر قرمز، ریواس و توت قرمز نیز می توانند باعث قرمز شدن رنگ ادرار شوند.
تغییر رنگ ادرار در اثر مصرف برخی داروها، مواد غذایی خاص و یا ورزش، به احتمال زیاد در عرض چند روز از بین خواهد رفت. ادرار خونی ظاهر متفاوتی دارد اما ممکن است نتوانید آن را به خوبی توصیف کنید. در این حالت بهترین کار این است که بلافاصله پس از تغییر رنگ ادرار با پزشک خود ملاقات کنید.
وجود خون در ادرار
عوامل متعددی وجود دارند که می توانند باعث دفع گلبول های قرمز یا سفید در ادرار شوند که در بسیاری موارد نگران کننده نیستند.
مقادیر کمی خون در ادرار ممکن است به علت داروهای خاص، ورزش شدید، فعالیت جنسی یا قاعدگی باشد.
در صورت زیاد بودن خون در ادرار تحت نظر یک پزشک متخصص حتما باید آزمایش های بیشتری جهت بررسی علت آن انجام شود.
افزایش گلبول های قرمز در ادرار ممکن است به دلایل زیر باشد:
عفونت ویروسی
التهاب کلیه یا مثانه
اختلال خونی
سرطان مثانه یا کلیه
افزایش گلبول های سفید در ادرار ممکن است به دلایل زیر باشد:
عفونت باکتریایی مجاری ادراری.
(عفونت باکتریایی شایعترین علت تعداد گلبول های سفید خون در ادرار است.)
التهاب کلیه
سنگ های کلیوی
ادرار خونی معمولا بدون علائم و نشانه خاصی اتفاق می افتد.
دیدن لخته خون در ادرار نشانه چیست؟
ادرار خونی می تواند به رنگ های قرمز، صورتی، یا دودی تیره (مانند رنگ نوشابه کولا) باشد. ممکن است فرد لخته خون در ادرار را که به اندازه یک دانه قهوه است، مشاهده نکند. اغلب مشاهده لخته خون در ادرار در ادرار به دلیل مصرف غذا یا داروی خاصی نیست.
هرچند ادرار قرمز رنگ هم همیشه به معنی وجود خون در ادرار نیست. بلکه ممکن است به دلایل زیر اتفاق بیفتد:
وجود هموگلوبین (که اکسیژن را به سلول های خونی منتفل می کند) در ادرار به سبب شکستن سلول های قرمز خونی
وجود پروتئین عضلات (مایوگلوبین) در ادرار به سبب تجزیه سلول های عضلانی
پروفیریا (نوعی اختلال که به سبب کمبود آنریم های تولید آهن رخ می دهد و باعث رنگ قرمز خون می شود)
رژیم غذایی (مانند خوردن چغندر، رنگ های خوراکی و …)
داروها (اغلب مصرف فنازوپیریدین باعث ادرار قرمز می شود اما دیفن هیدرامین، میتل دوپا، ریفامپین، فناستین و فنوتیازین هم باعث رنگ قرمز ادرار می شود).
به هر حال بهتر است در صورت مشاهده مداوم ادرار قرمز رنگ و وجود لخته خون در ادرار حتما به پزشک خود مراجعه کنید.
علت خون در ادرار مردان نشانه چیست؟
ادرار خونی به معنی خونریزی در سیستم ادراری است. در مردان، این ارگان ها شامل کلیه، حالب، پروستات، مثانه و مجاری ادراری می شود.
شایع ترین دلیل هماچوری در مردان عفونت مجاری ادراری، نئوپلاسم ها (رشد توده های سرطانی) و سنگ مجاری ادراری است. سایر علل هماچوری شامب ترومای کلیه، مثانه و مجاری ادراری می شود. به علاوه، ورزش های سنگین، بیماری های کلیه، بیماری های مقاربتی، هایپروتروفی پروستات، تومور و انسداد مجاری ادراری می تواند باعث مشاهده خون در ادرار مردان شود.
بر خلاف مردان، منشاء خون در ادرار زنان، واژینال بوده و می تواند به دلیل قاعدگی باشد.
عوامل متعددی وجود دارند که می توانند باعث دفع گلبول های قرمز یا سفید در ادرار شوند که در بسیاری موارد نگران کننده نیستند.
علت خون در ادرار در بارداری
وجود خون در ادرار در طول بارداری می تواند به علت های مختلفی اتفاق افتد که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
سنگ مثانه یا کلیه
گلومرولونفریت، نوعی عفونت سیستم فیلترینگ کلیه
سرطان کلیه یا مثانه
آسیب به کلیه در اثر تصادف یا افتادن
اختلالات ارثی نظیر سندرم آلپرت یا کم خونی سلولی
علت خون در ادرار زنان نشانه چیست؟
گاهی اوقات افراد، خون ناشی از دوران قاعدگی یا تحرکات روده ای را با این بیماری اشتباه می گیرند، بنابراین باید مطمئن شد که این خون از ادرار می آید. در صورتی که خون در ادرار با دیگر علائمی مانند درد شدید پهلو یا کمر، تب یا ناتوانی در ادرار همراه باشد آن وضعیت جدی است.
در این موارد، فرد باید فورا به بخش فوریت های پزشکی مراجعه نماید. بسته به علت وجود خون در ادرار پزشک ممکن است جهت درمان عفونت یا توقف خونریزی برای بیمار داروی آنتی بیوتیک تجویز کند. همچنین، ممکن است پزشک هیچ دارویی تجویز نکند. در حالی که ممکن است زنان به دیدن خون ماهانه عادت داشته باشند اما این موضوع می تواند نشان دهنده یک مشکل باشد.
علل وجود خون در ادرار چیست؟
در هماچوری، کلیه های شما و یا سایر قسمت های دستگاه ادراری، اجازه می دهند تا سلول های خون به ادرار نشت کنند. تعدادی از مشکلات می تواند این نشت را ایجاد کند، از جمله:
– عفونت های دستگاه ادراری
عفونت ادراری اغلب هنگامی رخ می دهد که باکتری ها از طریق مجرای ادرار وارد بدن شما شوند و در مثانه رشد کنند. علائم آن می تواند شامل التهاب، تکرر ادرار، درد و سوزش ادرار و یا ادرار یا بوی بد شدید باشد. برای برخی افراد، به ویژه بزرگسالان، تنها نشانه ى بیماری ممکن است خون میکروسکوپی باشد.
– عفونت های کلیوى
عفونت های کلیوی (پیلونفریت) ممکن است هنگامی رخ دهند که باکتری ها از گردش خون به کلیه وارد شوند یا از وریدها به سمت کلیه ها حرکت کنند. علائم و نشانه ها اغلب شبیه به عفونت های مثانه هستند، هرچند عفونت های کلیوی احتمالا موجب تب و درد کمر می شوند.
سنگ مثانه یا کلیه، مواد معدنی در ادرار غلیظ است که گاهی اوقات رسوب می کنند و بلورهای روی دیواره های کلیه یا مثانه را تشکیل می دهند. با گذشت زمان، کریستال ها می توانند تبدیل به سنگ های کوچک و سنگین شوند. سنگ ها به طور کلی بدون درد هستند و احتمالا نمی دانید که آنها را دارید، مگر اینکه آنها باعث انسداد شوند. سنگ های مثانه یا کلیه همچنین می توانند خونریزی ناخالص و میکروسکوپی را نیز ایجاد کنند.
اغلب مشاهده لخته خون در ادرار در ادرار به دلیل مصرف غذا یا داروی خاصی نیست.
– پروستات بزرگ
غده پروستات در واقع زیر مثانه و اطراف قسمت بالای مجاری مثانه، اغلب در حال رشد است. هنگامی که اندازه ى غده افزایش می یابد، مجرای ادرار را فشرده و بخشی از جریان ادرار را مسدود می کند.
لائم و نشانه های پروستات بزرگ شده (هیپرپلازی خوش خیم پروستات یا BPH) شامل ادرار کردن، نیاز فوری یا مداوم به ادرار کردن و یا خون قابل مشاهده یا میکروسکوپی در ادرار است. عفونت پروستاتیت می تواند علائم مشابهی ایجاد کند.
– بیماری کلیوی
خونریزی ادراری میکروسکوپی یک علامت رایج از گلومرولونفریت است که سبب التهاب سیستم تصفیه ى کلیه می شود. گلومرولونفریت ممکن است بخشی از یک بیماری سیستمیک، مانند دیابت باشد، یا می تواند به تنهایی رخ دهد. همچنین می تواند ناشی از عفونت های ویروسی یا استرپتوکوک، بیماری های ریه (واسکولیت) و مشکلات ایمنی مانند نفروپاتی IgA، که مویرگ های کوچک در کلیه ها (گلومرول ها) را کنترل می کنند، باشد.
– سرطان
خونریزی قابل مشاهده ادرار ممکن است نشانه ى پیشرفت سرطان کلیه، مثانه یا پروستات باشد. متاسفانه، ممکن است علائم در مراحل اولیه وجود نداشته باشتد، زمانی که این سرطان ها قابل درمان هستند.
– اختلالات ارثی
در آنمی داسى شکل، یک نقص حقیقی هموگلوبین در گلبول های قرمز خون که می تواند علت خون در ادرار باشد، هماچوری قابل مشاهده و میکروسکوپی است. همچنین می تواند سندرم آلپورت باشد که بر روى غشاهای فیلتراسیون در گلومرول کلیه تاثیر می گذارد.
– آسیب کلیه
یک ضربه یا آسیب به کلیه های شما ناشى از تصادف یا ورزش، می تواند باعث وجود خون در ادرار شود.
– داروها
داروهای ضد سرطان سیکلوفسفامید (سایتوکسان) و پنی سیلین می توانند باعث خونریزی ادراری شوند. گاهی اوقات اگر دارو هاى ضد انعقادی مانند آسپیرین و هپارین مصرف مى کنید ممکن است شرایطی را ایجاد کنند که مثانه شما خونریزی کند.
– تمرین های ورزشی دشوار
اگر چه این مورد به ندرت اتفاق می افتد، اما کاملا معلوم نیست که چرا ورزش شدید ممکن است به هماچوری نادر منجر شود. ممکن است به علت تروما به مثانه، کم آبی یا تجزیه ى گلبول های قرمز مرتبط با ورزش هوازی پایدار باشد. دونده ها اغلب تحت تأثیر قرار می گیرند، اگر چه تقریبا در هر ورزشکارى می تواند پس از تمرین شدید خونریزی ادراری ظاهر شود. علت هر چه که باشد، اگر خون در ادرار خود مشاهده کردید، بلافاصله با پزشک خود مشورت کنید.
در هماچوری، کلیه های شما و یا سایر قسمت های دستگاه ادراری، اجازه می دهند تا سلول های خون به ادرار نشت کنند.
علل تشدید هماچوری
تقریبا هر کسی از جمله کودکان و نوجوانان می توانند سلول های قرمز خون را در ادرار داشته باشند. عواملی که این احتمال را به وجود می آورند عبارتند از:
۱ – سن
بسیاری از مردان بالای ۵٠ سال به علت غده پروستات بزرگ، گه گاهى هماچوری دارند.
۲- جنس
بیش از نیمی از همه ى زنان حداقل یک بار در زندگی خود عفونت ادرارى و به دنبال آن احتمال خونریزی ادراری داشته اند. مردان جوان بیشتر احتمال دارد که سنگ کلیه یا سندرم آلپورت داشته باشند، یک نوع نفریت ارثی است که می تواند خون را در ادرار ایجاد کند.
۳- علت خون در ادرار کودکان
التهاب کلیه پس از عفونت ویروسی یا باکتری (گلومرولونفریت پس از عفونت) یکی از علل اصلی دیدن خون در ادرار کودکان است.
۴- سابقه ى خانوادگی
اگر سابقه ى خانوادگی بیماری کلیوی یا سنگ کلیه دارید، ممکن است بیشتر در معرض خونریزی ادرار باشید.
۵- برخی داروها
آسپرین، داروهای ضد درد، ضد التهابی غیر استروئیدی و آنتی بیوتیک هایی مانند پنی سیلین، خطر وجود خون در ادرار را افزایش می دهند.
۶- تمرین های ورزشی دشوار
به خصوص دونده های ماراتون در معرض خون در ادرار ناشی از ورزش هستند. در حقیقت، این حالت گاهی اوقات هماچوری یوگجر نامیده می شود.
تقریبا هر کسی از جمله کودکان و نوجوانان می توانند سلول های قرمز خون را در ادرار داشته باشند.
درمان خون در ادرار چیست؟
هماچورى هیچ درمان ویژه ای ندارد؛ در عوض، پزشک شما روی شرایط زیر تمرکز خواهد کرد. برای مثال ممکن است این موارد شامل مصرف آنتی بیوتیک ها برای پاک کردن عفونت ادراری، تلاش برای تجویز دارو برای کاهش اندازه ى پروستات بزرگ شده یا درمان موجى ضربه ای برای شکستن سنگ مثانه یا کلیه باشد. اگر شرایط جدى نبود، درمان نیاز نیست.
پیشگیرى از وجود خون در ادرار
به طور کلی امکان جلوگیری از هماچوری وجود ندارد، هرچند گام هایی برای کاهش خطر ابتلا به برخی بیماری هایی که باعث ایجاد آن می شوند، وجود دارد. استراتژی های پیشگیری عبارتند از:
– سرطان مثانه
توقف سیگار، اجتناب از قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی و مصرف مایعات زیاد، می تواند خطر ابتلا به سرطان مثانه را کاهش دهد.
– عفونت های دستگاه ادراری
برای کاهش خطر ابتلا به عفونت های دستگاه ادراری، سعی کنید بیش از حد مایعات بنوشید، وقتی که احساس پر بودن می کنید ادرار کنید و پس از رابطه جنسی ادرار کنید. اجتناب از محصولات بهداشتی زنانه که ممکن است باعث ایجاد عفونت تناسلی شوند.
– سنگ کلیه
برای کمک به کاهش احتمال سنگ کلیه، مقدار زیادی مایعات بنوشید و مصرف غذاهای حاوی نمک، پروتئین و اگزالات، مانند اسفناج را محدود کنید.
– سرطان کلیه
برای کمک به پیشگیری از سرطان کلیه، ترک سیگار، حفظ وزن سالم، یک رژیم غذایی سالم، فعالیت و جلوگیری از قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سمی را انجام دهید.
به روزرسانی : ۱۲ تیر ۱۴۰۱
منابع :
۱.منبع شماره ۱
۲.منبع شماره ۲
۳.منبع شماره ۳
۴.منبع شماره ۴
۵.منبع شماره ۵
