1 – آیا انجام آمنیوسنتز در بارداری خطرناک است؟
عوارض جدی ناشی از آمنیوسنتز بسیار نادر است. اکثر خانم ها در حین انجام آن فقط ناراحتی خفیفی حس می کنند. ممکن است هنگام وارد شدن سوزن به پوست، احساس سوزش وجود داشته باشد یا در هنگام برداشتن مایع، در شکم احساس فشار جزئی ایجاد گردد. بعد از انجام آمنیوسنتز، پزشک ممکن است توصیه کند یک یا دو روز از انجام ورزش یا برقراری رابطه جنسی اجتناب شود.
از دیگر عوارض آزمایش آمنیوسنتز که ممکن است برای برخی از زنان به وجود آید، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
• سقط جنین؛ کمتر از 1 مورد از هر 200 زن (خطر سقط جنین بعد از انجام آمنیوسنتز در سه ماهه دوم بارداری کمتر از 1٪ در نظر گرفته می شود. این میزان فقط کمی بیشتر از خطر سقط جنین طبیعی در این زمان از بارداری است)؛
• گرفتگی عضلات شکم، لکه بینی یا نشت مایع آمنیوتیک؛ تقریباً از هر 100 زن 1 تا 2 نفر (1 تا 2 درصد) این مشکلات را دارند؛
• انتقال عفونت هایی مانند اچ آی وی یا توکسوپلاسموز از مادر به جنین در حین انجام آمنیوسنتز؛
به صورت کلی انجام آمنیوسنتز با خطر جدی همراه نیست، اما عوارض آن بسته به شرایط مادر می تواند متفاوت باشد. در صورت لزوم، قبل از انجام این پروسه، پزشک مشاوره های لازم را به والدین می دهد.
2 – انجام چه اقداماتی قبل از انجام آمنیوسنتز لازم است؟
به طور کلی، هیچ محدودیت خاصی در رژیم غذایی یا فعالیت های فیزیکی قبل از انجام آزمایش آمنیوسنتز وجود ندارد، اما اقدامات زیر قبل از انجام این تست توصیه می شوند:
• مطلع کردن پزشک خود در صورت داشتن حساسیت به هر نوع دارو، لاتکس یا ماده بیهوشی؛
• مطلع کردن پزشک از تمام داروهای مصرفی (نسخه ای و بدون نسخه) حتی داروهای گیاهی، ویتامین ها و مکمل ها؛
• مطلع کردن پزشک در صورت داشتن سابقه اختلالات خونریزی دهنده یا مصرف داروهای ضد انعقادی (رقیق کننده خون) مانند آسپرین یا سایر داروهایی که روی فرآیند لخته شدن خون تأثیر میگذارند. ممکن است پزشک از شما بخواهد که مصرف این داروها را قطع کنید؛
• اطمینان از مطلع بودن پزشک از گروه خونی شما، زیرا طی آزمایش آمنیوسنتز، ممکن است سلول های خونی مادر و جنین با هم مخلوط شوند. اگر RH خون مادر منفی و RH خون جنین مثبت باشد، می تواند منجر به تجزیه سلولهای قرمز خون جنین شود؛ به همین دلیل باید تزریق آمپول رگام مد نظر قرار گیرد؛
• قبل از انجام آزمایش آمنیوسنتز قبل از هفته بیستم بارداری، برای حمایت از رحم مثانه باید پر باشد.
3 – آمنیوسنتز چقدر دقیق است؟
دقت آمنیوسنتز حدود 99.4 درصد است. گاهی اوقات آمنیوسنتز ممکن است به دلیل مشکلات فنی مانند عدم توانایی در جمع‌آوری مقدار کافی مایع آمنیوتیک یا عدم رشد سلولهای جمع‌آوری شده در هنگام کشت ناموفق باشد.
4 – آیا آمنیوسنتز عوارضی دارد؟
احتمال کمی وجود دارد که آمنیوسنتز باعث سقط جنین شود (کمتر از 1٪ یا تقریباً 1 در 1000 تا 1 در 43000). صدمه به نوزاد یا مادر ، عفونت و زایمان زودرس از دیگر عوارض احتمالی است که می‌تواند اتفاق بیفتد اما بسیار نادر است. این خطرات در زنانی که دوقلو حمل می‌کنند بیشتر است.
آمنیوسنتز می‌تواند باعث انتقال عفونت‌هایی مانند هپاتیت C یا HIV به نوزاد متولد نشده شود. در موارد نادر ، این آزمایش ممکن است باعث ورود برخی از سلولهای خونی نوزاد به جریان خون شما شود.نوعی پروتئین به نام عامل Rh وجود دارد. اگر این پروتئین را دارید ، خون شما Rh مثبت است و اگر این پروتئین را ندارید خون شما Rh منفی است. این امکان وجود دارد که شما و نوزادتان طبقه‌بندی Rh متفاوتی داشته باشید. اگر چنین باشد و خون شما با خون نوزاد شما مخلوط شود ، بدن شما ممکن است طوری واکنش نشان دهد که گویی به خون نوزاد شما حساسیت دارد. اگر این اتفاق بیفتد ، پزشک به شما دارویی به نام RhoGAM می دهد. این دارو از ساخت آنتی‌بادی‌هایی که به سلولهای خونی نوزاد شما حمله میکند ، جلوگیری میکند.
مزایای آمنیوسنتز:
به طور خلاصه می‌توان گفت که آمنیوسنتز یک پروسه کم خطر است که اطلاعات مفیدی را در ارتباط با بسیاری از مشکلات کروموزومی و ناهنجاریهای احتمالی جنین در اختیار پزشک و والدین جنین قرار میدهد.
5 – در طول آمنیوسنتز چه اتفاقی می افتد؟
آمنیوسنتز حدود 20 تا 30 دقیقه طول می‌کشد. نمونه‌برداری حداکثر چند دقیقه و به صورت میانگین کمتر از 30 ثانیه زمان می‌برد. برای انجام تست آمنیوسنتز، مادر روی تخت به پشت دراز می‌کشد. برای کاهش خطر عفونت، شکم مادر با الکل و مواد ضدعفونی‌کننده تمیز میشود. در مرحله بعد سطح شکم به ژل سونوگرافی آغشته میشود. پزشک به کمک دستگاه سونوگرافی محل جنین، کیسه آب و همچنین محل قرارگیری سوزن برای انجام نمونه‌برداری را تعیین میکند. همچنین تا انتهای آزمایش، پزشک به کمک سونوگرافی جنین را زیر نظر دارد تا بتواند نمونه‌گیری صحیح و بدون آسیب را انجام دهد. سپس پزشک یک سوزن بلند و بسیار نازک را از دیواره شکم وارد کیسه آب میکند و به کمک سرنگ، حدود 20 تا 30 میلی‌متر از مایع آمنیوتیک را خارج میکند و برای تجزیه و تحلیل آزمایشگاهی ارسال میشود. این آزمایش می‌تواند با تزریق بی‌حسی نیز انجام شود ولی در بیشتر اوقات، درد بی‌حسی به مراتب بیشتر از درد آمنیوسنتز است. ممکن است در حین انجام تست مقداری انقباض، فشار و سوزش احساس شود که درد آن همانند درد قاعدگی و یا حتی کمتر از آن است. تست آمنیوسنتز بیشتر از آن‌که دردناک باشد، آزاردهنده تلقی میشود. در پایان محل خروج سوزن، پانسمان انجام میشود. علائم حیاتی مادر و جنین نیز پس از انجام آمنیوسنتز توسط پزشک کنترل میشود. پس از چند روز سوراخ ریز ایجاد شده در کیسه آب، توسط ترشحات جنین بسته میشود. همچنین مایع آمنیوتیک از دست رفته در آزمایش، جایگزین میشود.
در حین وارد کردن سوزن و کشیدن مایع آمنیوتیک شما در حالت خوابیده خواهید بود. ممکن است به هنگام وارد شدن سوزن در پوست کمی احساس سوزش کنید و وقتی سوزن وارد رحم می شود کمی احساس گرفتگی و درد داشته باشید.
اگر دوقلو حمل می‌کنید باید بدانید که هر نوزاد کیسه آمنیوتیک مخصوص خود را دارد و پزشک دو نمونه از شما میگیرد. آمنیوسنتز با دوقلوها کمی پیچیده تر است بنابراین اطمینان حاصل کنید که پزشک یا تکنسین شما تجربه انجام آمنیوسنتز با چندقلوها را دارد.
6 – خطر آمنیوسنتز برای مادر و جنین چقدر است؟
احتمالش برای مادر خیلی کم است و در حد صفر میباشد چون پروسه با هدایت و نظارت از طریق سونوگرافی انجام میشود اما برای جنین فقط نیم تا یک درصد می تواند خطر داشته باشد.
نکات مهم قبل از انجام آمنیوسنتز:
1. پرهیز از مصرف داروهایی مانند هپارین، آسپرین و وارفارین یک هفته قبل از نمونه برداری
2. داشتن همراه در روز انجام نمونه گیری
3. کسب رضایت از فرد و همسرش برای انجام آزمایش
4. بعد از صرف صبحانه و با مثانه پر برای انجام آزمایش مراجعه شود.
5. مشخص بودن گروه خونی خانم باردار. در صورتی که مادرRh منفی باشد باید آمپول روگام تزریق گردد.
6. در صورت حساسیت به ماده بی حسی و سایر داروها حتما به پزشک اطلاع داده شود.
7 – آیا آمنیوسنتز می تواند باعث اوتیسم شود؟
ASD با افزایش سطح تستوسترون جنین در مایع آمنیوتیک در طول آمنیوسنتز معمول ارتباط داشت. مطالعه‌ای روی 192 دوقلو گزارش داد که عوامل محیطی 55 درصد از خطر ابتلا به ASD را در مقایسه با عوامل ژنتیکی 37 درصد گزارش می‌دهند. 11 زن زیر 35 سال حدود 70 درصد از نوزادان مبتلا به سندرم داون را به دنیا می‌آورند.
8 – آزمایش آمنیوسنتز چقدر قابل اعتماد است؟
آمنیوسنتز می تواند بسیار دقیق باشد – نزدیک به 100 . اما فقط برخی از اختلالات را می‌توان تشخیص داد. میزان سقط جنین با این آزمایش بین 1 در 300 و 1 در 500 است. همچنین خطر کمی از عفونت رحم دارد ، که همچنین می‌تواند باعث سقط جنین ، نشت مایع آمنیوتیک و آسیب به جنین شود.
