• بخش های آزمایشگاهی
• ۹ خرداد ۱۴۰۱

روش شناسایی در آزمایش‌های سرولوژی

سیستم ایمنی بدن در مواجهه با عوامل بیگانه‌ی میکروبی و غیرمیکروبی به روش‌های مختلفی از بدن حمایت می‌کند. یکی از اجزای مهم سیستم ایمنی، لنفوسیت‌های B هستند که به‌محض برخورد با عامل بیگانه، شروع به ترشح یک مولکول پروتئینی به نام آنتی‌بادی (Antibody) می‌کنند که به موازات برخورد با عامل محرک تولید، به آن عامل متصل می‌شود. تست‌های آزمایشگاهی با استفاده از تکنیک‌های مختلف، قادر به شناسایی مولکول‌های آنتی‌بادی در مایعات بیولوژیک بدن هستند که به‌طور غیرمستقیم، نشانگر وجود عامل تحریک‌کننده‌ی تولید آن در بدن بیمار است.

ماده بیگانه آنتی‌ژن (Ag)، و ماده‌ای که در بدن برعلیه آن تولید شده، پادتن یا آنتی‌بادی (Ab) نامیده می‌شود.

آزمایش‌های سرولوژی برای سنجش تغییراتی است که در تیتر آنتی‌بادی در طول مدت بیماری در بدن بیمار انجام می‌گیرد. پزشک می‌تواند روند درمان بیماری را از روی این تغییرات کنترل کند.

بر این اساس آزمایش‌های سرولوژی باید حداقل در دو نوبت و به فاصله یک تا دو هفته انجام شود تا بتوان تیتر آنتی‌بادی بیمار را اندازه‌‏گیری و مقایسه نمود. این کار در مواردی الزامی است که نتیجه آزمایش مشکوک باشد و یا نتایج به‌دست‌آمده با وضعیت بالینی بیمار مطابقت نداشته باشد. عوامل مؤثر در تفسیر آزمایش‌های سرولوژی شامل این موارد است :

-سن و سابقه بیمار
-نقص سیستم ایمنی فرد
-وضعیت جغرافیایی محیط
-شغل بیمار
-قرابت یا تشابه آنتی‌ژنی
-زمان واکسیناسیون
-مرحله بیماری
-مصرف داروها

سرولوژی مطالعه علمی سرم و سایر مایعات بدن است. در عمل سرولوژی معمولا به تشخیص آنتی بادی هایی که در سرم وجود دارند و به طور معمول در پاسخ به عفونت تشکیل می شوند اشاره می کند.

از تست های سرولوژیکی می توان برای شناسایی عفونت های حاد و یا مزمن استفاده کرد و نیز می تواند برای کمک به تشخیص بیماری های اتوایمیون خاص که در آن ها آنتی بادی مشاهده نمی شود مانند هیپوگاماگلوبولینمی استفاده کرد.

دلایل انجام تست های سرولوژی

انجام تست های سرولوژی به تشخیص علت بروز بیماری و هم چنین فعالیت سیستم ایمنی کمک می کند.
آنتی ژن ها، موادی هستند که باعث تحریک پاسخ های ایمنی می شوند. این مواد می توانند از راه دهان و یا زخم های پوستی به بدن راه پیدا کنند. باکتری ها، قارچ ها، ویروس ها و انگل ها از جمله آنتی ژن ها هستند.
سیستم ایمنی با تولید آنتی بادی از بدن در برابر این آنتی ژن ها محافظت می کند. این آنتی بادی ها، ذراتی هستند که با اتصال به آنتی ژن ها مانع فعالیت آن ها می شوند. با انجام آزمایش خون، نوع آنتی بادی، آنتی ژن و هم چنین نوع عفونت نیز مشخص می شود.

در برخی موارد، بدن اشتباها بافت های سالم را بیگانه شناسایی می کند و آنتی بادی های غیر ضروری تولید می کند که چنین شرایطی، منجر به بروز اختلالات اتوایمیون (خود ایمن) خواهد شد. تست های سرولوژی به تشخیص این قبیل آنتی بادی ها و اختلال اتوایمیون کمک می کند.

انواع تست های سرولوژی

جهت انجام تست های سرولوژی، آزمایش خون ساده از بیمار گرفته می شود. از آن جایی که تنوع آنتی بادی ها زیاد است، تست های سرولوژی گوناگونی موجود می باشد. از جمله :
– واکنش های آگلوتیناسیون که میزان اتصال آنتی بادی ها به آنتی ژن های خاص را نشان می دهد
– پرسی پیتاسیون که با سنجش میزان آنتی بادی در مایعات بدن، میزان شباهت آنتی ژن ها را نشان می دهد
– تست وسترن بلات که میزان وجود آنتی بادی ها در خون را با توجه به واکنش آن ها با آنتی ژن هدف نشان می دهد.

نتایج تست های سرولوژی

نتایج نرمال

در صورتی که نتایج این تست طبیعی و نرمال باشد، نشان از آن است که بدن در واکنش به آنتی ژن ها، آنتی بادی تولید می کند. عدم مشاهده آنتی بادی به معنای عدم ابتلا به عفونت می باشد.

نتایج غیر نرمال

وجود آنتی بادی در خون به معنای واکنش سیستم ایمنی به آنتی ژن در پی ابتلا به بیماری و یا عفونت در گذشته می باشد.
وجود آنتی بادی هم چنین می تواند به معنای ایمن بودن بدن در برابر یک و یا چند آنتی ژن باشد. بدین معنا که در صورتی که فرد در آینده در معرض این آنتی ژن قرار بگیرد، به بیماری و یا عفونت مبتلا نخواهد شد.

برای مشاوره و تعیین وقت قبلی با آزمایشگاه پاتوبیولوژی صبا می توانید به آدرس بابل ، میدان کشوری ، روبروی بیمارستان شهید بهشتی ، انتهای کوچه دانش ۴
خط ویژه : ۳۵۵۵۰ ۰۱۱

تست های سرولوژی به تشخیص شرایط و بیماری های مختلف کمک می کنند، از جمله :

– تب مالت که توسط باکتری ایجاد می شود
– آمیبیازیس که توسط انگل ایجاد می شود
– سرخک که توسط ویروس ایجاد می شود
– سرخجه که توسط ویروس ایجاد می شود
– HIV
– سیفلیس
– عفونت های قارچی

صفحه ی ما در اینستاگرام را دنبال کنید.