• شناخت بیماری ها, وبلاگ ها
• ۶ شهریور ۱۴۰۱

تب کریمه کنگو (CCHF) چیست؟

تب کریمه کنگو (CCHF) یک نوع بیماری مشترک بین حیوان و انسان است که به صورت ناگهانی شروع می شود. چند سالی است تعدادی از هموطنان عزیز کشورمان در اثر ابتلا جان خود را از دست می دهند. بیشترین علت ابتلای بیماران، تماس با دام یا مصرف گوشت های آلوده حاصل از ذبح دامهای غیر مجاز می باشد. عامل بیماری ویروسی از خانواده آریوویروس ها است. کنه های سخت از جنس هیالوما ناقل بیماری است. این بند پا ویروس را از طرق تخم خود به نسل بعدی هم انتقال می دهد.
​

این تب از بیماریهای مشترک بین انسان وحیوان است که عمدتان توسط کنه منتقل می شود.

راههای انتقال تب کریمه کنگو

جالب است بدانید « تب کریمه کنگو چگونه منتقل میشود؟» و « آیا تب کریمه کنگو واگیردار است؟».
بیماری تب کریمه کنگو از دو طریق انتقال پیدا می‌کند:

فرد می تواند بطور مستقیم با نیش کنه آلوده به ویروس به این بیماری مبتلا شود. با له کردن پشه روی پوست و تماس پوست با خون و مایعات لاشه‌ی پشه‌ی آلوده هم امکان آلوده شدن به این ویروس حتمی است.

کنترل تب کریمه کنگو در حیوانات دشوار است زیرا چرخه‌ی ورود ویروس از کنه تا حیوانات بدون هیچ علامتی بوجود می‌آید، عفونت در حیوانات اهلی مشهود نیست و در حال حاضر هیچ واکسنی برای استفاده در حیوانات توصیه نشد. از این‌رو تماس با بافت‌های آلوده مانند خون یا مایعات خروجی از افراد، حیوانات اهلی یا وحشی آلوده به این ویروس هم سبب انتقال سریع بیماری به فرد سالم خواهد شد. و جالب است بدانید موارد میزبانی ویروس این بیماری در پرندگان (بجز شتر‌مرغ‌ها) گزارش نشد.

پس بجز بیمارانی که توسط نیش کنه درگیر می‌شوند، افرادی که در تماس مستقیم با حیوانات اهلی یا وحشی هستند مانند دامداران، کارگران کشتارگاه‌ها، پرستاران، پزشکان و کارمندانی که در بیمارستان‌های کم توجه به مسائل بهداشتی مشغول هستند، در خطر آلودگی قرار می‌گیرند.
​

دراین بیماری ۳۰درصد احتمال مرگ ومیروجود دارد.

علایم تب کریمه کنگو

۱ – دوره کمون: معمولا ۳-۱ روز و حداکثر ۹ الی ۱۳ روز
۲ -قبل از خونریزی : ۷-۱ روز طول می کشد شامل: تب، ضعف، سردرد شدید، لرز، درد شدید در قسمت پشت، کمر و پاها، گیجی، کوفتگی و بی اشتهایی، تهوع و استفراغ بدون ارتباط با غذا خوردن ، اسهال، درد شکم و …( تذکر: ممکن است فقط بعضی علائم را در یک فرد دید).
۳ – خونریزی دهنده: معمولا در روز ۳ تا ۵ بیماری شروع می شود و ۱۰-۱ روز طول می کشد. خونریزی در مخاط ها و پتشی در پوست، هماتوم، و سایر پدیده های خونریزی دهنده مثل ملنا، هماتوری و خونریزی از بینی ، لثه و .. دیده می شود ( لازم به ذکر است در بعضی موارد خونریزی قابل دید مراقبین بیمار نیست که یکی از علل تاخیر در تشخیص می باشد.)​

تب خونریزی دهنده کریمه کنگو یک بیماری حاد تب‌دار و خونریزی‌دهنده است.

چرا بیماری تب کریمه کنگو خطرناک است؟

برای پاسخ ابتدا باید بدانیم علائم تب کنگو بعد از چند روز مشخص میشود. علائم تب کریمه کنگو پس از نیش کنه، ۱ الی ۳ روز و در بعضی موارد تا ۹ روز طول می‌کشد تا ظهور یابد. این زمان برای شخص، ۵ الی ۶ روز و در بعضی افراد تا ۱۳ روز طول می‌کشد.
احتمال مرگ‌و‌میر حاصل از بیماری ۳۰ درصد است و در صورت تشخیص سریع و بموقع و درمان، از کشندگی بیماری کم خواهد شد. علت مرگ هم اختلال شدید در انعقاد خون و خونریزی شدید در کل قسمت‌های بدن است . در چنین شرایطی در اثر تزریق خون هم خونریزی غیر قابل کنترل در بسیاری از موارد موجب مرگ بیمار مبتلا خواهد شد.

با اینکه در حال حاضر یک واکسن غیرفعال مشتق شده از مغز موش علیه بیماری تب کریمه کنگو در مقیاس کوچک در شرق اروپا تولید شد و بطور آزمایشی روی افراد مورد استفاده قرار گرفته است، هنوز هیچ واکسن ایمن و موثری برای آدمی در مقابل این بیماری توصیه نشد.

عوارض تب کریمه کنگو

در جریان پیشرفت این بیماری، بیمار با عوارض زیادی دست‌و‌پنجه نرم می‌کند می‌توان موارد زیر را شمرد :

اختلالات ادراکی
تغییرات در خلق و خو
سردرگمی، خواب آلودگی و افسردگی
بزرگی شکم در قسمت بالای سمت راست آن به‌علت بزرگ شدن کبد
کبودی در قسمت‌های مختلف بدن به‌علت خونریزی‌های متعدد در قسمت‌های سطحی و داخلی بدن
خونریزی شدید بینی
خونریزی شدید هنگام تزریق
ضربان سریع قلب
بزرگ شدن غدد لنفاوی
نارسایی کلیه، کبد و ریه
ایجاد زردی (هپاتیت)

اما معمولاً تا ۵ ماه بعد از شروع بیماری، موارد حاد برطرف و در مجموع این بیماری بدون عوارض دائمی محسوب می‌شود.​

به‌طور متوسط ۴ روز بیماران درگیر این بیماری هستند.

راه های پیشگیری از تب کریمه کنگو

– حفاظت فردی هنگام کار در فضاهایی که احتمال وجود کنه هست ( استفاده از دستکش، لباس کار، چکمه)
– پرهیز از قرار دادن چاقوی آلوده به گوشت و احشای دام در دهان
– خرید دام مطمئن از مکانهای مورد تایید دامپزشکی ( برای ذبح و…)
– ذبح دام با هدف ادای نذورات و مراسم سنتی پسندیده مانند عقیقه و … در کشتارگاه ها
– عدم نگهداری از حیوانات مگر در مواقع ضروری
– رعایت اصول بهداشتی در نگهداری دام ( خود دام، محل نگهداری دام، تغذیه دام و…)
– حفاظت فردی در تماس با دام ( ذبح ، تمیز کردن و سایر تماس ها)
– عدم جداسازی کنه با دست از دام یا انسان ( روغن/ وازلین به سطح پشتی کنه مالیده شود تا تنفس وی قطع گردد، کم کم کنه پوست را رها می کند)
– بیماری در دام بیمار هیچ علامتی ندارد، لذا از ظاهر دام متوجه بیماری آن نخواهیم شد.
– مصرف گوشت و احشا کاملا پخته
– نگهداری گوشت و احشا دام به مدت ۲۴ ساعت پس از ذبح در سردخانه یا یخچال
– از مصرف جگر و سایر احشا و گوشت دام ها جدا پرهیز شود.
– رعایت حفاظت فردی در تماس با بیمار مشکوک ، محتمل و قطعی ( استفاده از ماسک، دستکش ، عینک ، گان و…)

روش‌های درمان دارویی بیماری تب کریمه کنگو

اگرچه این بیماری ویروسی مانند بیشتر بیماری‌های ویروسی درمان قطعی دارویی ندارد اما می‌توان از درمان‌های حمایتی استفاده کرد. ولی باید به خاطر بسپاریم که این درمان‌ها زمانی اثر بخش هستند که تشخیص به موقع صورت پذیرد و درمان هر چه سریعتر آغاز شود.
برای درمان تب کریمه کنگو با دارو به روش‌های زیر عمل می‌شود:

تقویت سیستم ایمنی بدن توسط تجویز ویتامین‌ها صورت می‌گیرد.
حفظ تعادل مایعات در بدن فرد بیمار و کمک به خروج ویروس انجام می‌شود.
تزریق سرم به‌منظور جلوگیری از تغییرات الکترولیتی بدن صورت می‌پذیرد.
با بررسی علائم حیاتی و هماتوکریت در صورت کاهش هموگلوبین یا پلاکت خون فرد بیمار، به تزریق خون و تجویز پلاکت اقدام می‌شود.
رساندن اکسیژن به بافت‌ها کمک بسیار خوبی برای بهبود بیماری خواهد بود.
با رعایت بهداشت و تجویز آنتی‌بیوتیک‌ها برای کنترل عفونت‌های میکروبی که معمولاً در شرایط بیماری سبب افزایش مشکلات در روند بهبود بیماری می‌شوند، می‌توان به جلوگیری از تب کریمه کنگو کمک شایانی نمود.
داروی ضد ویروسی ریباویرین (ribavirin): ریباویرین به دو شکل خوراکی و تزریقی داخل وریدی ساخته شد. مدت درمان با ریباویرین ۱۰ روز است. دستور مصرف خوراکی آن به این صورت است که ۳۰ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن بیمار یک‌جا مصرف می‌شود. سپس هر ۶ ساعت ۱۵ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم از وزن بیمار تجویز می‌شود. در صورت تزریق همین مقادیر به تدریج با فواصل زمانی به بیمار تزریق می‌شود. درصورت تشخیص درست و شروع درمان به‌موقع با این حمایت‌ها می‌توان بعد از گذشت ۱۰ روز از شروع بیماری به بهبود امیدوار بود.

به روزرسانی : ۶ شهریور ۱۴۰۱
منابع :
۱.منبع شماره ۱
۲.منبع شماره ۲
۳.منبع شماره ۳