غدد لنفاوی

سیستم ایمنی بدن انسان‌ها متشکل از بخش‌های مختلفی هستند که با کمک هم، در حفظ ایمنی بدن تلاش می‌کنند. غدد لنفاوی (Lymphatic Glands) یا گره‌های لنفاوی (Nodus Lymphoideus)، فرمی بیضی شکل دارند و در قسمت‌های مختلف بدن قرار دارند. تمرکز بیشتر غدد لنفاوی در ناحیه گردن، زیر بغل، معده و در کشاله ران است. این غده‌ها حاوی یک مایع بی‌رنگ به‌نام لنف هستند. علم پزشکی غدد لنفاوی را بخش مهمی از سیستم ایمنی بدن می‌داند.
این غده‌ها همانند یک فیلتر، ویروس‌ها، باکتری‌ها و تمامی ذراتی که به سلول‌های بدن هجوم می‌آورند را جذب کرده و از بین خواهند برد. به‌علاوه، غدد لنفاوی با عملکردی همانند گردش خون، با گردش مایع لنفاوی، گلبول‌های سفید را به قسمت‌های مختلف بدن می‌رسانند.

این غدد می‌توانند در شرایط مختلف، با نشان دادن علائمی، ما را از وجود بیماری خاصی آگاه کنند. در کنار آن غدد لنفاوی گاهی خود نیز دچار بیماری خواهند شد.
​

علم پزشکی غدد لنفاوی را بخش مهمی از سیستم ایمنی بدن می‌داند.

علل ایجاد بیماری تورم غدد لنفاوی چیست؟

گره های لنفاوی خوشه های کوچک ، گرد یا لوبیایی شکل هستند . در درون غدد‌لنفاوی ترکیبی از انواع مختلف سلول های سیستم ایمنی بدن هستند .این سلول‌های تخصصی مایع لنفاوی را در حین عبور از بدن فیلتر کرده و با از بین بردن مهاجمان از بدن محافظت می کنند.

گره های لنفاوی به صورت گروهی قرار دارند و هر گره ناحیه خاصی از بدن را تخلیه می‌کند . ممکن است در بعضی مناطق مانند غدد لنفاوی گردن ، زیر چانه ، زیر بغل و کشاله ران متوجه تورم شوید . محل غدد لنفاوی متورم ممکن است به شناسایی علت اصلی کمک کند.
شایع ترین علت تورم غدد لنفاوی عفونت به ویژه عفونت ویروسی مانند سرماخوردگی است .

سایر علل های احتمالی تورم غدد لنفاوی عبارتند از :

۱ – عفونت های شایع

گلو درد
سرخک
عفونت گوش
آبسه دندان
مونونوکلئوز
عفونت های پوستی یا زخمی مانند سلولیت
ویروسی که باعث ایدز می شود.

۲ – عفونت های غیر معمول

سل
برخی از عفونت های منتقله از راه جنسی مانند سیفلیس
توکسوپلاسموز ، عفونت انگلی ناشی از تماس با مدفوع گربه آلوده یا خوردن گوشت نپخته
تب خراش گربه ، عفونت باکتریایی ناشی از خراش یا گزش گربه

​

شایع ترین علت تورم غدد لنفاوی عفونت به ویژه عفونت ویروسی مانند سرماخوردگی است .

سرطان غدد لنفاوی

بروز بدخیمی‌ها مثل انواع سرطان‌های سیستم لنفاوی سبب بزرگ شدن غدد لنفی در بسیاری از اعضای بدن می‌شود. سرطان غدد لنفاوی به دو گروه تقسیم‌بندی می‌شوند. سرطان‌های لنفاوی یا از خود غده‌های لنفاوی سرچشمه می‌گیرد و یا ممکن است از جایی خارج از سیستم لنفاوی به این سیستم سرایت کرده باشد. برای نمونه بدخیمی‌های پستان موجب تورم گره‌های زیر بغل شده و سرطان تیروئید و حنجره باعث برجستگی غدد گردن می‌شوند.

سرطان‌هایی که منشأ آن‌ها خود غدد لنفاوی باشند را لنفوم می‌گویند. در لنفوم سلول‌های سفیدی به نام لنفوسیت دچار تکثیر خارج از کنترل شده و خصلت سرطانی به خود می‌گیرند. سرطان لنفوما خود به دو گروه لنفوم هاجکین و لنفوم غیرهاجکین تقسیم‌بندی می‌شود. تفاوت اصلی این دو نوع سرطان در نوع سلول‌های سفیدی است که دچار بدخیمی می‌شوند. پزشکان نوع سرطان را با بررسی سلول‌های سرطانی شده در زیر میکروسکوپ تشخیص می‌دهند.

علائم سرطان غدد لنفاوی

علائم لنفوم هاجکین شامل موارد زیر است:

برجستگی‌های زیرپوستی به‌خصوص در گردن، زیر بغل و کشاله ران
تب‌های ناپیوسته و مقطعی
تعریق شبانه
کاهش وزن شدید
خارش پوستی
احساس خستگی و کسالت
کاهش اشتها
سرفه، تنگی نفس، درد قفسه سینه

اما علائمی که براثر سرطان لنفوم غیرهاجکین ایجاد می‌شود به‌صورت زیر است:

غدد لنفاوی متورم
تب و لرز
کاهش وزن
خستگی و ضعف
شکم برآمده
احساسی سیری زودرس
احساس فشار بر قفسه سینه
کاهش حجم تنفسی، تنگی نفس و سرفه
عفونت‌های شدید مکرر
کبود شدگی آسان پوست بر ا ثر ضربه و خونریزی‌های مکرر
تب‌های ناپیوسته بدون عفونت
تعریق شبانه
کاهش وزن

​

سرطان‌های لنفاوی یا از خود غده‌های لنفاوی سرچشمه می‌گیرد و یا ممکن است از جایی خارج از سیستم لنفاوی به این سیستم سرایت کرده باشد.

نقش سیستم لنفاوی در جذب غذا

بیشترین جذب چربی در لوله گوارشی، از دیواره روده باریک صورت می‌گیرد که هماهنگ با غدد ترشحی کوچکِ سیستم لنفاوی عمل می‌کند. این غدد ترشحی در اثر چین‌خوردگی‌های بسیار کوچک در سطح داخلی روده به وجود می‌آیند. با جذب چربی و ویتامین‌های محلول در آن، یک مایع شیری سفید رنگ به نام «کیلوس» (Chyle) ایجاد می‌شود. این مایع از چربی‌های امولسیون شده در مایع لنفاوی تشکیل شده است. ورود این مایع به سیاهرگ‌ها، باعث انتقال ریزمغذی‌ها به خون می‌شود. سایر مواد مغذی از طریق مویرگ‌های خونی دیواره روده، جذب خون می‌شوند.

درمان تورم غدد لنفاوی

غدد لنفاوی متورم ناشی از ویروس، معمولاً پس از رفع عفونت ویروسی به حالت طبیعی برمی‌گردند. آنتی بیوتیک‌ها برای درمان عفونت‌های ویروسی مفید نیستند.

درمان گره‌های لنفاوی متورم به نوع علت تورم بستگی دارد که به شرح زیر هستند:

عفونت:

عفونت متداول ترین علت برای درمان غدد لنفاوی متورم ناشی از عفونت باکتریایی یا آنتی بیوتیک‌ها است. اگر غدد لنفاوی متورم به خاطرعفونت HIV باشد، درمان خاصی برای آن بیماری وجود خواهد داشت.

اختلال ایمنی:

اگر غدد لنفاوی متورم در نتیجه شرایط خاصی مانند لوپوس یا آرتریت روماتوئید باشد، درمان به سمت بیماری زمینه ای انجام می‌شود.

سرطان:

گره‌های متورم ناشی از سرطان نیاز به درمان دارند. بسته به نوع سرطان، درمان ممکن است شامل جراحی، پرتودرمانی یا شیمی درمانی باشد.

عوامل زمینه‌ساز ابتلا به سرطان غدد لنفاوی

هرکدام از عوامل زیر قادرند در ایجاد سرطان‌های لنفاوی سهم داشته باشند. معمولاً با کنار هم قرار گرفتن چند عامل در گذر زمان سلول‌های غدد لنفاوی دچار نقص در چرخه سلولی شده و کنترل تکثیر و تقسیم خود را از دست می‌دهند.

این عوامل شامل موارد زیر است:

ضعف سیستم ایمنی و ناتوانی آن در تخریب سلول‌های سرطانی شده
جهش‌های ایجادشده در DNA سلول‌های سفید سیستم ایمنی
اختلال در تقسیم سلولی به دلیل شرایط وراثتی و حساسیت ژنتیکی فرد
قرارگیری بلندمدت در معرض مواد شیمیایی و یا رادیواکتیو
ویروس ایدز و تضعیف تدریجی توان دفعی بدن
بیماری‌های خود ایمن مزمن
عفونت‌های مزمن و مکرر
عفونت مزمن هلیکوباکترپیلوری
درگیر شدن لنفوسیت‌ها و اختلال در تکثیر آن‌ها تحت تأثیر ویروس هپاتیت C
بازه سنی ۱۵ تا ۳۰ سالگی و نیز بالای ۵۰ سال در لنفوم هوچکین
تأثیر جنسیت به‌ویژه سرطان هوچکین در مردان
تأثیر عفونت ویروس اپشتین بار در بروز لنفوم هوچکین

​

غدد لنفاوی متورم ناشی از ویروس، معمولاً پس از رفع عفونت ویروسی به حالت طبیعی برمی‌گردند.

درمان لنفوم

درمان انواع سرطان‌ها، به‌میزان زیادی به نوع بیماری، مقدار گسترش آن در بدن و سن بیمار بستگی دارد. در بسیاری از بیمار‌ها که سرطان به بافت‌های سایر قسمت‌های بدن نیز متاستاز داده است، گاهی پزشک جراح ناگزیر از برداشتن بخشی از بافت یا عضو خواهد بود.

درمان‌های رایج در سرطان‌های مختلف، برای سرطان غدد لنفاوی نیز تجویز می‌شوند:

۱. شیمی درمانی
۲. پرتو درمانی
۳. پیوند مغز استخوان
۴. پیوند سلول‌های بنیادی
۵. شیمی درمانی و پرتو درمانی، سلول‌های سرطانی از بین خواهند رفت و سپس با پیوند مغز استخوان، سلول‌های مغز استخوان که در جریان درمان از بین رفته‌اند، جایگزین خواهند شد. در کنار این درمان‌ها، تغییراتی در سبک زندگی، و برنامه‌های مختلف ورزشی و غذایی نیز به بهبود بیماران کمک شایانی خواهد کرد.

۶. نکته امیدوارکننده در مورد لنفوم این است که این بیماری در مراحل اولیه قابل شناسایی و درمان است. اما اگر فرد به نشانه‌های طولانی مدت خود توجه نکرده و به‌دنبال درمان نباشد، ممکن است بیماری وارد فاز وخیم شده و درمان آن زمان‌بر شده و گاهی نیز بیماری کشنده باشد.

۷. پزشک با گرفتن شرح حال از بیمار، و بعد از بررسی نشانه‌های اولیه، ابتدا آزمایش خون را انجام داده و در صورت تشخیص لنفوم، به‌سراغ نمونه‌برداری از غدد لنفاوی خواهد رفت تا نوع و میزان سلول‌های سرطانی را شناسایی کند. در این میان، برای بررسی بافت‌های داخلی، سی تی اسکن و ام آر آی نیز انجام خواهد شد.

۸. بعد از انجام تمامی مراحل درمان، بیمار باید به‌صورت مرتب توسط پزشک معاینه شود تا از درمان کامل، و از بین رفتن توده‌ها، اطمینان حاصل شود. در صورت عود مجدد بیماری، درمان‌های قبلی با شدت بیشتر انجام خواهند شد.

پیشگیری از لنفوم

از آن جایی که سرطان، بیماری است که بدون دلیل مشخصی بروز می‌کند، نمی‌توان توصیه خاصی برای پیشگیری از آن ارائه کرد. اما آن‌چه مسلم است، سبک زندگی سالم یکی از مواردی است که افراد را از بسیاری از بیماری‌ها دور نگه خواهد داشت.

تغذیه سالم و پرهیز از غذاهای ناسالم و الکل، از مواردی است که پزشکان به آن توصیه می‌کنند. فعالیت بدنی و ورزش منظم، در حفظ سلامت سلول‌های بدن نقش مهمی دارد. اگر در خانواده سابقه مشکلات مربوط به غدد لنفاوی و سرطان لنفوم وجود دارد، بهتر است معاینات سالانه را داشته باشید. پرهیز از استرس و اضطراب از مواردی است که پزشکان برای جلوگیری از انواع سرطان و البته بیماری‌های دیگر، آن را پیشنهاد می‌دهند.

علائمی که در مورد سرطان غدد لنفاوی گفته شد، در بسیاری از بیماری‌های معمول هم دیده می‌شود. بنابراین به‌محض دیدن یکی از این علائم، به هراس ابتلا به این بیماری دچار نشوید.

در این ایام که بیماری کرونا، وحشت عجیبی در میان مردم ایجاد کرده است، هر نوع گلودردی افراد را به شک خواهد انداخت ولی نمی‌توان رابطه‌ای میان هرگونه گلودرد یا تورم غدد لنفاوی و کرونا پیدا کرد . سرطان لنفوم، از سوی بسیاری از مراکز معتبر درمانی در جهان دیگر به‌عنوان یک سرطان خطرناک شناخته نمی‌شود. بلکه بیماری قابل درمان است.

به روزرسانی : ۲۸ فروردین ۱۴۰۱

منابع :
۱.منبع شماره ۱
۲.منبع شماره ۲
۳.منبع شماره ۳
۴.منبع شماره ۴
۵.منبع شماره ۵

نوشته غدد لنفاوی و بیماری‌های مربوط به آن اولین بار در آزمایشگاه پاتوبیولوژی صبا. پدیدار شد.

عاملی اصلی بیماری پروستات چیست؟​

مردان به دلایل متفاوتی ممکن است دچار سرطان پروستات شوند. بی‌تحرکی، مصرف مواد پروتئینی، سالمندی، مقاربت بیش از حد، مصرف زیاد لبنیات از جمله دلایل بروز سرطان پروستات هستند. اما اصلی‌ترین علت بروز این بیماری و درگیری مردان به سرطان پروستات را می‌توان پروستات ژنتیکی دانست.
​

پروستات چیست؟

پروستات یک غده کوچک و بسیار مهم در مردان است. مایع منی در پروستات ساخته می‌‌شود، بنابراین سلامت پروستات رابطه مستقیمی با باروری در آقایان دارد. پروستات، در زیر مثانه در جلوی راست روده قرار گرفته است. با افزایش سن، پروستات بزرگتر می‌شود. اگر پروستات بیش از حد بزرگ شود ، می‌تواند باعث بروز مشکلاتی در فرد شود.

هدف از معاینه پروستات چیست؟​

معاینه پروستات عاملی موثر در تشخیص سرطان پروستات است.​
کنترل عملکرد صحیح پروستات از سنین میانسالی.​
معاینه مردان جوان به لحاظ ریسک ابتلا به سرطان پروستات که سابقه ابتلای ارثی دارند.​
تشخیص بیماری و روند رشد آن.​

اصلی‌ترین علت بروز این بیماری و درگیری مردان به سرطان پروستات را می‌توان پروستات ژنتیکی دانست.

اندازه و حجم پروستات سالم چقدر است؟​

اندازه طبیعی پروستات ۴ سانتی متر عرض و ۳ سانتی متر ارتفاع با حجم ۲۵ میلی لیتر است.
۷۰ درصد تمام سرطان‌های پروستات در ناحیه محیطی، ۲۰ درصد در ناحیه بینابینی، ۱۰ درصد در ناحیه مرکزی بروز می‌دهند.

هنگامی که این غده بزرگ می‌شود، امکان دارد جریان ادرار مثانه به بیرون از میزراه مسدود شود. بزرگ شدن پروستات تقریباً در تمامی مردان همگام با افزایش سن اتفاق می افتد.
​
آلت تناسلی​
مجرای ادرار​
بیضه​
کیسه بیضه​
مثانه​
کیسه منی​
غده پروستات​
مقعد​
راست روده​

ضرورت پیگیری معاینه پروستات چیست؟

ممکن است متخصص پس از بررسی‌ آزمایشات و غربالگری، آزمایش دیگری در قالب آزمایش خون PSA، تصویربرداری یا بیوپسی و نمونه‌برداری پروستات را توصیه کند. تصویربرداری کاملا غیرتهاجمی است و در بیوپسی نیز تنها بخش بسیار ناچیزی از پروستات خارج می‌شود.
پس از این غربالگری کامل و انجام آزمایشات درصورتی که فرد سالم باشد، نوبت بعدی در ۵۰ سالگی خواهد بود. در این سن مردان یکبار دیگر مورد بررسی منظم پروستات قرار می‌گیرند. ممکن است به بعضی از مردان انجام آزمایش پروستات هر چهار سال یکبار غربالگری توصیه شود.

​
پزشک احتمالا نتایج معاینات جدید را با معاینات قبل مقایسه می‌کند.​
در حالت طبیعی و نرمال حجم غده پروستات بین ۲ تا ۴ سانتیمتر است و شباهت به مثلث دارد.​
پروستات در حالت نرمال انعطاف پذیر و نرم است.​
پزشک نتایج DRE را ارزیابی می‌کند.​
پزشک علاوه‌بر غربالگری پروستات از DRE برای شناسایی هیپرتروفی پروستات نیز استفاده می‌کند. هیپرتروفی سبب افزایش حجم پروستات و ازدیاد ادرار می‌شود و یا اینکه سبب بروز انسداد مقعد یا توده در راست روده می‌شود.​

معاینه پروستات عاملی موثر در تشخیص سرطان پروستات است.

​
معاینه فیزیکی در تشخیص سرطان پروستات​

اگر پزشک شما تشخیص دهد که شما به سرطان پروستات مبتلا شده اید، از شما در مورد مشکلاتی که دارید، پرس و جو می کند. نشانه های کانسر پروستات در هر فردی می تواند متفاوت باشد. از جمله دیده شدن خون در ادرار، مشکلات جنسی و درد در ناحیه لگن و کمر و…. همچنین، ممکن است در مورد سابقه خانوادگی شما که جز عوامل مبتلا شدن به این سرطان می باشد، سؤالاتی پرسیده شود. معاینه فیزیکی به این صورت انجام می پذیرد که دکتر به وسیله دستکش که به روغن مخصوص آغشته شده، انگشت خود را وارد مقعد بیمار کرده و هر گونه برآمدگی یا تغییرات غیر طبیعی روی غده پروستات بررسی می کند. به این معاینه یا آزمایش دیجیتال رکتوم (DRE) گفته می شود. پس از انجام این معاینه در صورت وجود تومورهای سرطانی، دکتر آزمایشات دیگر را برای تشخیص نهایی تجویز می کند.
​

آزمایش خون PSA در تشخیص سرطان پروستات​

آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA) پروتئینی است که توسط سلول های موجود در غده پروستات، هم سلول های طبیعی و هم سلول های سرطانی ساخته می شود. PSA بیشتر در مایع منی است و مقدار کمی از آن در خون موجود می باشد. آزمایش خون PSA به طور عمده برای غربالگری سرطان پروستات در مردان، بدون علائم کانسر پروستات استفاده می شود. این آزمایش جز اولین آزمایش هایی می باشد که برای فرد مبتلا به این سرطان تجویز می شود.

PSA در خون را با واحدی به نام نانوگرم در میلی لیتر اندازه گیری می کنند. با افزایش سطح PSA در خون احتمال ابتلا به سرطان پروستات افزایش میابد، اما هیچ نظر قطعی وجود ندارد که با آنجام این آزمایش، بگوییم فرد به سرطان پروستات دچار است یا خیر. برخی از پزشکان نقطه شروع سرطان را از ۴ نانوگرم می سنجند، در حالی که برخی دیگر از سطح پایین تری مانند ۲.۵ تا ۳ نانوگرم را مد نظر می گیرند.
بیشتر مردانی که سطح PSA زیر ۴ نانوگرم در هر میلی لیتر خون آن ها باشد، به سرطان پروستات مبتلا نیستند ولی تضمینی نیست که فرد مبتلا به سرطان نباشد.

مردان با سطح PSA بین ۴ تا ۱۰ که اغلب محدوده مرزی نامیده می شود، حدود ۱ در ۴ احتمال ابتلا به سرطان پروستات وجود دارد.
اگر PSA بیش از ۱۰ باشد، احتمال وجود کانسر پروستات بیش از ۵۰ درصد است.
اگر سطح PSA خون در بیمار زیاد باشد، ممکن است پزشک آزمایش های دیگری را برای تشخیص دقیق پیشنهاد کند.
​

چه کسانی باید تحت معاینه‌ی پروستات قرار بگیرند؟​

تمام مردان باید از سن ۵۰ سالگی تحت معاینه‌ی سرطان پروستات قرار بگیرند. انجمن سرطان آمریکا (ACS) به مردانی که در معرض خطر بیشتر قرار دارند توصیه می‌کند از ۴۵ سالگی در این مورد با پزشک اورولوژی مشورت کنند.
اگر از نژاد آفریقایی-آمریکایی باشید یا یکی از اقوام درجه یک شما قبل از ۶۵ سالگی دچار سرطان پروستات باشد، بیشتر در معرض خطر قرار دارید. اگر بیشتر از یک نفر از اقوام درجه یک شما قبل از ۶۵ سالگی دچار سرطان پروستات شده باشد، بهتر است زودتر تحت معاینه قرار بگیرید.
طبق برآوردهای انجمن سرطان آمریکا، تعداد مبتلایان جدید به سرطان پروستات در سال ۲۰۱۶ در ایالت متحده ۱۸۰,۸۹۰ نفر بود. حدود ۲۶,۱۲۰ نفر جان خود را از دست می‌دهند.

​
چطور برای آزمایش پروستات آماده شویم؟​

اگر دچار بواسیر، پارگی مقعد یا مشکلات دیگر در ناحیه‌ی مقعد هستید، باید با پزشک در میان بگذارید. باید طبیعی نفس بکشید و سعی کنید آرام باشید،آنوقت معاینه برایتان راحت‌تر خواهد بود.
اگر از دارو یا مکمل خاصی استفاده می‌کنید، قبل از انجام تست PSA به پزشک اطلاع دهید. به‌علاوه، اگر اخیرا دچار انزال شده باشید، روی میزان PSA تاثیر می‌گذارد. از پزشک بپرسید آیا لازم است قبل از انجام تست از فعالیت جنسی بپرهیزید یا خیر.
​

تمام مردان باید از سن ۵۰ سالگی تحت معاینه‌ی سرطان پروستات قرار بگیرند.

​
آیا التهاب پروستات خطرناک است؟​

خوب است بدانید که التهابات ناشی از پروستات ممکن است بدلایل متعددی بروز کرده باشد. اما باید در مورد انتقال آن نگران بود؟ بله در صورتی که التهاب پروستات ناشی از عفونت باشد ممکن است حین آمیزش آن را به همسر و شریک جنسی خود انتقال دهید.
درصورتی که التهاب پروستات حاد باشد شما نمی‌توانید آن را با مصرف داروهای پیشنهادی رفع کنید و حتما باید درمان آنتی بیوتیک تحت نظر متخصص را شروع کنید.​

این التهاب می‌تواند عملکرد جنسی مرد را مختل کند.​
توانایی باروری را در برخی از مردان ازبین ببرد.​
بر کیفیت زندگی فرد تاثیر خواهد داشت.​
عدم تعادل و تمرکز کافی دیگر عوارضی هستند که التهاب پروستات بهمراه خواهد داشت.​

به روزرسانی : ۸ اسفند ۱۴۰۰

منابع :
۱.منبع شماره ۱
۲.منبع شماره ۲
۳.منبع شماره ۳
۴.منبع شماره ۴

نوشته بروز زودهنگام سرطان پروستات اولین بار در آزمایشگاه پاتوبیولوژی صبا. پدیدار شد.

تومورمارکر ها

تومورمارکر ها ، مواد بیوشیمیایی اغلب پروتئینی هستند که با بدخیمی تومور در ارتباطند و قابل اندازه‌گیری می‌باشند.
این مواد توسط سلول‌های تومور یا توسط بدن در پاسخ به سلول‌های تومور ساخته می‌شوند.
به عبارتی تومور مارکر ماده موجود در خون، ادرار و یا در بعضی از بافت های بدن است که در صورت ابتلا به بیماری سرطان می‌تواند افزایش یابد.

آیا افزایش میزان تومور مارکرها برای تشخیص سرطان کافی است؟

هر چند افزایش سطح تومورمارکرهای مختلف می‌تواند نشان‌دهنده سرطان باشد با این حال بعضی از آن‌ها در شرایط غیر سرطانی هم دیده می‌شوند.
و در نتیجه برای سرطان تشخیصی نمی باشند.بنابراین ممکن است فردی که دچار سرطان است سطح بالایی از تومور مارکر را نشان ندهد.
لذا پزشک علاوه بر تست تومور مارکر با گرفتن تاریخچه بیمار، سابقه خانوادگی، علایم بالینی و سایر تست‌های آزمایشگاهی و تصویربرداری به وجود سرطان در فرد پی می‌برد.

تومورمارکرها انواع گوناگونی دارند. بعضی فقط در یک نوع از سرطان دیده می‌شوند و گروهی دیگر ممکن است در انواع مختلفی از سرطان‌ها یافت شوند.
افزایش میزان تومور مارکرها به تنهایی برای تشخیص سرطان کافی نیستند بلکه همراهی آن‌ها با انجام اعمال تخصصی نظیر:
ماموگرافی، سونوگرافی، سی‌تی‌اسکن می‌توانند یک آزمون تشخیصی محسوب گردند.
هر چند که آزمون تشخیصی تعیین کننده باید با بافت‌برداری یا بیوپسی انجام گیرد.
با این حال از تومورمارکرها می توان برای غربالگری و تشخیص زود هنگام سرطان، تعیین میزان پیشرفت٫ نظارت بر درمان و یا تشخیص بازگشت سرطان استفاده نمود.
​

تومور مارکرها کاربردهای بالینی متفاوتی دارند.

انواع تومورمارکر هایی که مورد آزمایش قرار می گیرند

انواع تومور مارکر هایی که مورد آزمایش قرار می گیرند، شامل موارد زیر می باشد:​

CEA (ECL)​
CA 19-9 (ECL)​
CA 15-3 (ECL)​
CA-125 (ECL)​
AFP (ECL)​
Beta HCG (ECL)-​
Serum free-Beta-hCG​
Free PSA (ECL)​
Total PSA (ECL)​

کاربرد تومورمارکرها:

غربالگری و تشخیص اولیه سرطان:

غربالگری یعنی جستجوی سرطان در افرادی که علائم بیماری را ندارند و در صورت تشخیص، سرطان در مراحل اولیه است.
اگرچه ابتدا تومور مارکرها برای بررسی سرطان در افراد فاقد علامت به کار می رفتند ولی تعداد بسیار کمی از آنها در این زمینه مفید هستند زیرا اغلب تومور مارکرها نمی توانند سرطان را در مراحل بسیار اولیه تشخیص دهند.

تشخیص سرطان:

در اغلب موارد سرطان تنها از طریق بیوپسی تشخیص داده می شود و تومور مارکرها معمولا برای تشخیص به کار نمی روند. با این حال ممکن است اگر احتمال ابتلا به سرطان در برخی افراد وجود داشته باشد، تومور مارکرها به تشخیص کمک کنند. این مارکرها می توانند در تشخیص منشاء سرطان در بیمارانی که بیماری پیشرفت کرده نیز مفید باشند.

تعیین پیش آگهی در مورد سرطان های خاص:

برخی از تومور مارکرهای جدید برای ارزیابی اینکه پیشرفت سرطان چگونه خواهد بود و یا پاسخ به درمان به چه صورتی بوده مفید هستند.

تعیین کارآیی درمان سرطان:

یکی از مهم ترین کاربردهای تومور مارکرها، پایش بیماران تحت درمان است. اگر میزان بالای تومور مارکر پس از درمان کاهش یابد، نشانه موثر بودن درمان می باشد. از طرفی اگر سطح تومور مارکر افزایش یابد، احتمالا درمان مناسب نبوده و باید تغییر کند.

تشخیص عود سرطان:

تومور مارکرها برای تشخیص سرطان هایی که پس از درمان اولیه عود می کنند نیز به کار می روند. برخی از تومور مارکرها هنگامی که درمان کامل شده و شواهدی از سرطان باقی نمانده، مفیدند. این موارد عبارتند از: PSA (سرطان پروستات)، HCG (تومورهای تروفوبلاستیک حاملگی و تومورهای تخمدان وبیضه)، CA-125 (سرطان سلول های اپی تلیال تخمدان).​

تومور مارکرها در روند درمان سرطان اندازه گیری و پایش می شوند.

علت در خواست تست تومورمارکر CEA

همان طور که در بالا اشاره شد تست تومور مارکر CEA بیشتر برای ارزیابی بهبودی افراد مبتلا به سرطان درخواست می شود. اما ممکن است در کنار سایر آزمایشات تومور مارکر نیز درخواست شود. همچنین این تست ممکن است برای افراد مبتلا به سرطان کولون درخواست شود. البته باید توجه داشت که بسیاری از افراد در مراحل اولیه سرطان هیچ علائمی ندارند و طبق شدت و محل سرطان علائم آن‌ها متفاوت است. در ادامه به علائمی را که ممکن است نشان گر ابتلا به سرطان کولون باشد اشاره خواهیم کرد:

تغییرات مداوم در فعالیت‌های روده از جمله تغییر رنگ، قوام و ظاهر مدفوع و یا خون در مدفوع
ناراحتی شکم مانند درد، گرفتگی و نفخ
ضعف و خستگی
کاهش وزن بدون دلیل
تست تومور مارکر AFP یا آلفا فیتو پروتئین

هدف از انجام این تست تومور مارکر AFP اندازه‌گیری سطح AFPخون به منظور بررسی آسیب های کبدی و بعضی از سرطان‌ ها می باشد. AFP یک گلیکوپروتئینی است‌ که در حالت نرمال و در دوران جنینی، ابتدا در بافت کیسه زده سپس توسط کبد جنین در حال رشد ساخته می‌شود. این گلیکوپروتئین در هفته ششم بارداری در خون جنین و مایع آمنیوتیک ظاهر و در هفته چهاردهم به بالاترین مقدار خود می‌رسد. بعد از تولد کودک، سطح AFPافزایش و سپس به سرعت کاهش می ‌یابد.

اما در زمان آسیب به کبدی ، کبد مجبور به بازسازی دوباره می شود که در این حالت AFP در خون افزایش می یاید بنابراین ما با شناسایی و ارزیابی مقدار آن در کنار تشخیصات دیگر پی به آسیب به کبد می بریم. همچنین AFPدر افراد مبتلا به سرطان‌ های کبدی “هپاتوسلولار کارسینوما”، نوزادان مبتلا به سرطان‌ های کبدی “هپاتوبلاستوما” و در تعدادی از افراد مبتلا به سرطان‌ های تخمدان یا بیضه افزایش می‌ یابد.

تست تومورمارکر Beta HCG

تست تومور مارکر Beta HCG در افرادی که باردار نیستند، نشانگر بدخیمی های نئوپلاسمی به ویژه تومور سلول‌های زایا نظیر تومور بیضه و کارسینوم تخمدان می باشد. در چنین مواقعی اندازه گیری HCG به عنوان یک تومور مارکر در ارزیابی پاسخ بیمار به درمان مفید خواهد بود. اما مقادیر آن در زنان در کنار سونوگرافی نشان گر حاملگی می باشد. به این صورت که گنادوتروپین جفتی انسان در دوران حاملگی، توسط سلول های سینسیشیوتروفوبلاست (Syncytiotrophoblast) جفت تولید می شود. این هورمون اولین بار حدود ۱۱ روز پس از لقاح در خون و بین ۱۲ تا ۱۴ روز پس از لقاح در ادرار قابل اندازه گیری است.
نمونه مورد نیاز: خون، مایع پلورال، مایع پری‌توئن و مایع مغزی نخاعی
شرایط لازم برای انجام آزمایش: نیاز به ناشتایی ندارد.

تست تومورمارکر CA 19_9 یا کربوهیدات آنتی ژن ۱۹_۹

هدف انجام تست تومور مارکر CA 19_9 اندازه‌ گیری این آنتی ژن در خون و سایر مایعات بدن به منظور اندازه‌ گیری CA19-9 به عنوان یک تومورمارکر در ارزیابی روند درمان برخی سرطان‌ ها مفید است. جنس این آنتی ژن از نوع کربوهیدارت است که از گروه ‌خونی لوییس مشتق می‌شود به این صورت که ۵ الی ۷ درصد افراد جهان که دارای گروه‌ خونی لوییس منفی هستند، آنتی‌ژن CA19-9را ترشح نمی‌ کنند.

آنتی ژن گلیکوپروتئینی CA19-9بر روی سطح بعضی ‌از سلول‌های سرطانی تولید می‌شود. این تومور مارکر در ۷۰ تا ۹۵ درصد سرطان‌ های پانکراس ، ۵۰ تا ۶۰ درصد سرطان‌ های معده، ۶۰ درصد سرطان‌ های کبدی صفراوی، ۳۰ درصد سرطان ‌های کولورکتال و به مقدار کم در سرطان‌های ریه، تخمدان، کلیه یا پروستات افزایش می ‌یابد.
نمونه مورد نیاز: خون، مایع پلورال، مایع پری‌توئن و مایع مغزی نخاعی
شرایط لازم برای انجام آزمایش: نیاز به ناشتایی ندارد.​

غربالگری یعنی جستجوی سرطان در افرادی که علائم بیماری را ندارند و در صورت تشخیص، سرطان در مراحل اولیه است.

تست تومورمارکر CA 15_3 یا کربوهیدرات آنتی ژن ۱۵_ ۳

هدف از انجام تست تومور مارکر CA15-3خون، به منظور تشخیص سرطان سینه می باشد. آنتی‌ژن CA15-3به ‌وسیله سلول‌های طبیعی بافت سینه ساخته می‌شود ولی در سرطان سینه سطح مارکر CA15-3و آنتی‌ ژن سرطانی ۲۷.۲۹ افزایش می‌ یابد. همچنین این تومورمارکر برای کنترل پاسخ بیماران به درمان سرطان متاستاتیک پستان استفاده می‌شود. بیماری های خوش خیم پستان و سرطان ریه، لوزالمعده، تخمدان، سرطان پروستات، سیروز، هپاتیت و کولون موجب افزایش سطح این آنتی ژن می شوند.

نکته دیگر که باید در این آزمایش در نظر داشت این است که در بیمارانی که علائم و سایر نتایج آزمایش های آن ها نشان دهنده ی عود بیماری است، افزایش در این تومورمارکر تشخیص عود سرطان پستان را تایید می‌ کند.
نمونه مورد نیاز: نمونه خون
شرایط مورد نیاز: این آزمایش نیاز به ناشتایی ندارد ولی بیمار باید۲۴ ساعت قبل از انجام آزمایش از مصرف مولتی‌ ویتامین‌ها یا موادغذایی حاوی بیوتین(B7) که معمولا در مکمل‌ های تقویتی پوست، مو و ناخن استفاده می‌شود، اجتناب کند.

تست تومورمارکر CA_ 125 یا کربوهیدارت ۱۲۵

هدف از انجام تست تومور مارکر CA 125خون، به منظور تشخیص سرطان تخمدان است. پروتئین CA125 به عنوان یک تومورمارکر بر روی سطح اغلب(نه همه‌) سلول‌های سرطان تخمدان ظاهر می‌شود. آزمایش CA125 سطح این پروتئین در خون را اندازه ‌گیری می‌کند. افزایش CA125در همه‌ خانم ‌های مبتلا به سرطان تخمدان مشاهده نمی ‌شود بنابراین همراه با این تست، آزمایش ‌های تکمیلی (مانند transvaginal ultrasound) نیز درخواست می ‌شود. CA 125 شاخص دقیقی برای تومورهای اپیتلیال غیر موسینی تخمدان می باشد و در بیش از ۸۰ درصد زنان مبتلا به سرطان تخمدان افزایش می یابد.

این آنتی ژن در سرطان لوزالمعده، کولون، ریه، صفاق و پستان و همچنین بیماری های سیروز، پانکراتیت، پریتونیت، اندومتریوز و بیماری های التهابی لگن افزایش پیدا می کند. به دلیل اختصاصیت کم این آزمایش، آزمایش غربالگری مناسبی برای جمعیت عمومی بدون علامت نمی باشد. همچنین علائم سرطان تخمدان معمولاً غیراختصاصی هستند و کم‌تر از ۲۰ درصد این سرطان‌ها در مراحل اولیه شناسایی می‌شوند. آزمایش CA125 برای غربالگری بیماری سرطان تخمدان در میان خانم‌های با ریسک ابتلا بالا مطرح نیست؛ زیرا سطح تومورمارکر در مراحل اولیه سرطان افزایش نمی ‌یابد.
نمونه مورد نیاز: نمونه خون

تست تومورمارکر Free PSA یا آنتی ژن اختصاصی پروستات

همان طور که از نام آن پیداست هدف از انجام تست تومور مارکر Free PSA یا آنتی ژن اختصاصی پروستات، اندازه‌گیری سطح PSAخون می باشد. PSA یک پروتئینی است که در درجه اول به ‌وسیله سلول‌های پروستات ساخته می‌شود. پروستات غده کوچکی است که پیشاب راه (urethra) را در مردان احاطه و مایع تشکیل دهنده منی را تولید می‌کند. اغلب PSA ساخته شده بوسیله غده پروستات به درون مایع سمینال آزاد می‌شود با این وجود مقدار کمی از آن در خون یافت می‌شود ولی افزایش قابل توجه PSAبا سرطان پروستات همراه است با این وجود در هایپرپلازی خوش‌خیم پروستات (BPH) و پروستاتیت این افزایش مشاهده می‌ شود.

مؤثرترین استراتژی برای تشخیص به موقع سرطان پروستات

این است که تست تومور مارکر PSA در ۴۰ سالگی آغاز شود و در ۴۵ سالگی و ۵۰ سالگی تکرار شود و پس از آن هر ۲ سال یکبار تکرار شود. در افراد با PSA بالا نمونه برداری و سونوگرافی پروستات توصیه می شود. در بیش از ۸۰ درصد مردان مبتلا به سرطان پروستات سطح PSA بیشتر از ۴ نانوگرم در میلی لیتر است. اما همیشه سطح بالای ۴ نانوگرم در میلی لیتر با سرطان همراه نیست. حساسیت و اختصاصیت PSA نسبت به سایر شاخص های توموری پروستات نظیر اسید فسفاتاز پروستاتی بیشتر است.
نمونه مورد نیاز: نمونه خون
شرایط انجام آزمایش: حداقل ۴٨ ساعت از آخرین انزال گذشته باشد و بعد آزمایش دهید.
همچنین عفونت های ادراری باعث بالا رفتن مقدار PSA می گردد ترجیحا بعد از بر طرف شدن مشکل آزمایش تکرار شود.
نمونه‌ گیری باید قبل از معاینه رکتال انجام شود.
نمونه‌ گیری چند هفته قبل یا بعد از بیوپسی پروستات انجام شود.
باید۲۴ ساعت قبل از انجام آزمایش از مصرف مولتی‌ ویتامین‌ها یا موادغذایی حاوی بیوتین B7 که معمولا در مکمل‌های تقویتی پوست، مو و ناخن استفاده می‌ شود اجتناب گردد.

شرایط مورد نیاز: این آزمایش نیاز به ناشتایی ندارد ولی بیمار باید۲۴ ساعت قبل از انجام آزمایش از مصرف مولتی‌ ویتامین‌ها یا موادغذایی حاوی بیوتین(B7) که معمولا در مکمل‌ های تقویتی پوست، مو و ناخن استفاده می‌شود، اجتناب کند.

به روزرسانی : ۴ اسفند ۱۴۰۰

منابع :
۱.منبع شماره ۱
۲.منبع شماره ۲

نوشته تومورمارکر ها و سرطان اولین بار در آزمایشگاه پاتوبیولوژی صبا. پدیدار شد.

سرطان تخمدان:

دستگاه تناسلی زنان شامل رحم، لوله های رحمی (لوله های فالوپ) و تخمدان ها می باشد. تخمدان ها حاوی تخمک ها می باشند و استروژن و پروژسترون را ترشح می کنند. سرطان تخمدان در اثر تغییر در تعداد و اندازه و رشد بیش از حد و غیر طبیعی سلول های تخمدان، می تواند ایجاد شود. گاهی تشخیص سرطان تخمدان مشکل است و یا دیر تشخیص داده می شود و سرطان می تواند وارد حفره شکم و لگن گردد. درمان در مراحل ابتدایی بیماری موفقیت آمیزتر بوده و در مراحل انتهایی سرطان تخمدان، درمان بسیار سخت می باشد. سرطان تخمدان عامل ۵/۲ درصد بدخیمی ها و پنجمین سرطان شایع در میان خانم ها می باشد.

حقیقت هایی در رابطه با سرطان تخمدان

فاکتورهای خطر زا در سرطان تخمدان شامل سابقه خانوادگی، سنین بالا، تاریخچه بیماری و بیماری چاقی بیش از حد.
راه های درمانی شامل رادیوتراپی، جراحی و شیمی درمانی می باشد.
این سرطان اگر در مراحل اولیه شناسایی شود، ۹۴ درصد احتمال زنده ماندن بیمار به مدت حداقل ۵ سال وجود دارد.
​

تخمدان ها حاوی تخمک ها می باشند و استروژن و پروژسترون را ترشح می کنند.

علائم سرطان تخمدان:

مراحل اولیه سرطان تخمدان فاقد علامت خاصی می باشد. در مراحل پیشرفته، علائم سرطان تخمدان غیر اختصاصی می باشند و ممکن است با بیماری های دیگر اشتباه گرفته شوند. ابتدایی ترین علائم سرطان تخمدان شامل موارد ذیل می باشد:​

ورم و نفخ شکم​
احساس سیری کاذب​
تکرر ادرار​
درد و ناراحتی در ناحیه شکم و لگن​

دیگر علائم سرطان تخمدان شامل موارد زیر است: ​

کمردرد​
احساس درد در هنگام رابطه جنسی​
یبوست​
خستگی​
سوء هاضمه​
بروز تغییرات در سیکل قاعگی​
خون ریزی غیر طبیعی واژینال​
آکنه​

در صورتی که علائم گفته شده بیش از ۲ هفته به طول انجامد، باید پیگیری شود و علت ایجاد آن مشخص گردد.

علائم سرطان تخمدان پیشرفته​

حالت تهوع​
کاهش وزن ناگهانی​
تنفس با دشواری​
خستگی مفرط​
کم اشتهایی​

در تجربه های فردی مواردی مثل نفخ معده و فشار یا درد در شکم و لگن بیشتر از چند هفته دیده می شود که باید سریعاً به پزشک متخصص انکولوژی مراجعه شود.
​

مراحل اولیه سرطان تخمدان فاقد علامت خاصی می باشد.

فاکتورهای خطر زا در زیر، رابطه مستقیمی با احتمال پیش رفت این بیماری دارند:

سابقه خانوادگی :

زنانی که مادر یا خواهر یا اقوام نزدیک به سرطان تخمدان یا سرطان سینه مبتلا هستند، احتمال پیش رفت این بیماری در فرد بیشتر از سایرین است. آزمایش ژنتیکی جهت تشخیص اینکه آیا فرد ژن مربوط به این سرطان را دارد، صورت می گیرد.

سن و سال:

بیشتر سرطان های تخمدان بعد از یائسگی اتفاق می افتند و مخصوصاً در زنان بالای ۶۳ سال دیده شده است. تا قبل از ۴۰ سالگی احتمال ابتلا به این بیماری بسیار نادر است.

تاریخچه بارداری :

قرص های ضد بارداری :

درمان باروری :

سرطان سینه :

هورمون تراپی :

چاقی بیش از حد و اضافه وزن:

جراحی اندام های تناسلی :

آندومتریوز :

زنانی که مبتلا به آندومتریوز هستند نسبت به زنان دیگر، ۳۰ درصد بیشتر خطر پیش رفت این سرطان را دارند.

گاهی بعضی تومورهای مخاطی کاملاً مشخص نیست که سرطانی باشند.

انواع سرطان تخمدان

بیشتر سرطان های تخمدان، سرطان های تخمدان مخاطی هستند. این سرطان ها تومورهای بدخیمی هستند که از سلول های سطحی تخمدان تشکیل شده اند. بعضی تومورهای مخاطی کاملاً مشخص نیست که سرطانی باشند. این دسته از تومورها پتانسیل بدخیمی کمی دارند و با سرعت کمتری رشد می کنند و از سایر انواع سرطان ها هم کم خطرتر هستند.سرطان تخمدان برای خیلی ها ترسناک است. نرخ بقای نسبی پنج ساله برای سرطان تخمدان مخاطی ، بسته به مرحله پیش روی سرطان از ۸۹ درصد تا ۱۸ درصد است.

برای تومورهای با پتانسیل بدخیمی پایین (LMP) ، نرخ بقای نسبی پنج ساله از ۹۹ درصد تا ۷۷ درصد است. نرخ بقای نسبی به این معنی ست که احتمال زنده ماندن فرد بعد از تشخیص این نوع سرطان، در صورتی که در اثر عوامل دیگری مثل تصادف فوت نکند بین ۱۸ تا ۸۹ درصد است. حتما برای شما هم این سوال پیش آمده که بین ۱۸ درصد تا ۸۹ درصد فاصله زیادی ست. این فاصله ی زیاد با توجه به مرحله ی بیماری ( که در اصطلاح پزشکی stage بیماری گفته میشود ) میتواند تغییر کند.

مراحل بیماری سرطان تخمدان

در صورتی که این سرطان تشخیص داده شود، قدم بعدی مشخص کردن مرحله بیماری و درجه آن است.
مرحله سرطان به درجه گستردگی این بیماری بر می گردد. روش های مختلفی جهت تعیین درجه سرطان وجود دارد. در زیر به شرح هر یک از مراحل بیماری می پردازیم:
اول : سلول های سرطانی تنها یک تخمدان یا هر دو تخمدان را درگیر کرده و به نواحی و اعضای دیگر، گسترش نمی یابند.
دوم : سرطان یک یا هر دو تخمدان را درگیر کرده و به نواحی اطراف لگن خاصره مانند رحم، لوله های رحمی، مثانه و مقعد هر سرایت می کند.
سوم : سرطان یک یا هر دو تخمدان را درگیر کرده و به بافت شکم و غدد لنفاوی نیز سرایت می کند.
چهارم : سرطان به دیگر بافت های بدن، بیرون از نواحی اطراف دستگاه تناسلی سرایت می کند. این نواحی شامل شکم و لگن می باشد. اعضای دیگر بدن مثل کبد، طحال و مایعات اطراف ریه ها نیز درگیر می شوند.تشخیص درست درجه و مرحله این بیماری برای انتخاب بهترین درمان به پزشک کمک می کند. ولی تشخیص درست درجه این سرطان نمی تواند به پیش بینی وضعیت پیش رفت آن کمک کند.

تشخیص سرطان تخمدان

جهت تشخیص پزشک به معاینه ناحیه لگن جهت لمس هر گونه مورد مشکوک در رحم و تخمدان ها می پردازد. همچنین سابقه خانوادگی و سابقه دارویی بیمار چک می شود. آزمایشات زیر جهت کمک به تشخیص سرطان تخمدان صورت می گیرد :

آزمایش خون :

جهت سنجش یک فاکتور خاص در خون به نام CA-125 صورت می گیرد.

آزمایشات دیداری :

 سونوگرافی ناحیه واژینال، ام آر آی ، سی تی اسکن و غیره صورت می گیرد.

لاپاراسکوپی :

یک لاپاراسکوپ (لوله مجهز به دوربین ) از طریق جراحی وارد قسمت زیرین شکم شده و به پزشک این قابلیت را می دهد که وضعیت تخمدان ها را مشاهده کرده و در صورت لزوم از بافت آن جهت کشت، نمونه بگیرد.

کلونوسکوپی :

در صورتی که یبوست یا خونریزی در ناحیه مقعد دیده شود، احتمالاً برای چک کردن روده بزرگ و یا کلون، نیاز به کلونوسکوپی می باشد.

آسپیراسیون مایع شکم :

در صورتی که شکم فرد بیمار ورم کرده باشد، احتمالاً مقداری مایع در زیر شکم جمع شده، که می توان با استفاده از سرنگ مقداری از آن را برای آزمایشات نمونه گرفت.

بایوپسی :

راه معمول تشخیص سرطان تخمدان، برداشتن تومور یا قسمتی از تومور و انجام آزمایشات مربوطه جهت یافتن سلول های سرطانی می باشد.
​

درمان سرطان تخمدان

درمان این بیماری ممکن است شامل جراحی، شیمی درمانی، پرتو درمانی، هورمون تراپی یا درمان موضعی باشد. اغلب بیشتر از چند روش درمان مورد نیاز است.

نوع درمان بستگی به خیلی از فاکتور ها دارد مانند نوع سرطان تخمدان، درجه و مرحله پیش رفت آن و همچنین سلامت کلی بیمار.

جراحی

در اغلب موارد جراحی جهت برداشتن تومور سرطانی صورت می گیرد. در بیشتر موارد جراحی اولین گزینه بوده و وسعت جراحی به درجه سرطان بستگی دارد.

سالپنگو اوفورکتومی :

جراحی به منظور برداشتن لوله های رحمی و تخمدان ها صورت می گیرد.

هیستروکتومی :

جراح کل رحم و بافت های اطراف آن را که آلوده هستند، بر می دارد. اگر رحم کلاً برداشته شود و زن در دوران پیش از یائسگی باشد، پس از این جراحی فوراً یائسگی شروع می شود.

برداشتن غده لنفاوی :

جراح غده لنفاوی را از ناحیه لگن و نزدیک آئورت بر می دارد.

خالی کردن ناحیه مبتلا به سرطان : در صورتی که سرطان به بافت های مجاور برسد۱۹، جراح تا آن جایی که می تواند بافت های مبتلا به سرطان را جدا می کند. ممکن است بافت مثانه هم سرطانی شده باشد. این عمل باعث می شود علائم بیماری کاهش پیدا کرده و شیمی درمانی موثر تر باشد.

شیمی درمانی :

عوارض جانبی شیمی درمانی

شیمی درمانی سلول های سرطانی را هدف قرار می دهد ولی متاسفانه سلول هایی که در بدن سالم بوده و با نظم طبیعی تقسیم سلولی می شوند، مانند گلبول های سفید و قرمز و فولیکول های مو نیز تحت تاثیر این درمان قرار می گیرند.

شدت و نوع عوارض جانبی بستگی به نوع دارو های مصرفی، تعداد جلسات درمانی و برخی جنبه های سلامتی بیمار دارد. عوارض جانبی به شرح زیر است:​

حالت تهوع و استفراغ​
اسهال​
ریزش مو​
کم اشتهایی​
درد دهان​
کم خونی​
عفونت ( به دلیل از بین رفتن یکسری از گلبول های سفید سیستم ایمنی بدن ضعیف می شود.)​

سلول های سالمی که در نتیجه شیمی درمانی تخریب شدند، پس از اتمام درمان دوباره ترمیم میشوند و سایر عوارض جانبی نیز از بین می روند.
​

بیماری اگر در مراحل اولیه شناسایی شود، ۹۴ درصد احتمال زنده ماندن بیمار به مدت حداقل ۵ سال وجود دارد.

پیشگیری از سرطان تخمدان:

هیچ روش مشخص و قطعی برای پیشگیری از سرطان تخمدان وجود ندارد، اما بعضی از روش ها احتمال ابتلا به سرطان تخمدان را کاهش می دهند.
-قرص های پیشگیری از بارداری: میزان ابتلا به سرطان تخمدان در افرادی که از قرص های پیشگیری از بارداری استفاده می نمایند، کاهش می یابد. اگرچه قرص های ضد بارداری هم عوارض خود را دارند، بنابراین استفاده از قرص های ضد بارداری با توجه به شرایط افراد مختلف متفاوت است.
-مشاوره: در صورت وجود سابقه خانوادگی سرطان تخمدان و سرطان پستان، انجام مشاوره ژنتیک ضروری است.
-شیردهی: شیردهی سبب کاهش سرطان تخمدان می شود.
-بارداری: میزان سرطان تخمدان در افرادی که سابقه بارداری دارند کمتر است.

مراقبت های بعد از درمان

وقتی تخمدان زنان برداشته می شود، دیگر در بدن آن ها هورمون استروژن تولید نمی شود. عدم تولید استروژن فارغ از اینکه در چه سنی باشند موجب یائسگی می شود. علاوه بر این، کاهش هورمون استروژن، خطر ابتلا به بیماری هایی مانند پوکی استخوان را هم بالا می برد. از همین رو زنانی که درمان آنها از طریق جراحی صورت میگیرد بعد از عمل جراحی سرطان تخمدان نیاز به مراقبت های بیشتری دارند.

به روز رسانی : ۳۰ آبان ۱۴۰۰

منابع :

۱.منبع شماره ۱

۲.منبع شماره ۲

نوشته آیا سرطان تخمدان کشنده است ؟ اولین بار در آزمایشگاه پاتوبیولوژی صبا. پدیدار شد.

بررسی ازمایش تومور مارکر اختصاصی

بررسی ازمایش تومور مارکر اختصاصی را در این مقاله از ازمایشگاه صبا  برای شما شرح خواهیم داد .

بهترین کسی که میتواند جواب ازمایش شما را خوانده و تحلیل نماید پزشک شماست .

توجه داشته باشید افراد عادی نباید بر اساس تحلیلهای خود یا اطرافیانشان از جواب از ازمایشها دست به اقدام های درمانی بزنند ،

اینکار تنها روند بهبودی خود را مشکل تر خواهند کرد .

اما با این وجود در این مقاله به بررسی و تفسیر جواب ازمایش  تومور مارکر اختصاصی   خواهیم پرداخت :

تومور مارکرهای اختصاصی

PSA : Prostate Specific Antigen

به معنی پروستات

تشخیص :

سرطان پروستات – عود سرطان پروستات

نقش :

این پروتئین از پروستات ترشح میشود و با میزان فعالیت و بزرگی پروستات رابطه دارد .

Free PSA

به معنی انتی ژن پروستات

PSA پروتئینی است که عمدتا توسط سلول ها در پروستات تولید می شود .

بیشتر PSA به داخل مایع منی رها میشود .

اما مقدار کمی از ان نیز به درون جریان خون رها میگردد PSA به دو شکل در خون موجود است :

ازاد (FREE)

کمپلکس PSA متصل به یک پروتئین

کسانی که افزایش در PSA  توتال (ng/ml10-4) داشته یا اندازه پروستات در سونوگرافی بزرگ شده است

این تست در کمک به تعیین لزوم انجام بیوپسی از پروستات پایش اثربخشی درمان سرطان پروستات  و تشخیص عود سرطان پروستات

مفید است .

مردانی که افزایش خفیف PSA توتال دارند و نسبت FREEPSA/PSA انها کمتر از ۲۵ درصد است باید مورد بررسی بیشتر قرار گیرند .

CA 125 : Cancer Antigen 125

به معنی کانسر انتی ژن ۱۲۵

تشخیص :

سرطان تخمدان – پیگیری درمان سرطان تخمدان – تشخیص هود سرطان

نقش :

انتی ژن ۱۲۵ در سطح اکثر سلول های سرطان تخمدان مشاهده شده است اما نه در تمام انها با این موجود بهترین مارکر تشخیص تومور تخمدان است

ولی در سایر سرطان ها نیز افزایش جزئی دارد .

CA 15-3 : Cancer Antigen 15 – 3

به معنی کنسر انتی ژن ۱۵

تشخیص :

سرطان سینه – پیگیری درمان سرطان سینه – تشخیص عود سرطان

نقش :

انتی ژن اختصاصی ۱۵ که توسط سلول های طبیعی سینه ساخته می شود و در بسیاری از سرطان های سینه میزان ان افزایش می یابد .

از این انتی ژن میتوان به عنوان شاخصی برای ارزیابی پیشرفت سرطان و یا اثر بخشی درمان استفاده کرد .

میزان افزایش این انتی ژن با میزان رشد تومور رابطه دارد .

CA 19 – 9 : Cancer antigen 19 – 9

به معنی کنسر انتی ژن ۱۹

تشخیص :

سرطان پانکراس – افتراق سرطان پانکراس از پانکراتیک – پیگیری درمان سرطان پانکراس

نقش :

انتی ژن ۱۹ اختصاصی سلول های سرطانی به خصوص سرطان پانکراس است .

در سرطان لوزالمعده نیز افزایش انتی ژن ۱۹ دیده شده است .

ثابت ماندن و یا افزایش میزان این انتی ژن در بیماران تحت درمان نشان دهنده موفق نبودن درمان است .

CA 72 – 7 : Cancer Antigen 72

به معنی کانسر انتی ژن ۷۲

یک تومور مارکراست که در رابطه با کار سینوم معده (درمان و کنترل روند بیماری و درمان) کارسینوم مری ، کارسینوم پانکراس و تومور های دیگر کاربرد دارد .

این مارکر ممکن است که در موارد واکنشهای التهابی بدن مثلا پانکراتیت و پنومونی نیز افزایش نشان دهد .

HE4 : Human Epididymis Protein 4

به معنی تومور مارکر سرطان تخمدان

تشخیص :

سرطان تخمدان – مکمل تست CA – 125  – بررسی پیشرفت یا عود سرطان – بررسی روند درمان

نقش :

یک نشانگر جدید برای تشخیص زودهنگام سرطان اپیتلیال تخمدان است .

نوشته بررسی ازمایش تومور مارکر اختصاصی اولین بار در آزمایشگاه پاتوبیولوژی صبا. پدیدار شد.

بررسی ازمایش تومور مارکر عمومی

بررسی ازمایش تومور مارکر عمومی را در این مقاله از ازمایشگاه صبا  برای شما شرح خواهیم داد .

بهترین کسی که میتواند جواب ازمایش شما را خوانده و تحلیل نماید پزشک شماست .

توجه داشته باشید افراد عادی نباید بر اساس تحلیلهای خود یا اطرافیانشان از جواب از ازمایشها دست به اقدام های درمانی بزنند ،

اینکار تنها روند بهبودی خود را مشکل تر خواهند کرد .

اما با این وجود در این مقاله به بررسی و تفسیر جواب ازمایش  تومور مارکر عمومی خواهیم پرداخت :

تومور مارکرهای عمومی

AFP : Alpha Feto Protein

به معنی الفا فیتو پروتئین

تشخیص :

سرطان کبد – تخمدان ، بیضه – هپاتیت مزمن و سیروز کبدی

نقش :

این ماده به میزان کم توسط کبد سالم ساخته میشود .

افزایش :

در اسیب های کبدی امکان دارد این ماده به طور موقتی افزایش یابد اما در انواع مختلفی از تومور ها و سرطان ها نیز

الفافیتو پروتئین به میزان قابل توجهی افزایش می یابد از جمله سرطان های کبدی ، تخمدان ، بیضه ، ریه ، سینه و لنفوم .

این ازمایش به عنوان تومور مارکر عمومی سرطان مشخص شده است اما افزایش ان قطعی نیست .

CEA : Carcino Embryonic Antigen

به معنی کنسر انتی ژن جنینی

تشخیص :

تومور مارکر عمومی سرطان رکتوم ، ریه ، سینه ، کبد ، پانگراس ، معده و تخمدان – پیگیری درمان سرطان

نقش :

پروتئینی با منشا جنینی است که مقدار ان در خون فرد بالغ کم است ولی افزایش ان نشان دهنده وجود ضایعات سرطانی است .

افزایش :

در سرطان روده ، سینه ، معده ، ریه ، مثانه ، دهانه رحم ، لنفوم و در بیماری های خوش خیم غیر سرطانی نظیر التهاب و سیروز کبدی دیده میشود .

ولی تمام تومورهای سرطانی CEA تولید نمی کنند و در افراد سیگاری نیز میزان ان بالاتر از افراد عادی است .

LDH : Lactate Dehydrogenase

به معنی لاکتات دهیدروژناز

تشخیص :

پیگیری روند بهبود اسیب های بافتی – انمی همولیتیک – پیگیری حمله قلبی

نقش :

انزیم LDH 5 نوع ایزو انزیم دارد که در بافت های مختلف انواع مختلفی از ان وجود دارد .

B2 – Microglobulin

به معنی زنجیره B2 میکرو گلوبولین

تشخیص :

مولتیپل میلوما – لوسمی – لنفوم – اسیب های کلیوی – بررسی روند درمان بیماری

نقش :

پروتئینی که بر روی اکثر سلول های بدن است و در بیشتر مایعات بدن یافت میشود و جز ساختار مولکول های ایمنی است .

افزایش :

سطح این پروتئین در بیماری های مولتیپل میلوما و لوسمی و لنفوم و گاه در اختلالات التهابی افزایش می یابد .

دربیماری هایی که باعث افزایش سرعت مرگ و میر سلول ها میشود مانند عفونت های حاد نیز میزان ان افزایش می یابد .

کاهش :

کاهش میزان سطح این پروتئین در خون در طول درمان بیماران مولتیپل میلوما نشان دهنده موفق بودن درمان است .

ACP : Acid phosphatase

به معنی اسید فسفاتاز

اسید فسفاتازها دارای ایزو انزیم های متفاوتی می باشند . اشکال لیزوزومال و اریتروسیتی ان در بیشتر سلول ها یافت میشوند

درحالی که اشکال پروستاتی و ماکروفاژی اسید فسفاتاز توزیع سلولی و بافتی محدودتری دارند .

سطوح بالای ACP سرم در کارسینوم پروستات ، مولتیپل میلوما ، سیکل سل ، بیماری گوشه ، دستکاری اخیر  پروستات ، BPH  پروستاتیت ، کانسر پستان و استخوان

سیروز ، هیپرپاراتیروئیدی ، ترومبوسیتوز و متاستاز و کانسر به استخوان دیده میشود .

نوشته بررسی ازمایش تومور مارکر عمومی اولین بار در آزمایشگاه پاتوبیولوژی صبا. پدیدار شد.