خون ادراری (هماچوری) چیست؟ علل و شیوه های بررسی

دیدن خون در ادرار را خون ادراری (هماچوری ) میگویند که میتواند به دو فرم باشد ۱) واضح Gross قابل دید توسط بیمار ۲) میکروسکوپی Microscopic و غیر قابل رویت توسط بیمار

علائم ادرار خونی

هماچوری گروس منجر به صورتی، قرمز و یا کولا مانند شدن رنگ ادرار می شود. این اتفاق به دلیل حضور گلبول های قرمز در ادرار رخ می دهد. مقدار اندکی از خون می تواند باعث قرمز شدن ادرار شود. در این حالت معمولا فرد دچار درد نمی شود مگر اینکه لخته های خونی دفع کند. ادرار خونی معمولا بدون علائم و نشانه خاصی اتفاق می افتد.

چه زمانی مراجعه به پزشک اورولوژیست ضروری است؟

بهتر است به محض این که متوجه وجود خون در ادرار شدید با پزشک خود ملاقات کنید. برخی داروها نظیر Ex-lax (مسهل کننده) و برخی مواد غذایی خاص نظیر چغندر قرمز، ریواس و توت قرمز نیز می توانند باعث قرمز شدن رنگ ادرار شوند.
تغییر رنگ ادرار در اثر مصرف برخی داروها، مواد غذایی خاص و یا ورزش، به احتمال زیاد در عرض چند روز از بین خواهد رفت. ادرار خونی ظاهر متفاوتی دارد اما ممکن است نتوانید آن را به خوبی توصیف کنید. در این حالت بهترین کار این است که بلافاصله پس از تغییر رنگ ادرار با پزشک خود ملاقات کنید.

وجود خون در ادرار

عوامل متعددی وجود دارند که می توانند باعث دفع گلبول های قرمز یا سفید در ادرار شوند که در بسیاری موارد نگران کننده نیستند.
مقادیر کمی خون در ادرار ممکن است به علت داروهای خاص، ورزش شدید، فعالیت جنسی یا قاعدگی باشد.
در صورت زیاد بودن خون در ادرار تحت نظر یک پزشک متخصص حتما باید آزمایش های بیشتری جهت بررسی علت آن انجام شود.
افزایش گلبول های قرمز در ادرار ممکن است به دلایل زیر باشد:

عفونت ویروسی
التهاب کلیه یا مثانه
اختلال خونی
سرطان مثانه یا کلیه

افزایش گلبول های سفید در ادرار ممکن است به دلایل زیر باشد:

عفونت باکتریایی مجاری ادراری.
(عفونت باکتریایی شایعترین علت تعداد گلبول های سفید خون در ادرار است.)
التهاب کلیه
سنگ های کلیوی
​

ادرار خونی معمولا بدون علائم و نشانه خاصی اتفاق می افتد.

دیدن لخته خون در ادرار نشانه چیست؟

ادرار خونی می تواند به رنگ های قرمز، صورتی، یا دودی تیره (مانند رنگ نوشابه کولا) باشد. ممکن است فرد لخته خون در ادرار را که به اندازه یک دانه قهوه است، مشاهده نکند. اغلب مشاهده لخته خون در ادرار در ادرار به دلیل مصرف غذا یا داروی خاصی نیست.
هرچند ادرار قرمز رنگ هم همیشه به معنی وجود خون در ادرار نیست. بلکه ممکن است به دلایل زیر اتفاق بیفتد:

وجود هموگلوبین (که اکسیژن را به سلول های خونی منتفل می کند) در ادرار به سبب شکستن سلول های قرمز خونی
وجود پروتئین عضلات (مایوگلوبین) در ادرار به سبب تجزیه سلول های عضلانی
پروفیریا (نوعی اختلال که به سبب کمبود آنریم های تولید آهن رخ می دهد و باعث رنگ قرمز خون می شود)
رژیم غذایی (مانند خوردن چغندر، رنگ های خوراکی و …)
داروها (اغلب مصرف فنازوپیریدین باعث ادرار قرمز می شود اما دیفن هیدرامین، میتل دوپا، ریفامپین، فناستین و فنوتیازین هم باعث رنگ قرمز ادرار می شود).

به هر حال بهتر است در صورت مشاهده مداوم ادرار قرمز رنگ و وجود لخته خون در ادرار حتما به پزشک خود مراجعه کنید.

علت خون در ادرار مردان نشانه چیست؟

ادرار خونی به معنی خونریزی در سیستم ادراری است. در مردان، این ارگان ها شامل کلیه، حالب، پروستات، مثانه و مجاری ادراری می شود.
شایع ترین دلیل هماچوری در مردان عفونت مجاری ادراری، نئوپلاسم ها (رشد توده های سرطانی) و سنگ مجاری ادراری است. سایر علل هماچوری شامب ترومای کلیه، مثانه و مجاری ادراری می شود. به علاوه، ورزش های سنگین، بیماری های کلیه، بیماری های مقاربتی، هایپروتروفی پروستات، تومور و انسداد مجاری ادراری می تواند باعث مشاهده خون در ادرار مردان شود.
بر خلاف مردان، منشاء خون در ادرار زنان، واژینال بوده و می تواند به دلیل قاعدگی باشد.
​

عوامل متعددی وجود دارند که می توانند باعث دفع گلبول های قرمز یا سفید در ادرار شوند که در بسیاری موارد نگران کننده نیستند.

علت خون در ادرار در بارداری

وجود خون در ادرار در طول بارداری می تواند به علت های مختلفی اتفاق افتد که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

سنگ مثانه یا کلیه
گلومرولونفریت، نوعی عفونت سیستم فیلترینگ کلیه
سرطان کلیه یا مثانه
آسیب به کلیه در اثر تصادف یا افتادن
اختلالات ارثی نظیر سندرم آلپرت یا کم خونی سلولی

علت خون در ادرار زنان نشانه چیست؟

گاهی اوقات افراد، خون ناشی از دوران قاعدگی یا تحرکات روده ای را با این بیماری اشتباه می گیرند، بنابراین باید مطمئن شد که این خون از ادرار می آید. در صورتی که خون در ادرار با دیگر علائمی مانند درد شدید پهلو یا کمر، تب یا ناتوانی در ادرار همراه باشد آن وضعیت جدی است.
در این موارد، فرد باید فورا به بخش فوریت های پزشکی مراجعه نماید. بسته به علت وجود خون در ادرار پزشک ممکن است جهت درمان عفونت یا توقف خونریزی برای بیمار داروی آنتی بیوتیک تجویز کند. همچنین، ممکن است پزشک هیچ دارویی تجویز نکند. در حالی که ممکن است زنان به دیدن خون ماهانه عادت داشته باشند اما این موضوع می تواند نشان دهنده یک مشکل باشد.

علل وجود خون در ادرار چیست؟

در هماچوری، کلیه های شما و یا سایر قسمت های دستگاه ادراری، اجازه می دهند تا سلول های خون به ادرار نشت کنند. تعدادی از مشکلات می تواند این نشت را ایجاد کند، از جمله:

– عفونت های دستگاه ادراری

عفونت ادراری اغلب هنگامی رخ می دهد که باکتری ها از طریق مجرای ادرار وارد بدن شما شوند و در مثانه رشد کنند. علائم آن می تواند شامل التهاب، تکرر ادرار، درد و سوزش ادرار و یا ادرار یا بوی بد شدید باشد. برای برخی افراد، به ویژه بزرگسالان، تنها نشانه ى بیماری ممکن است خون میکروسکوپی باشد.

– عفونت های کلیوى

عفونت های کلیوی (پیلونفریت) ممکن است هنگامی رخ دهند که باکتری ها از گردش خون به کلیه وارد شوند یا از وریدها به سمت کلیه ها حرکت کنند. علائم و نشانه ها اغلب شبیه به عفونت های مثانه هستند، هرچند عفونت های کلیوی احتمالا موجب تب و درد کمر می شوند.
سنگ مثانه یا کلیه، مواد معدنی در ادرار غلیظ است که گاهی اوقات رسوب می کنند و بلورهای روی دیواره های کلیه یا مثانه را تشکیل می دهند. با گذشت زمان، کریستال ها می توانند تبدیل به سنگ های کوچک و سنگین شوند. سنگ ها به طور کلی بدون درد هستند و احتمالا نمی دانید که آنها را دارید، مگر اینکه آنها باعث انسداد شوند. سنگ های مثانه یا کلیه همچنین می توانند خونریزی ناخالص و میکروسکوپی را نیز ایجاد کنند.
​

اغلب مشاهده لخته خون در ادرار در ادرار به دلیل مصرف غذا یا داروی خاصی نیست.

– پروستات بزرگ

غده پروستات در واقع زیر مثانه و اطراف قسمت بالای مجاری مثانه، اغلب در حال رشد است. هنگامی که اندازه ى غده افزایش می یابد، مجرای ادرار را فشرده و بخشی از جریان ادرار را مسدود می کند.
لائم و نشانه های پروستات بزرگ شده (هیپرپلازی خوش خیم پروستات یا BPH) شامل ادرار کردن، نیاز فوری یا مداوم به ادرار کردن و یا خون قابل مشاهده یا میکروسکوپی در ادرار است. عفونت پروستاتیت می تواند علائم مشابهی ایجاد کند.

– بیماری کلیوی

خونریزی ادراری میکروسکوپی یک علامت رایج از گلومرولونفریت است که سبب التهاب سیستم تصفیه ى کلیه می شود. گلومرولونفریت ممکن است بخشی از یک بیماری سیستمیک، مانند دیابت باشد، یا می تواند به تنهایی رخ دهد. همچنین می تواند ناشی از عفونت های ویروسی یا استرپتوکوک، بیماری های ریه (واسکولیت) و مشکلات ایمنی مانند نفروپاتی IgA، که مویرگ های کوچک در کلیه ها (گلومرول ها) را کنترل می کنند، باشد.

– سرطان

خونریزی قابل مشاهده ادرار ممکن است نشانه ى پیشرفت سرطان کلیه، مثانه یا پروستات باشد. متاسفانه، ممکن است علائم در مراحل اولیه وجود نداشته باشتد، زمانی که این سرطان ها قابل درمان هستند.

– اختلالات ارثی

در آنمی داسى شکل، یک نقص حقیقی هموگلوبین در گلبول های قرمز خون که می تواند علت خون در ادرار باشد، هماچوری قابل مشاهده و میکروسکوپی است. همچنین می تواند سندرم آلپورت باشد که بر روى غشاهای فیلتراسیون در گلومرول کلیه تاثیر می گذارد.

– آسیب کلیه

یک ضربه یا آسیب به کلیه های شما ناشى از تصادف یا ورزش، می تواند باعث وجود خون در ادرار شود.

– داروها

داروهای ضد سرطان سیکلوفسفامید (سایتوکسان) و پنی سیلین می توانند باعث خونریزی ادراری شوند. گاهی اوقات اگر دارو هاى ضد انعقادی مانند آسپیرین و هپارین مصرف مى کنید ممکن است شرایطی را ایجاد کنند که مثانه شما خونریزی کند.

– تمرین های ورزشی دشوار

اگر چه این مورد به ندرت اتفاق می افتد، اما کاملا معلوم نیست که چرا ورزش شدید ممکن است به هماچوری نادر منجر شود. ممکن است به علت تروما به مثانه، کم آبی یا تجزیه ى گلبول های قرمز مرتبط با ورزش هوازی پایدار باشد. دونده ها اغلب تحت تأثیر قرار می گیرند، اگر چه تقریبا در هر ورزشکارى می تواند پس از تمرین شدید خونریزی ادراری ظاهر شود. علت هر چه که باشد، اگر خون در ادرار خود مشاهده کردید، بلافاصله با پزشک خود مشورت کنید.
​

در هماچوری، کلیه های شما و یا سایر قسمت های دستگاه ادراری، اجازه می دهند تا سلول های خون به ادرار نشت کنند.

علل تشدید هماچوری

تقریبا هر کسی از جمله کودکان و نوجوانان می توانند سلول های قرمز خون را در ادرار داشته باشند. عواملی که این احتمال را به وجود می آورند عبارتند از:
۱ – سن
بسیاری از مردان بالای ۵٠ سال به علت غده پروستات بزرگ، گه گاهى هماچوری دارند.
۲- جنس
بیش از نیمی از همه ى زنان حداقل یک بار در زندگی خود عفونت ادرارى و به دنبال آن احتمال خونریزی ادراری داشته اند. مردان جوان بیشتر احتمال دارد که سنگ کلیه یا سندرم آلپورت داشته باشند، یک نوع نفریت ارثی است که می تواند خون را در ادرار ایجاد کند.
۳- علت خون در ادرار کودکان
التهاب کلیه پس از عفونت ویروسی یا باکتری (گلومرولونفریت پس از عفونت) یکی از علل اصلی دیدن خون در ادرار کودکان است.
۴- سابقه ى خانوادگی
اگر سابقه ى خانوادگی بیماری کلیوی یا سنگ کلیه دارید، ممکن است بیشتر در معرض خونریزی ادرار باشید.
۵- برخی داروها
آسپرین، داروهای ضد درد، ضد التهابی غیر استروئیدی و آنتی بیوتیک هایی مانند پنی سیلین، خطر وجود خون در ادرار را افزایش می دهند.
۶- تمرین های ورزشی دشوار
به خصوص دونده های ماراتون در معرض خون در ادرار ناشی از ورزش هستند. در حقیقت، این حالت گاهی اوقات هماچوری یوگجر نامیده می شود.
​

تقریبا هر کسی از جمله کودکان و نوجوانان می توانند سلول های قرمز خون را در ادرار داشته باشند.

درمان خون در ادرار چیست؟

هماچورى هیچ درمان ویژه ای ندارد؛ در عوض، پزشک شما روی شرایط زیر تمرکز خواهد کرد. برای مثال ممکن است این موارد شامل مصرف آنتی بیوتیک ها برای پاک کردن عفونت ادراری، تلاش برای تجویز دارو برای کاهش اندازه ى پروستات بزرگ شده یا درمان موجى ضربه ای برای شکستن سنگ مثانه یا کلیه باشد. اگر شرایط جدى نبود، درمان نیاز نیست.

پیشگیرى از وجود خون در ادرار

به طور کلی امکان جلوگیری از هماچوری وجود ندارد، هرچند گام هایی برای کاهش خطر ابتلا به برخی بیماری هایی که باعث ایجاد آن می شوند، وجود دارد. استراتژی های پیشگیری عبارتند از:
– سرطان مثانه
توقف سیگار، اجتناب از قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی و مصرف مایعات زیاد، می تواند خطر ابتلا به سرطان مثانه را کاهش دهد.
– عفونت های دستگاه ادراری
برای کاهش خطر ابتلا به عفونت های دستگاه ادراری، سعی کنید بیش از حد مایعات بنوشید، وقتی که احساس پر بودن می کنید ادرار کنید و پس از رابطه جنسی ادرار کنید. اجتناب از محصولات بهداشتی زنانه که ممکن است باعث ایجاد عفونت تناسلی شوند.
– سنگ کلیه
برای کمک به کاهش احتمال سنگ کلیه، مقدار زیادی مایعات بنوشید و مصرف غذاهای حاوی نمک، پروتئین و اگزالات، مانند اسفناج را محدود کنید.
– سرطان کلیه
برای کمک به پیشگیری از سرطان کلیه، ترک سیگار، حفظ وزن سالم، یک رژیم غذایی سالم، فعالیت و جلوگیری از قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سمی را انجام دهید.

به روزرسانی : ۱۲ تیر ۱۴۰۱

منابع :
۱.منبع شماره ۱
۲.منبع شماره ۲
۳.منبع شماره ۳
۴.منبع شماره ۴
۵.منبع شماره ۵

نوشته ادرار خونی یا هماچوری نشانه چیست ؟ اولین بار در آزمایشگاه پاتوبیولوژی صبا. پدیدار شد.

دیزوری یا سوزش ادرار چیست؟

سوزش ادرار یا ادرار دردناک نیز به بیماری دیسوریا گفته می شود. دیزوری یا دیسوریا، علامت درد، ناراحتی یا سوزش هنگام ادرار است که در بین زنان بیشتر از مردان شایع است همچنین مردان مسن بیشتر از مردان جوان به آن مبتلا می شوند. احساس سوزش همراه با ادرار می تواند ناشی از عفونت (از جمله عفونت های مقاربتی یا STD مانند: کلامیدیا و سوزاک) و شرایط غیر عفونی باشد، اما بیشتر به دلیل عفونت باکتریایی دستگاه ادراری که مثانه را تحت تأثیر قرار می دهد ایجاد می شود.
غالباً با علائم دیگر عفونت ادراری (UTI) مانند دیزوری (ادرار دردناک) یا خون در ادرار، همراه است و در صورت وجود عفونت ممکن است بعد از مقاربت در خانم ها ایجاد شود. سوزش یا ادرار دردناک در دوران بارداری نیز نشانگر عفونت ادراری است.​

علامت درد، ناراحتی یا سوزش هنگام ادرار است که در بین زنان بیشتر از مردان شایع است

علائم همراه با سوزش ادرار

این علائم درد هنگام ادرار از فردی به فرد دیگر متفاوت است. معمولا این درد به‌صورت سوزش یا خارش گزارش می‌شود. گاهی ممکن است در شروع ادرار درد ایجاد شود و گاهی پس از اتمام ادرار این مشکل دیده می‌شود. معمولا سوزش در شروع ادرار نشانه عفونت ادراری بوده و سوزش پس از اتمام ادرار کردن نشانه مشکل در مثانه یا پروستات است.

دلایل سوزش ادرار

درد هنگام ادرار به دو دلیل عمده ایجاد می‌شود.

عفونت‌ها
التهاب و تحریک

برای هر کدام از این دو مورد دلایل زیادی وجود دارد. شایع‌ترین دلایلی که باعث دیزوری می‌شوند؛ شامل موارد زیر می‌شود:

۱. عفونت‌ها

شایع‌ترین علت سوزش ادرار در خانم‌ها، عفونت دستگاه ادراری است و در مردان، عفونت میزراه و مشکلات پروستات. عفونت ادراری یکی از علل اصلی سوزش ادرار است. بهتر است بدانید که عفونت ادراری علاوه بر سوزش ادرار علایم دیگری نیز به همراه دارد، سایر علائم عبارتند از:

تب
ادرار( چرکی) یا بوی بد شدید ادرار
ادرار کف آلود یا خونی
تکرر ادرار
درد پهلو

همچنین به این مساله توجه داشته باشید که عفونت در هر قسمت از دستگاه ادراری می‌تواند رخ دهد، از جمله :

کلیه‌ها: میزنای یا حالب (مجراهایی که ادرار را از کلیه‌ها به مثانه منتقل می‌کنند.)
مثانه: میزراه (مجرایی که ادرار را از مثانه به خارج از بدن منتقل می‌کند.)
عفونت‌های دستگاه ادراری اغلب به علت باکتری‌هایی است که از طریق میزراه وارد سیستم ادراری و کلیه‌ها می‌شوند.​

شایع‌ترین علت سوزش ادرار در خانم‌ها، عفونت دستگاه ادراری است و در مردان، عفونت میزراه و مشکلات پروستات.

۲ . التهاب و تحریک پذیری سیستم ادراری

مشکلات متعددی می تواند منجر به التهاب یا تحریک پذیری سیستم ادراری یا ناحیه تناسلی شود و منتهی به نشانه ای به صورت ادرار دردناک شود.
علاوه بر عفونت،

دلایل دیگری برای تحریک پذیر شدن یا ملتهب شدن این نواحی وجود دارد، شامل:

وجود سنگ در سیستم ادراری
تحریک مجرای ادراری به خاطر فعالیت جنسی
التهاب مثانه، عارضه ای که ناشی از التهاب مثانه است
تغییرات مهبلی ناشی از یائسگی
فعالیت هایی مثل اسب سواری یا دوچرخه سواری
حساسیت یا تحریک مهبلی مرتبط با استفاده از صابون های معطر یا مواد کف زا، دستمال توالت یا محصولات دیگری مثل دوش با فشار بالا یا اسپرم کش ها
عوارض جانبی ناشی از داروهای به خصوص، مکمل ها و روش های درمانی
وجود تومور در سیستم ادراری

علت سوزش ادرار در مردان

معمولا مردان به یکی از دلایل زیر دچار درد هنگام ادرار کردن می‌شوند.

عفونت دستگاه ادراری
عفونت خارج از دستگاه ادراری مانند دیورتیکولیت
بیماری پروستات
سرطان
​

معمولا سوزش در شروع ادرار نشانه عفونت ادراری بوده و سوزش پس از اتمام ادرار کردن نشانه مشکل در مثانه یا پروستات است.

علت سوزش ادرار در زنان

سوزش ادرار به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود. معمولا در زنان علت بروز این مشکل یکی از موارد زیر است:

سیستیت (عفونت مثانه)
عفونت واژن
عفونت دستگاه ادراری
اندومتریت و سایر علل خارج از دستگاه ادراری
التهاب مثانه یا مجرای ادرار (معمولا التهاب به دلیل عفونت ایجاد می‌شود.)
مقاربت جنسی
دستمال توالت معطر
اسپرم کش‌ها​

بزرگ شدن پروستات باعث می‌شود که مثانه به طور کامل تخلیه نشود و شانس عفونت افزایش یابد.

مراجعه به پزشک برای سوزش ادرار

پس از بررسی سابقه پزشکی و انجام معاینه فیزیکی، پزشک، درخواست انجام تست های آزمایشگاهی را برای کمک به تشخیص علت بروز علائم سوزش ادرار، می دهد.
پس از آن، بیمار می تواند درمان هدفمند خود را آغاز کند.

برای کمک به تعیین علت، پزشک خواهد پرسید که آیا ادرار درناک بیمار:

به طور ناگهانی یا به تدریج شروع شده است
یک بار یا چند بار اتفاق افتاده است
در ابتدای شروع ادرار، احساس شده است

پزشک، همچنین خواهد پرسید که آیا ادرار دردناک، با علائمی مثل زیر همراه است:

تب
ترشح غیرطبیعی
درد پهلو

پزشک ممکن است بخواهد از این موضوع نیز مطلع شود که آیا ادرار دردناک، با تغییراتی در جریان ادرار همراه بوده است یا نه، مانند:

رنگ
مقدار
وجود خون در ادرار
وجود چرک در ادرار
تیرگی ادرار

عوامل خطر ابتلا به عفونت دستگاه ادراری

عواملی که شانس ابتلا به عفونت دستگاه ادراری را افزایش می‌دهند، عبارتند از:

زنان:

کوتاه بودن مجرای خروج ادرار در زنان و همچنین نزدیکی آن به واژن و مقعد شرایط مساعدی برای ورود میکروب‌های بیماری‌زا به دستگاه ادراری و ایجاد عفونت فراهم کرده است.

دیابت:

در افراد دیابتی به دلیل بالا بودن قند سیستم ایمنی به درستی عمل نمی‌کند که همین امر موجب افزایش شانس عفونت می‌شود.

افزایش سن:

با افزایش سن سیستم ایمنی ضعیف‌تر می‌شود و بدن در معرض پاتوژن ها و عوامل بیماری‌زای مختلفی قرار می‌گیرد. به همین علت احتمال عفونت افزایش می‌یابد.

بزرگی پروستات:

بزرگ شدن پروستات باعث می‌شود که مثانه به طور کامل تخلیه نشود و شانس عفونت افزایش یابد.

سنگ کلیه:

هر عاملی که باعث کاهش دفع ادرار شود مانند سنگ‌ها که انسداد ایجاد می‌کنند، شانس عفونت را افزایش می‌دهند.

بارداری:

تاثیر هورمون پروژسترون و فشار مکانیکی ایجاد شده توسط رحم (به دلیل فضایی که جنین اشغال می کند) موجب تخلیه ناکامل مثانه حین ادرار کردن می‌شود. همچنین تغییرات فیلتراسیون گلومرولی باعث افزایش قند موجود در ادرار و قلیایی شدن ادرار شده و در مجموع تمامی این تغییرات باعث افزایش احتمال ابتلا به عفونت ادراری در دوران بارداری می‌شود.

داشتن کاتتر ادراری در محل:

کاتتر یا سوند، جسم خارجی محسوب می‌شوند که اگر به صورت طولانی‌مدت استفاده شوند ممکن است باعث عفونت شوند.

عفونت واژن:

گاهی اوقات عفونت واژن مانند عفونت قارچی می‌تواند باعث سوزش ادرار شود. هنگام عفونت واژن، ممکن است تغییراتی در ترشحات واژن و بوی آن مشاهده شود.
​

برخی از بیماری‌های زمینه‌ای مربوط به مثانه یا پروستات نیز این مشکل را ایجاد می‌کنند. در این شرایط باید بیماری زمینه‌ای درمان شود.

درمان سوزش ادرار

درمان دیزوری به علت بروز درد بستگی دارد. پزشک ابتدا باید تشخیص دهد علت درد کدام یک از موارد عفونت، التهاب، عوامل غذایی یا مشکل در پروستات و مثانه است. اگر علت دیزوری، عفونت ادراری باشد، آنتی‌بیوتیک تجویز می‌شود. درصورتی‌که علت درد، التهاب ناشی از تحریک پوست باشد، باید عامل محرک شناسایی شده و از آن اجتناب کرد. برخی از بیماری‌های زمینه‌ای مربوط به مثانه یا پروستات نیز این مشکل را ایجاد می‌کنند. در این شرایط باید بیماری زمینه‌ای درمان شود.
گاهی با نوشیدن آب به مقدار زیاد و استفاده از داروهای بدون نسخه می‌توان این عارضه را برطرف کرد. اما در صورت تشدید سوزش باید به پزشک مراجعه کرد تا داروهای مناسب تجویز شود.

۱. درمان دارویی

معمولا برای درمان دیزوری داروی فنازوپریدین تجویز می‌شود. این دارو درد، سوزش و تکرر ادرار را از بین می‌برند. دقت داشته باشید که این دارو چنین علائمی را کاهش می‌دهد، اما در درمان بیماری زمینه‌ای نقشی ندارد. معمولا پزشک در کنار تجویز داروهای دیگر برای درمان بیماری، این دارو را جهت رفع درد هنگام ادرار تجویز می‌کند. معمولا زمانی که این دارو کنار آنتی‌بیوتیک برای درمان عفونت تجویز می‌شود، بیش از ۲ روز نیاز به مصرف آن نیست.
فنازوپریدین به قرص سوزش ادرار معروف بوده و نباید بدون مشورت با پزشک مصرف شود. افرادی که حساسیت داشته یا بیماری کلیوی دارند، نباید از قرص سوزش ادرار استفاده کنند.

آنتی‌بیوتیک برای سوزش ادرار

اگر علت سوزش ادرار بیماری عفونت ادراری باشد، پزشک برای رفع عامل باکتریایی، آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کند. آنتی‌بیوتیک‌ها انواع مختلفی داشته و باید باتوجه‌به نوع باکتری و شدت عفونت بهترین دارو انتخاب شود.

مترونیدازول برای سوزش ادرار

برای درمان انواع عفونت‌های باکتریایی داروی مترونیدازول تجویز می‌شود. این دارو هم در درمان عفونت ادراری و هم درمان عفونت واژن کاربرد دارد. اگر علت دیزوری، عفونت باشد، این آنتی‌بیوتیک می‌تواند پس از چند روز سوزش را برطرف کند.

پماد برای سوزش ادرار

اگر علت ایجاد دیزوری عفونت ادراری باشد، می‌توان با پماد آنتی‌بیوتیک سوزش را برطرف کرد. آنتی‌بیوتیک‌ها به‌صورت قرص، کپسول یا پماد توزیع می‌شوند. پزشک باتوجه‌به نوع باکتری و شدت عفونت می‌تواند پماد موضعی تجویز کند. اما اگر علت سوزش بیماری‌های دیگری باشد، این نوع پماد کارساز نیست.

۲. درمان خانگی سوزش ادرار

معمولا درد هنگام ادرار مربوط به بیماری‌های دستگاه ادراری است. برای درمان این عارضه می‌توانید از روش‌های خانگی استفاده کنید.

آب زیاد بنوشید. در کنار آن بهتر است غذاهای آبکی در برنامه غذایی خود قرار دهید.
ویتامین C به سلامت دستگاه ادراری کمک می‌کند. ویتامین C ادرار را اسیدی‌تر کرده و باکتری‌ها را از بین می‌برد.
نشستن در آب گرم: حرارت می‌تواند به کاهش سوزش کمک کند. حتی می‌توانید از پد حرارتی هم برای کاهش علائم استفاده کنید.
تغییر رژیم غذایی: برخی از محرک‌ها در رژیم غذایی مثانه را تحریک می‌کنند. باید مصرف الکل، کافئین، غذاهای تند، نوشیدنی‌های گازدار و شیرین‌کننده‌های مصنوعی را به حداقل برسانید.
از محصولات بهداشتی بدون عطر استفاده کنید. این محصولات باعث تحریک مثانه شده و سوزش را به همراه دارد.​

اگر علت ایجاد دیزوری عفونت ادراری باشد، می‌توان با پماد آنتی‌بیوتیک سوزش را برطرف کرد.

پوشیدن شورت نخی و شلوار گشاد

اگر مدام دچار سوزش یا خارش می‌شوید، می‌توانید با تغییر لباس این علائم را کاهش دهید. گاهی جنس لباس زیر مناسب نبوده و باعث تحریک پوست می‌شود. شورت‌های نخی بهترین گزینه بوده و حساسیت ایجاد نمی‌کنند. همچنین شلوار و لباس زیر تنگ علاوه بر تحریک پوست احتمال ایجاد عفونت را افزایش می‌دهند.

رعایت بهداشت قاعدگی و سوزش ادرار

گاهی رعایت‌نکردن بهداشت قاعدگی باعث ایجاد عفونت و سوزش می‌شود. خانم‌ها باید در این دوره دقت داشته باشند که به طور مرتب لباس زیر و پد بهداشتی خود را تعویض کنند و این ناحیه را هر روز تمیز کنند. در غیر این صورت احتمال عفونت واژن و عفونت ادراری افزایش پیدا می‌کند.

راهکارهایی مفید در پیشگیری از سوزش ادرار

روش‌های خودمراقبتی می‌تواند با از بین بردن درد و سوزش ادرار را کم کنند:

تمرین تکنیک‌های آرامش‌بخش برای کم کردن استرس. استرس و اضطراب می‌تواند علائم شما را شدیدتر کند و درمان را به‌تعویق بیندازد.
بعد از شنا یا به هر دلیلی که خیس شدید، لباس خود را عوض کرده، لباس خشک بپوشید.
خانم‌ها از اسپری‌های واژینال، دوش واژینال، صابون یا هر ماده شیمیایی تحریک‌کنندهای که می‌تواند دلیل سوزش ادرار باشد، در ناحیه تناسلی و داخل واژن استفاده نکنند.
غذاهای سرخ‌شده، کافئین، شیرین‌کننده‌های مصنوعی و نوشیدنی‌های پرکالری (مانند نوشابه و آب‌میوه‌های صنعتی) مصرف نکنید.
لباس‌های چسبان از جمله شلوارهای جین تنگ نپوشید. از لباس‌های زیر نخی استفاده کنید.
نواربهداشتی و تامپون را در فواصل کم عوض کنید.
قبل و بعد از رابطه‌جنسی حمام کنید. رابطه جنسی بدون محافظت (کاندوم) نداشته باشید.
بعد از تمام شدن رابطه‌جنسی، برای بیرون راندن باکتری‌ها از مثانه و پیشاب‌راه ادرار کنید.
وقتی احتیاج به دفع ادرار دارید، خود را نگه ندارید.
مصرف الکل و سیگار را محدود کنید.
خانم‌ها برای جلوگیری از آلوده شدن دستگاه ادراری و تناسلی به باکتری‌های مقعد، پس از دستشویی، ناحیه پرینه را از جلو به عقب بشویند، نه برعکس. ناحیه تناسلی را همیشه خشک و تمیز نگه دارید.

چه بیماری‌هایی باعث سوزش ادرار می‌شود؟

بیماری‌های مختلفی در زنان و مردان می‌تواند باعث بروز دیزوری شود. برخی از مهم‌ترین بیماری‌ها عبارتند از:

عفونت ادراری
عفونت مقاربتی
سنگ کلیه
کیست تخمدان
عفونت پروستات
سیستیت بینابینی
حساسیت شیمیایی
عفونت یا تحریک واژن
سرطان مثانه

به روزرسانی :۲۲ فروردین ۱۴۰۱
منابع :
۱.منبع شماره ۱
۲.منبع شماره ۲
۳.منبع شماره ۳
۴.منبع شماره ۴
۵.منبع شماره ۵

نوشته شایع ترین دلایل دیزوری یا سوزش ادرار اولین بار در آزمایشگاه پاتوبیولوژی صبا. پدیدار شد.

رنگ ادرار و تغییر رنگ ادرار

رنگ ادرار عادی از زرد کم رنگ تا پر رنگ است که نتیجه ی یک رنگدانه به نام اوروکروم و میزان غلظت آن در ادرار است. رنگدانه ها و ترکیبات دیگر در برخی غذاها و داروها می توانند رنگ ادرار را تغییر دهند. چغندر، انواع توت ها و لوبیا از مواد غذایی هستند که به احتمال زیاد بر روی رنگ ادرار اثر می گذارد. بسیاری از داروهای بدون نسخه و تجویزی، رنگ هایی مانند قرمز، زرد یا سبز به ادرار میدهند.
یک رنگ ادرار غیرعادی می تواند نشانه ای از بیماری باشد. به عنوان مثال، ادرار قرمز متمایل به قهوه ای یک مشخصه شناسایی پورفیری(یک اختلال نادر و ارثی از گلبول های قرمز) است.

ادرار “طبیعی” چه رنگی است؟

رنگ ادرار هر فردی در حالت طبیعی خود متفاوت است اما همه آنها باید در یک طیف زرد رنگ مشخصی قرار گیرند.
مقدار آبی که شما می نوشید در رنگ ادرار از زرد کم رنگ تا کهربایی تیره تأثیر دارد. افرادی که آب بیشتری می نوشند و آبرسانی لازم را برای بدن انجام می دهند، اغلب در مقایسه با افرادی که کمتر آب می نوشند، ادرار کم رنگ تر و رقیق تری را خواهند داشت.
در صورتی که رنگ ادرار شما خارج از این طیف زرد رنگ قرار دارد – مثلا ادرار تیره یا قهوه ای رنگ – شما باید به پزشک مراجعه نمایید. به علاوه در صورتی که رنگ ادرار شما قرمز، آبی یا سبز است باید به پزشک مراجعه کنید.​

رنگ ادرار عادی از زرد کم رنگ تا پر رنگ است.

علل تغییر رنگ ادرار

عوامل متعددی می توانند باعث تغییر رنگ ادرار شوند. برخی از آنها موقتی و بی خطر هستند. بعنوان مثال، مصرف برخی از داروها و مواد غذایی خاص می تواند باعث تغییر رنگ ادرار شود. این در حالی است که اگر این تغییر رنگ به دلیل عوامل دیگر باشد می تواند خطرناک‌ باشند. بعنوان مثال عفونت ها، آسیب ها و بیماری های زمینه ای از جمله عللی هستند که نیازمند درمان هستند.

تغییر رنگ ادرار نشانه چیست؟

ادرار شامل آب اضافی و مواد زائد است که کلیه‌ها از خون تصفیه می‌کنند. بسته به نسبت آب به مواد زائد، رنگ طبیعی ادرار می‌تواند از زرد کم رنگ تا کهربایی (طلایی) تیره متغیر باشد. معمولا در شرایط کم آبی (دهیدراته) رنگ ادرار به کهربایی تیره متمایل می‌شود. دقت کنید که همیشه باید ظاهر ادرار شفاف باشد. اگر برای چند روز حالت کدر یا ابری پیدا کرد، می‌توانید به وجود عفونت کلیه یا مجاری ادراری شک کنید.

جالب است بدانید که رنگدانه‌ها و سایر ترکیبات موجود در برخی از غذاها و داروها، می‌توانند رنگ ادرار شما را از زرد به رنگ دیگری تغییر دهند. به عنوان مثال، چغندر، انواع توت‌ها و لوبیا فاوا از جمله غذاهایی هستند که بیشترین تأثیر را روی تغییر رنگ طبیعی ادرار دارند. علاوه بر این، مصرف بسیاری از داروهای بدون نسخه و تجویزی نیز ممکن است به‌عنوان عارضه جانبی باعث تغییر رنگ ادرار به قرمز، زرد یا آبی مایل به سبز شود!

از نظر پزشکان، همیشه هم تغییر رنگ ادرار دلایل ساده‌ای ندارد. گاهی رنگ غیر معمول ادرار می‌تواند نشانه ابتلا به یک بیماری باشد. به عنوان مثال، اغلب مشاهده ادرار قرمز تیره یا قهوه‌ای مشخصه شناسایی اختلال پورفیری (یک اختلال نادر و ارثی گلبول‌های قرمز خون) است.
​

چه عواملی باعث تغییر رنگ ادرار می شود؟

همانگونه که پیش تر ذکر شد، رنگ ادرار شما در وهله اول با توجه به میزان آبی که شما می نوشید تعیین می شود. هنگامی که شما مقدار زیادی آب بنوشید، ادرار شما تا حدی کم رنگ می شود و تقریباً به نظر شفاف می رشد. در مقابل هرچه مقدار آب کمتری بنوشید، ادرار شما تیره تر خواهد بود.

رژیم غذایی، ویتامین ها و مواد معدنی

رژیم غذایی نیز می تواند یک عامل تغییر رنگ ادرار باشد. رنگ غذاهای طبیعی (مانند انواع توت ها و چغندرها) می تواند با رنگدانه ادرار تعامل داشته باشد و رنگ دیگری را ایجاد نماید. غذاهای سنگین فرآوری شده می توانند حاوی مقادیر زیادی رنگ مصنوعی غذایی باشند. این رنگ با رنگدانه ادرار نیز در تعامل خواهد بود.
ویتامین های گروه B مانند ریبوفلاوین (B-2) و کوبالامین (B-12) نیز معروف هستند که رنگ ادرار فلورسنت زرد-سبز را ایجاد می کنند. در صورتی که مکمل یا مولتی ویتامین مصرف می کنید، این می توانند دلیلی برای رنگ روشن ادرار شما باشد.

بتاکاروتن بیش از حد یا ویتامین C ممکن است منجر به رنگ زرد تیره یا نارنجی ادرار شود. بتاکاروتن در غذاهای زرد و نارنجی مانند هویج و سیب زمینی شیرین وجود دارند و در بدن به ویتامین A تبدیل می شوند.
علاوه بر مرکبات، ویتامین C در غذاهایی مانند گوجه فرنگی، توت فرنگی و کلم بروکلی نیز یافت می شود.
​

ورزش

اگر پس از یک تمرین ورزشی به اندازه مناسب به بدن آب نرسانید، می تواند منجر به کم آبی و ادرار تیره شود. ورزش سنگین بدون آبرسانی مناسب می تواند موجب آسیب عضلات گردد.
این امر می تواند منجر به دردهای شدید عضلانی به همراه ادرار به رنگ چای یا کوکاکولا شود. در صورتی که با این مشکل رو به رو شدید، سریعا به دنبال فوریت های پزشکی باشید.

داروها

داروهای تجویزی و داروهای بدون نسخه نیز می توانند موجب روشن یا واضح تر شدن ادرار شما شوند. این داروها شامل آنتی بیوتیک ها، ملین ها و داروهای شیمی درمانی خاصی است که برای درمان سرطان استفاده می شوند.
برای مثال، یک عارضه جانبی داروی فنازوپیریدین (پیریدیم) که برای درمان ناراحتی های مرتبط با عفونت ادراری (UTIs) استفاده می شود، رنگ نارنجی ادرار است.
سایر داروها مانند ریفامپین نیز ممکن است سبب نارنجی رنگ شدن ادرار شوند.

شرایط پزشکی

تغییر رنگ ادرار شما می تواند نشانه یک مشکل در عملکرد کلیه، کبد یا مثانه باشد. اگر ادرار شما کدر و تیره باشد یا بوی شدیدی ایجاد کند، این امکان وجود دارد که دچار عفونت مثانه یا کلیه شده باشید.
این امر به خصوص در شرایطی که علائم عفونت ها را مانند درد هنگام ادرار کردن، تب، استفراغ یا کمردرد داشته باشید صدق می کند.

بارداری

ادرار زرد روشن می تواند نشانه اولیه بارداری باشد. با این حال، هیچ مطالعه و تحقیق معتبری برای اثبات این ادعا وجود ندارد. ادرار زرد تیره
اگر ادرار تیره تر از حالت عادی شود می تواند نشان دهنده از دست دادن آب باشد. زمانی که فرد آب کافی نمی نوشد، ترکیبات موجود در ادرار غلیظ می شوند و این امر منجر به تیره تر شدن رنگ ادرار می شود.

ادرار قرمز یا صورتی رنگ

ادرار قرمز یا مایل به صورتی در موارد زیر دیده می شود:
مصرف مواد غذایی خاص نظیر چغندر قرمز، توت سیاه و ریواس
برخی داروها نظیر ریفامپین(Rifadin) ، فنازوپیریدین(Pyridium) و ملین های حاوی سنا (نوعی گیاه)
ورود خون به ادرار در اثر جراحت، انسداد مجاری ادراری، عفونت، بیماری کلیوی، پروستات بزرگ خوش خیم و یا سرطان
مسمومیت با سرب یا جیوه
آسیب شدید به عضلات

وجود خون در ادرار همواره نگران کننده است چرا که نشان دهنده بیماری جدی است و در نتیجه نیازمند توجه فوری می باشد.

ادرار نارنجی رنگ

ادرار نارنجی رنگ در اثر مصرف داروهای زیر ایجاد می شود:

ریفامپین
فنازوپیریدین
مسهل ها
سولفاسالازین (Azulfidine)
برخی داروهای شیمی درمانی

برخی بیماری ها نیز باعث نارنجی شدن رنگ ادرار می شوند. ادرار نارنجی رنگ می تواند نشان دهنده مشکلات کبد و مجاری صفراوی باشد مخصوصا زمانی که مدفوع نیز بی رنگ شده باشد. اگر برای بیماری کبدی تحت معالجه هستید و رنگ ادرار به تازگی تغییر کرده است با پزشک کلیه خود در مورد آن گفتگو کنید. گاهی مواقع نیز علت ادرار نارنجی رنگ، کمبود مایعات است.
​

ادرار آبی یا سبز

ادرار آبی یا سبز رنگ در اثر عوامل زیر بوجود می آید:

رنگ های خوراکی
رنگ های مورد استفاده در تصویربرداری از مثانه و کلیه ها
برخی داروها و مکمل های خاص نظیر ایندومتاسین ، آمی تریپتیلین، پروپوفول و برخی مولتی ویتامین ها
در موارد نادر ادرار آبی یا سبز رنگ در اثر عوامل زیر بوجود می آید:
عفونت مجاری ادراری با سودوموناس آئروژینوزا
هایپرکلسمی خانوادگی خوش خیم ( یک بیماری ارثی نادر )

ادرار قهوه ای

ادرار قهوه ای رنگ در اثر علل زیر بوجود می آید:

برخی مواد غذایی خاص نظیر باقلا، صمغ ها و ریواس
بعضی داروهای خاص نظیر پریماکین، کلروکین، نیتروفورانتوئین(Macrobid)، مترونیدازول (Flagyl)، متوکاربامول(Robaxin) و مسهل های حاوی کاسکارا و سنا
برخی عفونت های مجاری ادراری و اختلالات کبدی و کلیوی
آسیب شدید به عضلات
​

کاهش مقدار ادرار و تغییر رنگ آن همیشه در نتیجه استفاده از غذاها و داروها نیست و ممکن است به علت بیماری از جمله عفونت ادراری و شرایط پزشکی باشد.

بوی ادرار

ادرار معمولاً داروی بوی شدیدی نیست؛ اما برخی مواد غذایی (بخصوص مارچوبه که دارای ترکیبات گوگرد بدبویی است) و نیز مکمل‌های ویتامین ب ۶ می‌توانند باعث تغییر بو شوند. در صورت کم شدن آب بدن و غلیظ شدن ادرار ممکن است بوی شدید آمونیاک احساس شود. اگر پس از ادرار بوی شدیدی را حس کردید ممکن است نشانه‌ای از عفونت مجرای، دیابت، عفونت مثانه یا بیماری‌های متابولیک باشد.

عوامل خطر تغییر رنگ ادرار

کاهش مقدار ادرار و تغییر رنگ آن همیشه در نتیجه استفاده از غذاها و داروها نیست و ممکن است به علت بیماری از جمله عفونت ادراری و شرایط پزشکی باشد.
عوامل خطری که می توانند بر رنگ ادرار تأثیر بگذارند، عبارتند از:

سن

تومورهای مثانه و کلیه، که باعث ایجاد خون در ادرار و تغییر رنگ آن می شود، در افراد مسن شایع تر است.مردان بالای ۵۰ سال گاهی به دلیل بزرگ شدن غده پروستات، دچار هماتوریا، یا خون در ادرار می شوند.

سابقه خانوادگی

سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری یا سنگ کلیه، خطر ابتلا به این دو بیماری را افزایش می دهد.بیماری ها و سنگ کلیه می توانند باعث ایجاد خون در ادرار شوند.

پزشک چگونه علت تغییر رنگ ادرار را تشخیص می دهد؟

پزشک احتمالا در مورد ادرار سوالاتی مطرح خواهد کرد. آنها می خواهند بدانند:

تغییر رنگ ادرار از چه زمانی آغاز شده است؟
آیا بوی غیر طبیعی احساس کرده اید؟
آیا متوجه لخته های خونی در ادرار خود شده اید؟
​

پزشک متخصص کلیه همچنین ممکن است در مورد احساس درد در هنگام دفع ادرار نیز سوال بپرسد. داروهای مصرفی از جمله دیگر مواردی هستند که پزشک در مورد آن ها سوالاتی خواهد پرسید. بسیار حائز اهمیت است که مصرف هر گونه مکمل، داروی گیاهی و یا دیگر داروهای بدون نسخه را به پزشک تان اطلاع دهید. بسته به رنگ ادرار و دیگر علایم، پزشک یک یا تعدادی آزمایش درخواست خواهد کرد. بعنوان مثال ممکن است پزشک نمونه ادرار را جمع آوری نموده و آن را از نظر عفونت و دیگر ناهنجاری ها بررسی کند.

همچنین ممکن است نیاز باشد تا به منظور بررسی فعالیت کبد و کلیه نمونه خون گرفته شود. گاهی مواقع پزشک با استفاده از امواج فراصوت اقدام به سونوگرافی کلیه ها و مثانه می نماید. این روش تصویربرداری با استفاده از امواج فراصوت تصاویری از ارگان های داخلی بدن تهیه می نماید. از دیگر روش های تصویربرداری، سی تی اسکن شکم و لگن است که می تواند به شناسایی سنگ های ادراری کمک کند. روش های تصویربرداری در صورت نیاز این امکان را فراهم می کنند تا نقایص ساختاری موجود در مجاری ادراری شناسایی شوند.

به روزرسانی : ۱۵ فروردین ۱۴۰۱
منابع :
۱.منبع شماره ۱
۲.منبع شماره ۲
۳.منبع شماره ۳
۴.منبع شماره ۴
۵.منبع شماره ۵

نوشته تغییر رنگ ادرار و دلیل رنگ غیر طبیعی آن اولین بار در آزمایشگاه پاتوبیولوژی صبا. پدیدار شد.

آنالیز ادرار

آنالیز ادرار یک نمونه از تست‌های آزمایشگاهی است. پزشک به کمک این آزمایش قادر خواهد بود تا یک سری بیماری‌ها را تشخیص بدهد. زیرا علائم این بیماری‌ها در ادرار افراد ظاهر می‌شوند.

بسیاری از بیماری‌ها و اختلالات، روی نحوه دفع ضایعات و سموم از بدن تاثیرگذار هستند. اندام‌های درگیر در این فرآیند عبارتند از ریه‌ها، کلیه‌ها، مجرای ادراری، پوست و مثانه.

وجود مشکل در هر یک از این اندام‌ها، روی ظاهر، غلظت، و محتوای ادرار تاثیرگذار خواهد بود. آنالیز ادرار، هیچ برابری و شباهتی با غربالگری مواد مخدر، یا آزمایش بارداری ندارد. البته هر سه مورد به کمک نمونه ادرار انجام می‌شوند.

مشکل در هر یک از این اندام‌ها، روی ظاهر، غلظت، و محتوای ادرار تاثیرگذار خواهد بود.

تست ادرار عموما به چند دلیل انجام می گیرد:

​
بررسی وضعیت کلی سلامتی. پزشک ممکن است آزمایش آنالیز ادرار را به عنوان بخشی از معاینه روتین پزشکی، چکاپ بارداری، آمادگی قبل از جراحی یا پذیرش در بیمارستان برای بررسی اختلالات مختلف مانند دیابت، بیماری کلیوی و بیماری کبدی توصیه کند.​
تشخیص یک وضعیت پزشکی. اگر شما دچار درد شکمی، درد پشت، ادرار دردناک یا تکرر ادرار، خون در ادرار یا سایر مشکلات ادراری می شوید، پزشک ممکن است انجام آزمایش آنالیز ادرار را توصیه کند. آنالیز ادرار در تشخیص علت این علائم کمک کننده است.​
تحت نظر داشتن یک مشکل پزشکی. اگر یک مشکل پزشکی برای مثال بیماری کلیوی یا بیماری مجاری ادراری در شما تشخیص داده شود، پزشک ممکن است آزمایش آنالیز ادرار را برای تحت نظر گرفتن وضعیت و روند درمان توصیه کند.​

سایر تست ها مانند تست بارداری یا غربالگری دارویی نیز بر روی نمونه ادرار انجام می گیرد اما این تست ها موادی را مورد بررسی قرار می دهند که در یک تست آنالیز ادرار معمول وجود ندارد. برای مثال، تست بارداری سطح هورمون گنادوتروپین جفتی انسانی را اندازه گیری می کند. غربالگری دارویی برخی داروها و فرآورده های متابولیک آن ها را در خون شناسایی می کند.

آنالیز ادرار به چه دلیلی انجام می‌شود؟​

آنالیز ادرار، غالباً در موارد زیر به کار می‌رود :
​
قبل از جراحی​
به عنوان غربالگری پیشگیرانه، در حین بررسی وضعیت بارداری​
به عنوان بخشی از آزمایش‌های متداول بدنی یا پزشکی​
همچنین در صورتی که پزشک گمان ببرد که فرد دچار یک سری بیماری‌های خاص است،آنگاه درخواست انجام این آزمایش را صادر می‌کند :
​
دیابت​
بیماری کلیوی​
بیماری کبدی​
عفونت مجرای ادراری​
اگر مبتلا بودن شما به هر یک از این بیماری‌ها از قبل، به صورت قطعی تشخیص داده شده است، آنگاه پزشک سعی خواهد کرد با استفاده از آنالیز ادرار، میزان پیشرفت روند درمان یا وضعیت بیماری را بسنجد.علاوه بر این، در صورتی که فرد یک سری علائم خاص را تجربه کند، ممکن است پزشک درخواست آزمایش آنالیز ادرار را صادر کند.

این علائم عبارتند از:

​
درد در ناحیه شکم​
کمر درد​
وجود خون در ادرار​
ادرار همراه با درد​

در صورتی که پزشک گمان ببرد که فرد دچار یک سری بیماری‌های خاص است، آنگاه درخواست انجام این آزمایش را صادر می‌کند.

شرح ماکروسکوپی ادرار:

۱- رنگ (color)

۲- ظاهر ادرار (Appearance)

۳- وزن مخصوص (specific gravity)

۴- PH

۵- پروتئین (protein)

حضور مقادیر زیادی پروتئین در ادرار می تواند یک علامت مهم بیماری های کلیوی باشد.

اما در شرایط فیزیولوژیک و بدون بیماری، مثل ورزش و تب هم دفع پروتئین در ادرار افزایش می یابد.

دو مکانیسم اصلی که سبب پروتئینوری می شود عبارتند از:
​

• صدمه گلومرولی​
• اختلال درعمل بازجذب توبول ها​

۶- گلوکز (glucose)

۷- کتون (keton)

۸- خون (blood)

۹- بیلی روبین و اوروبیلینوژن(bilirubin & urobilinogen)

۱۰- نیتریت (nitrit)

سیلندرهای (cast)گلبول های سفید می توانند شاهدی بر کلیوی بودن منشاء WBC های ادرار باشند.

شرح میکروسکوپیک :

۱-WBC

گلوبول های سفید می توانند از هر جایی(بین گلومرول تا میزراه) به ادرار راه یابند. حداکثر میزان لوکوسیت ها در ادرار ۲ عدد در هر فیلد میکروسکوپی می تواند باشد. افزایش لوکوسیت در ادرار وابسه به یک پروسه ی التهابی در مجاری ادرار (مثل عفونت ها، نفریت،آزردگی های مثانه، میزنای)و یا مجاورت آن(مثل آپاندیسیت یا پانکراتیت) می باشد. وجود سیلندرهای (cast)گلبول های سفید می توانند شاهدی بر کلیوی بودن منشاء WBC های ادرار باشند. در یک ادرار قلیایی و هیپوتونیک میزان WBC ادرار در عرض ۱ ساعت به میزان ۵۰% کاهش می یابد (اهمیت ارسال به موقع و انجام به موقع ادرار). تجمع لوکوسیتی WBC clamp به طور قوی مطرح کننده ی عفونت های حاد و یا التهاب مثانه و یا میزراه است.

۲-RBC

گلبول های قرمز می توانند از هر جایی (بین گلومرول تا میزراه) به ادرار راه یابند. بطور نرمال گلبول قرمز در ادرار یافت نمی شود، هرچند وجود ۱تا۲ گلبول قرمز در هر فیلد میکروسکوپی غیر طبیعی نیست. در سنگ های ادراری ، عفونت های شدید، سرطان ها و نیز عادت ماهانه، RBC ها در ادرار ظاهر می شوند.

۳-Epithelial Cells

انواع مختلف سلول های اپی تلیال(سلول های توبولار کلیوی، ترانزیشنال و اسکواموس) در ادرار قابل مشاهده می باشند. افتراق بین این سلول ها بسیار مشکل است اما مهمترین آنها سلول های توبولار کلیوی هستندکه ازدیاد آنها در ادرار می تواند آسیب به کلیه و لگنچه را مطرح سازد.

به طور کلی حضور تعداد اندکی سلول اپی تلیال (به خصوص پوششی و ترانزیشنال) در حد ۳-۴ عدد در هر فیلد میکروسکوپی نرمال است ولی افزایش قابل توجه آنها می تواند نشانه ای از التهاب قسمتی از دستگاه ادراری باشد.

۴-Mucus

رشته های موکوس که به شکل رشته های دراز و موج دار و یا توده ایی در ادرار قابل مشاهده اند. به میزان کم در ادرار طبیعی وجود دارند ولی مقادیر زیادی آن در التهابات و دستکاری های دستگاه ادراری دیده می شود.

۵-Bacteria

به طور طبیعی ادرار، کلیه ها و مثانه عاری از باکتری بوده ولی امکان دارد آلودگی با باکتری های موجود در پیشاب راه یا واژن یا سایر منابع خارجی اتفاق بیوفتد. حضور مقادیر بالایی باکتری در ادرار به خصوص همراه با حضور تعداد قابل توجه WBC درآن موید حضور یک عفونت ادراری است.

۶-سیلندرها (Casts)

سیلندرها در مجاری لوله های کلیوی شکل می گیرند و به دلیل اینکه در مجراها به شکل قالب لوله ها در می آیند به نام (سیلندر = استوانه) خوانده می شوند. مجاری کلیوی، موکوپروتئینی به نام تام هورسفال ترشح می کنند که ماده ی بنیادی سیلندرهاست. در صورت توقف ادرار (کاهش چشمگیر در جریان ادرار) یا غلظت بالای مواد حل شده و وجود محتویات پروتئینی در ادرار، کست ها می توانند در لوله های دیستال و مجاری جمع کننده ی ادرار شکل بگیرند.

سیلندرها همیشه منشا کلیوی دارند و معرف های بسیار مهم بیماری های کلیوی هستند و بر اساس ظاهر و محتویات سلولی که در درونشان قرار می گیرند طبقه بندی می شوند، (مثلاً leukocyte cast ویا Glanular cast و یا crystalin cast و …). به سیلندری که هیچ محتویات سلولی و یا غیر سلولی ندارد hyaline (شفاف) گویند که می تواند در ادرارهای نرمال به میزان کمی دیده شود. در انواع نفریت ها و آسیب های کلیوی و نیز در پره آکلامپسی cast ها در ادرار ظاهر می شوند و معمولاً پروتئین چنین ادرارهایی مثبت می شود.

آنالیز ادرار، هیچ برابری و شباهتی با غربالگری مواد مخدر، یا آزمایش بارداری ندارد.

۷-Crystal

کریستال ها معمولاً در ادرار تازه دیده نمی شوند ولی پس از مدتی ماندن در آزمایشگاه مشاهده می شوند. بدین معنا که اگر ادرار با یک ترکیب خاص قابل کریستاله شدن اشباع شده باشد یا خواص حلالیتی آنها تغییر کند، تشکیل می شوند. در برخی موارد این کریستال ها در کلیه با مجاری ادرار شکل می گیرند. (منجر به تشکیل سنگ ها می شوند). معمولاً اغلب کریستال های ادراری قابل اهمیت نیستند (مثل کلسیم اگزالات ، انواع اورات ها و فسفات ها، اسیداوریک و … که الزاماً دلیل بر یک بیماری خاص نبوده ولی می توانند در برخی بیماری ها افزایش یابند.

اما کریستال هایی چون تیروزین، لوسین، سیستئین و سولفانامید ها مهم و شاخص مهمی در بیماری های کبدی و سیستینوز و ایجاد صدمات کلیوی می باشند.

مطمئن شوید که آب زیادی را مصرف نموده‌اید سپس آزمایش را انجام دهید.

آماده سازی برای آنالیز ادرار​

قبل از انجام آزمایش ادرار مطمئن شوید که آب زیادی را مصرف نموده‌اید. بدین ترتیب شرایط لازم برای ارائه نمونه به اندازه کافی را خواهید داشت. البته خاطر نشان می‌شود که نوشیدن آب خیلی زیاد، منجر به کاهش دقت نتایج می‌شود.

در روز آزمایش، فقط به یکی دو لیوان آب اضافه نیاز خواهید داشت. در صورتی که ممنوعیتی نسبت به رژیم غذایی شما وجود ندارد، می‌توانید از شیر یا آب میوه نیز استفاده کنید.

همچنین مصرف هرگونه دارو یا مکمل را با پزشکتان در میان بگذارید. برخی از این مواد روی نتایج آنالیز ادرار تاثیرگذار هستند :
​

مکمل‌های ویتامین c​
مترونیدازول​
ریبوفلاوین​
داروهای ضدیبوست آنتراکوئینون​
متوکربامول​
نیتروفورانتوئین​

برخی مواقع، میزان پروتئین موجود در ادرار، بر اساس بر اساس یک سری دلایل افزایش می‌یابد.

وجود پروتئین در ادرار

در حالت عادی، مقدار خیلی جزئی از پروتئین در ادرار یافت می‌شود. در برخی مواقع، میزان پروتئین موجود در ادرار، بر اساس بر اساس یک سری دلایل افزایش می‌یابد :
​
سرما یا گرمای شدید​
تب​
استرس بدنی یا احساسی​
فعالیت شدید بدنی
معمولاً نمی‌توان به این علاپم به چشم یک مشکل جدی نگریست. این در حالی است که مقادیر خیلی زیاد از پروتئین در ادرار، نشانه‌ای از بیماری‌های زیر است.

این بیماری‌ها منجر به آسیب کلیوی می‌شوند :
​
دیابت​
بیماری‌های قلبی​
فشار خون بالا​
لوپوس​
لوکمی​
کم خونی سلول داسی شکل​
روماتید آرتریت​​

پزشک سعی خواهد کرد با استفاده از آنالیز ادرار، میزان پیشرفت روند درمان یا وضعیت بیماری را بسنجد.

به روز رسانی : ۲۹ آبان ۱۴۰۰

منابع :

۱.منبع شماره ۱

۲.منبع شماره ۲

۳.منبع شماره ۳

نوشته آنالیز ادرار چگونه است؟ اولین بار در آزمایشگاه پاتوبیولوژی صبا. پدیدار شد.

آزمایش قند خون (FBS)

FBS در آزمایش خون چیست؟

همانطور که گفته شد، FBS در آزمایش خون به معنی قند خون ناشتا بوده و مخفف عبارت Fasting Blood Sugar است. در بعضی از آزمایشگاه ها بجای FBS از عبارت FPG استفاده می شود که به معنای قند پلاسمای ناشتا و مخفف عبارت Fasting Plasma Glucose است.

هدف از این آزمایش، سنجش میزان گلوکوز خون است. گلوکز همان قند خون بوده که نوعی کربوهیدرات است و توسط سلول ها و به عنوان یک منبع انرژی مصرف می شود. سلول های بدن (بجز مغز و گلبول های قرمز) با کمک هورمونی به نام انسولین، گلوکز خون را مصرف می کنند.

در بیماران مبتلا به دیابت یا مرض قند، انسولین به میزان کافی تولید نمی شود و یا انسولین تولید شده عملکرد مناسبی ندارد و سلول های بدن نمی توانند با استفاده از آن، قند موجود در خون یا همان گلوکز را جذب و مصرف کنند و بنابراین قند خون افزایش پیدا می کند.

​

اختلال در مقدار نرمال، سبب ایجاد نشانه‌ها و علائم بالینی در فرد می‌شود .

میزان نرمال FBS​

میزان نرمال FBS در افراد بالغ که به دیابت مبتلا نیستند بین ۷۰ تا ۱۱۰ میلی گرم بر دسی لیتر تعیین شده است. چنانچه فرد به دیابت مبتلا باشد این میزان به ۱۳۰-۸۰ میلی‌گرم بر دسی لیتر خواهد رسید.
اندازه نرمال FBS در کودکانی که کمتر از دو سال دارند بین ۶۰ تا ۱۰۰ میلی‌گرم در دسی لیتر است.
سطح نرمال این آزمایش در سالمندان ( افراد بالای پنجاه سال) بین ۱۰۰ تا ۷۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر قرار دارد.

علائم قند خون بالا چیست؟​

همان گونه که گفته شد، میزان نرمال قند خون در بدن، با توجه به سن فرد آزمایش دهنده تعیین می‌شود. بدون تردید، اختلال در مقدار نرمال، سبب ایجاد نشانه‌ها و علائم بالینی در فرد می‌شود . از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
​

• دیابت​
• تشنگی مداوم​
• تکرر ادرار​
• خشکی دهان​
• درد در ناحیه شکم​
• دیر بهبود یافتن زخم​

بیشتر افراد با دیابت نوع دو درگیر هستند.

تفسیر آزمایش FBS​

با استفاده از آزمایش FBS مشخص می‌شود در هر دسی لیتر از خون چه مقدار گلوکز وجود دارد. به طور کلی نتیجه این آزمایش به سه صورت زیر تفسیر خواهد شد:

نرمال
در این حالت نتیجه تست زیر ۱۰۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر خواهد بود. این نتیجه رضایت‌بخش بوده و به این معنا است که به دیابت مبتلا نشده‌اید.

پیش دیابتک (پره دیابتیک )

در این حالت میزان گلوکز بین ۱۰۰ تا ۱۲۵ میلی‌گرم در دسی لیتر است. این یعنی شما در معرض ابتلا به دیابت قرار دارید. خبر خوب این است که در این شرایط مصرف دارو پیشنهاد نمی‌‎شود، اما به طور جدی باید به فکر تغییر سبک زندگی خود باشید. برای مثال لازم است تا از یک رژیم غذایی سالم پیروی کنید. اگر اضافه وزن دارید، حتما به فکر کاهش آن باشید. و یا سیگاری هستید، زمان آن رسیده است که آن را برای همیشه ترک کنید، به این ترتیب به سلامتی ریه و سیستم قلبی و عروقی خود نیز کمک خواهید کرد. و اگر تا امروز با ورزش کردن بیگانه بوده‌‎اید، بهتر است جایی برای آن در برنامه روزانه خود در نظر بگیرید.

دیابتیک

در این حالت سطح گلوکز در خون به بیش از ۱۲۶ خواهد رسید. در این شرایط معمولا متخصص برای تایید نتیجه آزمایش، تکرار آن را تجویز خواهد کرد. صرفا به استناد به یک آزمایش بروز دیابت تایید نمی‎‌شود.​

عواملی که خطر ابتلا به دیابت را افزایش می‌دهند.

چه عواملی خطر ابتلا به دیابت را افزایش می‌دهند؟​

• سن ۴۵ سال یا بیشتر​
• اضافه وزن​
• عدم ورزش کافی​
• فشار خون بالا، تری گلیسیرید بالا یا سطح کلسترول خوب (HDL) پایین​
•  دیابت بارداری یا به دنیا آوردن نوزادی که بیش از ۹ پوند وزن داشته است​.
• پیشینه مقاومت به انسولین​
• تجربه سکته مغزی یا فشار خون​
• تبار آسیایی، آفریقایی، اسپانیایی، جزیره اقیانوس آرام یا بومی آمریکا​
• پیشینه ی خانوادگی دیابت​

بسته به نوع دیابت و روش درمانی شما زمان انجام آزمایش فرق میکند.

​

چه زمانی تست قند خون انجام می‌شود؟​

اینکه چه زمانی و هر چند وقت یک بار باید تست قند خون انجام دهید، به نوع دیابت و روش درمانی شما بستگی دارد.

دلایل افزایش یا کاهش قند خون از میزان طبیعی​

قند خون پایین تر از حد معمول یا بالاتر از حد باشد…

اگر قند خون بالاتر از حد طبیعی باشد (هایپرگلیسمی)​

دیابت
بدن دارای مشکل کلیوی یا کبد یا التهاب لوزالمعده
زمانی که بدن به دلیل بیماری، عفونت یا آسیب دیدگی شدید استرس دارد.
داروهایی مانند استروئیدها (پردنیزون) می تواند قند خون را افزایش دهد.​

اگر سطح قند خون پایین تر از حد معمول باشد (هیپوگلیسمی)​

• استفاده از دوز اضافی انسولین جهت درمان دیابت​
• نقص در غدد تیروئید، هیپوفیز یا آدرنال​
• نقص در جذب مواد غذایی​

بهترین زمان انجام آزمایش خون​

اینکه چه زمانی بهترین زمان برای انجام آزمایش است بستگی به نوع آزمایش دارد. برخی آزمایش ها باید به صورت ناشتا انجام شوند یعنی فرد باید حدود هشت تا دوازده ساعت از خوردن و آشامیدن پرهیز بکند. برای همین آزمایش صبح انجام می شود اما برای انجام تست کورتیزول هشت صبح یا چهار بعد از ظهر بهترین زمان انجام تست بیان می شود.
​

چند نکته درباره آزمایش خون​

برخی دارو ها بر روی نتیجه آزمایش تاثیر می گذارند به همین دلیل باید قبل از انجام آزمایش از خوردن آن ها پرهیز شود مثل دارو های هورمونی و یا آنتی بیوتیک ها. در اغلب موارد پزشک پس از تجویز آزمایش درباره عدم استفاده دارو ها به فرد توضیحات لازم را خواهد داد. در آزمایشاتی که باید به صورت ناشتا انجام شود )مثل آزمایش خونی که شامل فاکتور قند خون ناشتا یا همان FBS است( فرد در محدوده هشت تا دوازده ساعته ای که از خوردن آشامیدن منع شده است می تواند آب بنوشد.

آزمایش FBS در دوران بارداری​

برای تشخیص دیابت بارداری معمولا به جای استفاده از فاکتور FBS تست دیگری به نام تست تحمل گلوکز خون یا GTT که مخفف عبارت Glucose Tolerance Test می باشد، انجام می گردد. در پروتکل های کشوری مراقبت از مادران باردار ذکر میشود که این آزمایش باید برای همه مادران بارداری که در سن حاملگی ۲۶ تا ۲۸ به سر می برند انجام شود. در مادرانی که دارای فاکتور های خطر هستند مثل مادران بیشتر از ۳۰ سال ، مادر مبتلا به چاقی، مادرانی که سابقه ابتلا به دیابت در خانواده داشتند یا در بارداری قبلی خود به دیابت حاملگی مبتلا بودند، باید حتما تست تحمل گلوکز یا همان GTT انجام شود.

بعضی از داروهایی که باعث افزایش قند خون می شوند​.

بیماری هایی که باعث افزایش قند خون می شوند​

بعضی بیماری های دیگر بجز مرض قند یا دیابت نیز می توانند باعث افزایش قند خون ناشتا می شوند. از جمله این بیماری ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
​

• اختلالات پانکراس یا لوزالمعده از جمله سرطان پانکراس، تومورها و التهاب پانکراس یا پانکراتیت​
• سندرم کوشینگ​
• اختلالات غده تیروئید از جمله هیپرتیروئیدی یا پرکاری تیروئید​
• شرایط استرس نظیر سوختگی، عمل های جراحی، تروما، سکته مغزی و قلبی​
• تغذیه وریدی یا TPN​
• عفونت ها​
• افزایش هورمون رشد و آکرومگالی​

سنجش قند خون ناشتا رکن مهم برای حفظ سلامتی فرد است.

داروهایی که باعث افزایش قند خون می شوند​

برخی داروها و سموم نیز می توانند باعث افزایش قند خون شود و در آزمایش FBS اختلال ایجاد کنند. از جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد: ​

• کورتیکواستروئیدها​
• داروهای ادرارآور یا دیورتیک ها​
• آسپرین​
• داروهای ضدبارداری خوراکی (OCP)​
• داروهای ضدجنون (آنتی سایکوتیک ها)​
• لیتیوم​
• فنی توئین​
• اپی نفرین​
• داروهای ضدافسردگی سه حلقه ای (TCA)​
• هورمون ها​

​

کلام آخر​

هر سال افراد زیادی به دلیل دیابت دچار عارضه های فراوانی مانند از دست دادن قدرت بینایی یا قطع عضو می ‌شوند. بنابراین سنجش قند خون ناشتا رکن مهم برای حفظ سلامتی فرد است. زیرا با انجام آزمایش روتین می‌توان از افزایش غیر طبیعی قند خون مطلع شد و ریسک خطر ابتلا به دیابت را با رژیم غذایی مناسب کم کرد.و همچنین می توان با کنترل میزان قند خون فرد دیابتی از بروز عوارض سنگین دیابت پیشگیری کرد. و بیماری را تا حد امکان در کنترل خود درآورد. مراجعه به پزشک برای انجام آزمایش روتین سالیانه برای سنجش قند خون کمک شایانی به سلامت جامعه خواهد کرد. متخصصان حامی هنر زندگی در خدمت شما هستند تا با ارائه خدمات حضوری و تلفنی در زمینه های مختلف در آزمایشگاه پاتوبیولوژی صبا یاری تان کنند.​

به روزرسانی : ۲۳ آبان ۱۴۰۰

منابع :
۱.منبع شماره ۱
۲.منبع شماره ۲
۳.منبع شماره ۳
۴.منبع شماره ۴
۵.منبع شماره ۵
۶.منبع شماره ۶
۷.منبع شماره ۷
۸.منبع شماره ۸

نوشته آزمایش قند خون یا آزمایش FBS را جدی بگیرید! اولین بار در آزمایشگاه پاتوبیولوژی صبا. پدیدار شد.

کورتیزول چیست؟

کورتیزول یک هورمون استروئیدی از نوع گلوکوکورتیکوئید است که ۷۵ تا ۹۰ درصد کورتیکوئید پلاسما را تامین می کند و توسط غدد فوق کلیوی مستقر روی هرکدام از کلیه ها ترشح و تولید می شود. زمانی که این هورمون در جریان خون ترشح می شود، می تواند روی قسمت های مختلفی از بدن اثر کرده و در موارد زیر به فرد کمک کند:

​واکنش بدن به استرس و خطر​
افزایش متابولیسم گلوکز در بدن​
کنترل فشار خون​
کاهش التهاب​

همچنین، کورتیزول برای واکنش هنگام خشونت و فرار نیز لازم است. این واکنش ها، پاسخ هایی طبیعی به تهدید هایی هستند که توسط فرد درک می شود. مقدار هورمون تولید شده به شدت توسط بدن کنترل و تنظیم می شود تا مقادیر تولید شده از حد تعادل، تجاوز نکنند.

کورتیزول برای واکنش هنگام خشونت و فرار نیز لازم است.

چه چیزی باعث می شود که غدد فوق کلیوی کورتیزول تولید کنند؟

غده هیپوفیز مقادیر تولید کورتیزول در غدد فوق کلیوی را تنظیم می کنند. هیپوفیز، غده ای به اندازه ی یک لوبیا در مغز است که به دلیل اثرات و کارکرد های وسیعش بر بدن، برخی اوقات به نام “غده ی حاکم”شناخته می شود.

هنگام بیداری از خواب، زمان ورزش، یا مواجهه با رویدادی استرس زا، غده ی هیپوفیز فعال می شود. این غده سیگنالی را به غدد فوق کلیوی ارسال می کند و این غدد شروع به تولید مقادیری دقیق و مناسب از کورتیزول می کنند.

مقادیر کورتیزول با هور مون آدرنوکورتیکوتروپیک (ACTH) تنظیم می شود. این هورمون که توسط غده هیپوفیز تولید می شود با هورمون آزاد کننده کورتیکوتروپین (CRH) تنظیم می شود. CRH به صورت چرخه ای توسط هیپوتالاموس ترشح می شود که باعث مقادیر حداکثر روزانه (۶ تا ۸ صبح) و حداقل روزانه (۱۱ شب) سطوح ACTH پلاسما و در نهایت کورتیزول می شود.

بیشتر مقادیر کورتیزول به صورت متصل به پروتئین های گلوبولین متصل شونده به کورتیزول (CBG-transcortin) و آلبومین درخون جریان دارد. معمولا، کمتر از ۵ درصد کورتیزول به صورت آزاد در خون جریان دارد. کورتیزول “آزاد” از لحاظ فیزیولوژیکی، شکلی فعال داشته و توسط گلومرول های کلیوی قابل فیلتر است.
​

کورتیزول بهترین هورمون برای مبارزه با مشکلات بدن است.

آمادگی های لازم جهت انجام آزمایش کورتیزول

هورمون کورتیزول به عنوان سیستم زنگ خطر طبیعی بدن شناخته شده است. این هورمون،هورمون اصلی استرس بدن است. همچنین این هورمون با بخش های خاصی از مغز کار می کند و انگیزه و استرس را ایجاد می کند.

غده فوق کلیوی هورمون کورتیزول را ایجاد می کند. Cortisol بهترین هورمون برای مبارزه با مشکلات بدن است. اما گاهی اوقات این هورمون علاوه بر اینکه مشکلات را حل نمی کند، بلکه آن ها را تشدید می کند.

غده های هیپوتالیموس و هیپوفیز در مغز هستند. اگر سطح Cortisol در خون مناسب باشد، این دو غده هم به خوبی عمل می کنند.

چون بیشترین مقدار این هورمون مربوط به ساعت ۸ صبح می باشد و کمترین مقدار این هورمون مربوط به ساعت ۴ عصر می باشد بنابراین جهت استاندارد سازی نتایج باید نمونه گیری در همین ساعت ها به عمل آید، مگر آنکه پزشک معالج دستور دیگری داده باشد.
​

غده فوق کلیوی هورمون کورتیزول را ایجاد می کند.

علائم تولید بیش از حد کورتیزول عبارت است از: ​

افزایش وزن، به ویژه در اطراف شکم و صورت.​
پوست نازک و شکننده که به کندی بهبود می یابد.​
آکنه​
رشد موهای صورت و دوره های قاعدگی نامنظم در زنان.​

در شرایطی مانند بیماری آدیسون، بالعکس مقادیر کمتر از حد لازم هورمون کورتیزول تولید می شود.

شرایط تولید مقادیر کم هورمون کورتیزول (هیپوکورتیزولیسم) عبارتند از:
​بیماری آدیسون- نارسائی اولیه آدرنال​
نارسائی آدرنال ثانویه​
نارسایی هیپوفیز​
نارسایی هیپوتالاموس​
نقص های هیپرپلازی مادرزادی آدرنال در تولید آنزیم های مربوط به سنتز کورتیزول​

علائم تولید کمتر از حد کورتیزول عبارت اند از:

​خستگی مداوم​
تهوع و استفراغ​
کاهش وزن​
ضعف عضلانی​
درد در شکم

اگر هر کدام از این علائم را در خود مشاهده می کنید، ممکن است پزشکتان به شما یک تست خون پیشنهاد کند تا مقادیر کورتیزول خون شما ا اندازه گیری کند.​

آزمایش های مرتبط​

آزمایش کورتیزول ادرار، هورمون آدرنوکورتیکوتروپیک (ACTH) و آزمایش سرکوب دگزامتازون.
​

شرایط نمونه گیری​

از بیمار پس از خواب راحت شبانه و هنگام صبح خون گرفته شود و هرگونه علایم تنش جسمی (مانند عفونت یا بیماری حاد) یا روحی در بیمار باید به اطلاع پزشک برسد. ​

نمونه مورد نیاز ؟​

نمونه خون گرفته شده از ورید بازو یا یک نمونه ادرار تصادفی یا نمونه ادرار ۲۴ ساعته. گاهی ممکن است از یک نمونه بزاق استفاده شود. ​

خون از ورید بازو گرفته می‌شود،گاهی اوقات ممکن است ادرار یا بزاق آزمایش شود.

چگونه نمونه برای آزمایش جمع‌آوری می‌شود؟

معمولاً، خون از ورید بازو گرفته می‌شود، اما گاهی اوقات ممکن است ادرار یا بزاق آزمایش شود. آزمایش ممکن است در حدود ساعت ۸ صبح، زمانی که کورتیزول باید در اوج باشد و دوباره در حدود ساعت ۴ بعدازظهر، زمانی که سطح باید به ‌طور قابل ‌توجهی کاهش یابد، انجام شود.

گاهی اوقات در حال استراحت، زمانی که میزان کورتیزول در پایین‌ترین سطح است (درست قبل از خواب) آزمایش اندازه‌گیری کورتیزول انجام می‌شود. این کار اغلب با سنجش کورتیزول در بزاق به‌جای خون انجام می‌شود تا به دست آوردن نمونه آسان‌تر شود. بزاق برای آزمایش کورتیزول معمولاً با قرار دادن سواب در دهان و چند دقیقه انتظار درحالی‌که سواب از بزاق اشباع می‌شود، جمع‌آوری می‌شود. تهیه بیش از یک نمونه به پزشک اجازه می‌دهد تا الگوی روزانه ترشح این هورمون (تغییرات روزانه) را ارزیابی کند.

گاهی از نمونه‌ی ادرار برای تست کورتیزول استفاده می‌شود، برای این منظور معمولا از نمونه ادرار ۲۴ ساعته استفاده می‌شود اما گاهی اوقات ممکن است آزمایش روی یک نمونه ادرار صبحگاهی انجام شود.
​

گاهی از نمونه‌ی ادرار برای تست این هورمون استفاده می‌شود، برای این منظور معمولا از نمونه ادرار ۲۴ ساعته استفاده می‌شود.

تفسیر آزمایش کورتیزول​

کورتیزول یک گلوکوکلورتیکوئید قوی است که توسط قشر غده فوق کلیه تولید می شود و بر متابولیسم کربوهیدارت ها، پروتئین ها و چربی ها اثر می گذارد. کورتیزول اثر عمیقی بر سطح گلوکز دارد و به نظر می رسد با تحریک گلوکونئوژنز، گلوکز را افزایش دهد. اثر انسولین را نیز مهار کرده و مانع انتقال گلوکز به داخل سلول ها می شود. بهترین روش ارزیابی فعالیت غده فوق کلیه اندازه گیری مستقیم سطح این هورمون در پلاسما می باشد. سطح این هورمون در حدود ۶-۸ AM در بالاترین مقدار خود می باشد و به تدریج در طول روز افت کرده و در حدود نیمه شب به کمترین مقدار خود می رسد. این آزمایش برای بیماران مشکوک به داشتن پرکاری یا کم کاری غدد فوق کلیه انجام می گردد. ​

دلایل افزایش​

چاقی، سندرم کوشینگ، هایپرتیروئیدی، تومورهای اکتوپیک مولد ACTH و استرس.
​

دلایل کاهش​

هایپوتیروئیدی، هایپرپلازی آدرنال، کاهش فعالیت هیپوفیز و بیماری آدیسون.

کورتیزول یک گلوکوکلورتیکوئید قوی است که توسط قشر غده فوق کلیه تولید می شود.

داروها و عوامل مداخله گر​

داروهایی مانند کورتیزون، آمفتامین ها، استروژن، قرص های ضدبارداری و اسپیرونولاکتون سطح کورتیزول خون را افزایش می دهند و در مقابل داروهای استروئیدی اگزوژن، دانازول، متی راپون، لوودوپا، آندوژن ها، بتامتازون، آمینوگلوتتیمید و فنی توئین کاهنده ی سطح این هورمون هستند. همچنین باید توجه داشت که بارداری، تنش های روحی و جسمی سبب افزایش سطح آن می شوند. ​

مقادیر طبیعی:

بزرگسالان:

۸ صبح: ۱۳۸ – ۶۳۵ nmol/L یا ۵ – ۲۳ µg/dl

۴ بعد از ظهر: ۸۳ – ۳۵۹ nmol/L یا ۳ – ۱۳ µg/dl

۱۶ – ۱ سالگی :

۸ صبح: ۳ – ۲۱ µg/dl

۴ بعد از ظهر: ۳ – ۱۰ µg/dl

نوزادان: ۱ – ۲۴ µg/dl

به روز رسانی :۱۲ آبان ۱۴۰۰

منابع :
۱.منبع شماره ۱
۲.منبع شماره ۲
۳.منبع شماره ۳
۴.منبع شماره ۴
۵.منبع شماره ۵
۶.منبع شماره ۶
۷.منبع شماره ۷

نوشته کورتیزول چیست و آمادگی های لازم برای آزمایش اولین بار در آزمایشگاه پاتوبیولوژی صبا. پدیدار شد.

آزمایش شمارش سلول T چیست؟

ایا میدانید آزمایش شمارش سلول T چیست؟

آزمایش شمارش سلول T، با خطرات بسیار اندکی روبرو است.

این در حالیست که افرادی با سیستم ایمنی آسیب دیده، به وفور این آزمایش را انجام می‌دهند.

آن‌ها بیشتر از سایر شهروندان، در معرض خطر گسترش چنین عفونت‌هایی قرار دارند.

سایر مخاطرات بالقوه آزمایش شمارش سلول T عبارت‌اند از :

سوراخ شدن پوست به دفعات زیاد، در صورتی که تکنیسین آزمایشگاه در پیدا کردن رگ به مشکل برخورد بکند.

خونریزی شدید

سبک سری یا غش کردن

هماتوما، که معادل با جمع شدن خون زیر پوست است

عفونت در محل ورود سوزن به پوست

وظیفه این گلبول‌ها، نبرد با عوامل بیماری‌زا است. لمفوسیت‌ها، به دو نوع اصلی تقسیم می‌شوند:

سلول T

سلول B

سلول‌های T به عفونت‌های ویروسی واکنش نشان می‌دهند، و عملکرد دفاعی-امنیتی سایر سلول‌ها را ارتقا می‌دهند

از طرفی دیگر، سلول‌های B، با عفونت‌های باکتریایی می‌جنگند.

در برخی مواقع شرایط به‌گونه‌ای است که سلول‌های T، بیش از حد کم یا زیاد می‌شوند.

این نشانه‌ای ا‌ست مبنی بر اینکه سیستم ایمنی بدن فاقد عملکرد مطلوب است.

از آزمایش شمارش سلول T، با اسم شمارش لمفوسیت تولید شده در تیموس (لمفوسیت با منشا تیموسی)،

یا شمارش سلول T لمفوسیتی نیز یاد می‌شود.

اگر تحت درمان ویروس ایدز هستید، از این آزمایش تحت عنوان، آزمایش شمارش سلول‌های CD4 نیز یاد می‌شود.

برخی سلول‌های T حاوی گیرنده CD4 هستند. این گیرنده مکانیست که ویروس بیماری ایدز، به سلول T متصل می‌شود.

چرا به آزمایش شمارش سلول T نیاز است؟

اگر فردی دچار نقص سیستم ایمنی بدن، و برای مثال علایم بیماری ایدز باشد، پزشک وی درخواست شمارش

سلول T را می‌دهد. علائم مربوط به سایر بیماری‌ها، از جمله لوسمی (سرطان خون)

یا سایر سرطان‌ها نیز به نوبه خود، منجر به اجرای آزمایش شمارش سلول Tمی‌شوند.

علایم بیماری‌های نقص سیستم ایمنی عبارت‌اند از :

عفونت‌های مکرر

عفونت‌های شدید ناشی از باکتری‌ها و سایر ارگانیسم‌ها، که ذاتاً عفونت‌های شدیدی را ایجاد نمی‌کنند

مشکل در روند بهبود یافتن از بیماری‌های قبلی

عفونت‌هایی که بخوبی به درمان‌ها واکنش نشان نمی‌دهند

عفونت‌های قارچی تکرارپذیر، برای مثال عفونت‌های مخمر

عفونت‌های انگلی مکرر

نوشته آزمایش شمارش سلول T چیست؟ اولین بار در آزمایشگاه پاتوبیولوژی صبا. پدیدار شد.

میزان قند خون نرمال در دوران بارداری

میزان قند خون نرمال در دوران بارداری یکی از موارد مهم در دوران بارداری است که

باید بررسی شود.

بانوان در این دوره بارداری مرحله حساسی را پشت سر می گذارند و باید تحت نظر باشند.

میزان قند خون نرمال در دوران بارداری را در این مقاله قصد داریم بررسی نماییم.

با آزمایشگاه صبا  همراه باشید تا اطلاعات شما نسبت به این آیتم مهم، بیشتر شود.

مقدار قند خون طبیعی و نرمال در زمان بارداری چه مقدار باید باشد؟

سوخت اصلی بدن انسان گلوکز (قند) می باشد که به راحتی آن را مصرف می کند.

در زمان بارداری و به ویژه ابتدای آن جنین مقدار قند بیشتری را از طریق جفت دریافت می کند،

به همین دلیل باعث کاهش قند خون مادر شده و طبیعتاً مادر بی حال می شود.

البته امروزه به دلیل استفاده از مواد غذایی مناسب و استراحت کافی نه تنها قند خون کاهش نمی یابد

بلکه رو به افزایش می باشد.

دیابت در زمان بارداری چه معنایی دارد؟

بهتر است زنان باردار، آزمایش قند خون دهند تا عوارض دیابت شناسایی گردد،

مقدار قند خون در مادر و جنین کم شده و طبیعی باشد.

وقتی که میزان قند خون بالا باشد هم برای مادر و هم جنین مضر است و بر سلامتی هردو اثر می گذارد.

چون مقدار قند خون، آمینواسید و اسید چرب خون بالا می رود این مواد بر پانکراس (لوزالمعده)

جنین اثر گذاشته و باعث شده انسولین بیشتری را ترشح کند.

باید مادر طی دوران بارداری میزان قند خونش را مرتب کنترل کند تا زایمانی بی دردسر داشته باشد

همچنین با این کار سلامتی خود و جنینش را تضمین کند.

بالا بودن گلوکز (قند خون) در بدن جنین و نوزاد

در سه ماهه اول بارداری که اندام های اساسی و حیاتی جنین مانند ریه، کلیه ه

ا و مغز شکل می گیرند؛ اگر مقدار قند خون مادر بالا باشد،

باعث ناهنجاری یا سقط جنین می شود. علاوه بر این بالا بودن اسید خون هم سقط جنین را می تواند در پی داشته باشد.

نوشته میزان قند خون نرمال در دوران بارداری اولین بار در آزمایشگاه پاتوبیولوژی صبا. پدیدار شد.

آمنیوسنتز چیست؟

آمنیوسنتز چیست؟ روشی است که به موجب آن پزشک مقدار کمی

مایع آمنیوتیک را از رحم فرد باردار خارج می کند.

مقدار مایع خارج شده حدود ۳۰ سانتی متر مکعب است.

مایع آمنیوتیک نوزاد متولد نشده شما را احاطه کرده است.

این مایع حاوی برخی از سلول های کودک شما بوده و

برای تشخیص اینکه کودک شما ناهنجاری ژنتیکی دارد یا خیر،

مورد استفاده قرار می گیرد.

همچنین از این مایع برای تعیین این مطلب استفاده می شود که آیا ریه های کودک شما

به اندازه کافی بلوغ یافته طوری که بتواند در خارج از رحم او را زنده نگه دارد یا خیر.

پزشک شما برای جمع آوری مقدار کمی از مایع آمنیوتیک از یک سوزن بلند و نازک استفاده خواهد کرد.

این مایع کودک را هنگامی که در رحم شما قرار دارد، محاصره و محافظت می کند.

سپس یک تکنسین آزمایشگاه این مایع را برای بررسی برخی اختلالات ژنتیکی از جمله سندرم داون ،

اسپینا بیفیدا (ستون فقرات شکافدار) و فیبروز کیستیک آزمایش می کند.

نتایج این آزمایش می تواند در این مورد که می خواهید بارداری خود را ادامه دهید یا خیر،

به شما کمک کند.

این آزمایش همچنین می تواند به شما نشان دهد که

آیا کودک شما به اندازه کافی بالغ شده که به دنیا بیاید یا خیر.

این آزمایش همچنین برای تعیین اینکه آیا برای جلوگیری از عوارض ناشی از

حاملگی لازم است که زایمان زودرس داشته باشید یا خیر، مفید است.

چرا به آمنیوسنتز نیاز دارم؟

اگر برای تست غربالگری قبل از تولد نتایج غیرطبیعی بدست آید،

ابن امر می تواند یکی از دلایلی نیاز به انجام آزمایش آمنیوسنتز باشید.

آمنیوسنتز می تواند به پزشک کمک کند تا هرگونه نشانه ای از ناهنجاری های موجود

در آزمایش غربالگری را تایید یا رد کند.

اگر قبلاً کودکی با نقص هنگام تولد یا ناهنجاری جدی مغز یا نخاع به نام نقص لوله عصبی داشته اید،

آمنیوسنتز می تواند بررسی کند که آیا فرزند کنونی متولد نشده شما نیز دارای این بیماری هست یا نه.

اگر ۳۵ یا بالاتر از ۳۵ سال سن دارید،

کودک شما برای ناهنجاریهای کروموزومی مانند سندرم داون در

معرض ریسک بالاتری قرار دارد.

آمنیوسنتز می تواند این ناهنجاری ها را شناسایی کند.

اگر مشخص شده که شما یا شریک زندگی شما برای یک اختلال ژنتیکی مانند

فیبروز کیستیک ناقل هستید،

آمنیوسنتز می تواند تشخیص دهد که آیا فرزند متولد نشده شما دارای این اختلال است یا خیر.

گاهی برخی عوارض دوران بارداری ایجاب می کنند نوزاد خود را

زودتر از مدت کامل به دنیا آورید.

آزمایش آمنیوسنتز بلوغ می تواند کمک کند این مطلب روشن شود

که آیا ریه های کودک به اندازه کافی بالغ شده بگونه ای که قادر باشد خارج از رحم زنده بماند یا خیر.

همچنین اگر پزشک شما مشکوک به این شده باشد که فرزند متولد نشده شما

به عفونت یا کم خونی مبتلاست،

ممکن است انجام آمنیوسنتز لازم شود.

همچنین اگر پزشک شما فکر کند عفونت رحمی دارید،

آمنیوسنتز را توصیه خواهد نمود. در صورت لزوم،

از این عمل (آمنیوسنتز) برای کاهش مقدار مایع آمنیوتیک در رحم شما استفاده می شود.

آمنیوسنتز چگونه انجام می شود؟

این آزمایش یک عمل سرپایی است،

بنابراین نیازی به ماندن در بیمارستان نخواهید بود.

پزشک شما ابتدا سونوگرافی را انجام می دهد تا محل دقیق قرارگیری کودک در رحم شما را مشخص نماید.

سونوگرافی یک روش غیر تهاجمی است که طی آن از امواج صوتی با فرکانس بالا

برای ایجاد تصویری از نوزاد متولد نشده شما استفاده می شود.

مثانه شما باید در حین سونوگرافی پر باشد، بنابراین قبل از انجام سونوگرافی مقدار زیادی مایعات بنوشید.

پزشک ممکن است بعد از سونوگرافی،

داروهای بی حس کننده ای را روی ناحیه ای از شکم شما قرار دهد.

نتایج سونوگرافی به پزشک این مکان را می دهد تا با محل امنی را برای وارد کردن سوزن به داخل رحم  تعیین نماید.

سپس وی یک سوزن را از ناحیه شکم به درون رحم شما وارد می کند و

مقدار کمی مایع آمنیوتیک خارج می نماید. این بخش از عمل معمولاً حدود دو دقیقه طول می کشد.

نتایج آزمایشات ژنتیکی حاصل از مایع آمنیوتیک شما

معمولاً طی چند روز در دسترس خواهد بود.

نتایج آزمایشات برای تعیین بلوغ ریه های کودک شما معمولاً طی چند ساعت آماده خواهد بود.

عوارض ناشی از آمنیوسنتز چیست؟

آمنیوسنتز معمولاً بین ۱۶ تا ۲۰ هفته پس از آغاز بارداری انجام می شود،

که این دوره در سه ماهه دوم شما واقع است. عوارض مرتبط با آمنیوسنتز شامل موارد زیر است:

اگر در طی سه ماهه دوم این عمل را انجام دهید،

خطر سقط جنین ۰.۶ درصد است.

اگر آزمایش قبل از ۱۵ هفته از آغاز بارداری صورت گیرد، خطر سقط جنین کمی بیشتر است.

    برخی از خانم ها بعد از عمل دچار درد شکم می شوند.

    برخی از خانم ها بعد از عمل مقدار کمی خونریزی واژنی دارند.

    ندرتا ممکن است آمنیوسنتز باعث نشت مایع آمنیوتیک از بدن شما شود.

    یکی دیگر از عوارض نادر آمنیوسنتز، عفونت رحم است.

    اگر به عفونتی مانند هپاتیت C یا HIV مبتلا هستید، آمنیوسنتز می تواند باعث انتقال عفونت به نوزاد متولد نشده شما شود.

این آزمایش در مواردی نادر ممکن است باعث شود

برخی از سلولهای خونی کودک وارد جریان خون شما شوند.

اهمیت این اتفاق بخاطر نوعی پروتئین است به نام فاکتور Rh.

اگر این پروتئین را داشته باشید، خون شما Rh مثبت و اگر این پروتئین را داشته باشید،

خون شما  Rh منفی است.

طبقه بندی Rh شما و کودک شما ممکن است با همدیگر متفاوت باشد.

اگر اینگونه باشد و خون شما با خون کودک مخلوط شود،

بدن شما ممکن است واکنش نشان دهد؛ انگار که به خون کودک خودتان آلرژی پیدا کرده اید.

اگر این اتفاق بیفتد، پزشک به شما دارویی بنام RhoGAM می دهد.

این دارو از تولید روی آنتی بادی هایی در بدن شما که به سلولهای خونی کودکان حمله کنند، جلوگیری می کند.

نوشته آمنیوسنتز چیست؟ اولین بار در آزمایشگاه پاتوبیولوژی صبا. پدیدار شد.

آزمایش ادرار ۲۴ ساعته چیست ؟

آزمایش ادرار ۲۴ ساعته چیست  و به چه دلیلی انجام میشود ؟

در آزمایش حجم ادرار ۲۴ ساعته میزان ادرار موجود در بدن در طول یک روز اندازه گیری و

سپس اجزای تشکیل دهنده آن تجزیه و تحلیل می شوند.

این آزمایش، یک روش تحلیلی کاملاً غیرتهاجمی است که بدون هیچ گونه درد یا

احساس ناخوشایندی انجام می شود. معمولاً این تست ساده، به تشخیص مشکلات مربوط به عملکرد کلیوی کمک می کند.

چرا به آزمایش حجم ادرار ۲۴ ساعته نیاز است؟

در صورتی که پزشک متخصص نفرولوژی بر این باور باشد که شما دچار بیماری کلیوی هستید

یا حجم ادرار غیرعادی و زیادی تولید می کنید،

آنگاه دستور انجام این آزمایش را می دهد. از تولید غیرعادی ادرار با عنوان پلی اوریا یاد می شود.

پلی اوریا در بیماران مبتلا به دیابت اینسیپیدوس رخ می دهد.

این یک بیماری خاص است که طی آن کلیه قادر به نگهداشتن آب داخل بافت خود نیست.

همچنین امکان سنجش حجم ادرار، به عنوان بخشی از آزمایش تعیین عادی بودن کراتینین،

یا سایر آزمایش‌های اندازه گیری کننده میزان مایع دفع شده طی ۲۴ ساعت وجود دارد.

شما می توانید فقط این آزمایش را انجام دهید، یا آن را در کنار سایر آزمایش‌ها به اجرا بگذارید.

این آزمایش به دکتر کمک می کند تا از وجود هرگونه بیماری کلیوی مطلع شود.

چگونه خود را برای آزمایش حجم ادرار ۲۴ ساعته آماده نماییم؟

آماده شدن برای انجام آزمایش حجم ادرار ۲۴ ساعته، به آماده سازی خیلی کمی نیاز دارد.

پزشک این حق را دارد که با توجه به سطح فعلی سلامت و دلایل مطرح شده برای انجام تست،

دستورالعمل های آزمایشگاهی دقیق تری را در اختیار شما قرار دهد.

باردار بودن یا احتمال باردار بودن را با پزشک در میان بگذارید.

فراموش نکنید که به پزشک راجع به داروهای نسخه دار و داروهای بدون نسخه و مکمل‌های مصرفی اطلاع رسانی کنید.

از او سوال کنید که آیا این داروها با نتایج آزمایش تداخلی خواهند داشت یا خیر؟

در حالت عادی حین آماده سازی برای آزمایش نیازی به ناشتا بودن یا مصرف داروهای خاص نیست.

البته این امکان وجود دارد که با توجه به دلایل انجام آزمایش،

پزشک از شما بخواهد از مصرف برخی غذاها و نوشیدنی ها در حین انجام آزمایش اجتناب ورزید.

به دلیل اینکه انجام این آزمایش مستلزم گردآوری و نگهداری از ادرار برای یک دوره زمانی ۲۴ ساعته است،

لذا ممکن است شما تمایل داشته باشید تا آزمایش را به گونه ای زمانبندی کنید

که در روزی که در منزل حضور دارید، آن را انجام دهید.

بررسی کنید که آیا باید تست را در زمان مشخصی شروع کنید یا خیر، و زمانبندی خود را به همان نسبت تغییر دهید.

برای گردآوری و نگهداری از ادرار، یک یا چندین محفظه در اختیار شما قرار می گیرند.

مطمئن شوید که زمان و مکان برگرداندن محفظه های آزمایش را به درستی دریافته‌اید.

آزمایش حجم ادرار ۲۴ ساعته چگونه انجام می شود؟

هدف این آزمایش، گردآوری حجم ادرار برای یک دوره ۲۴ ساعته است.

می توان این آزمایش را در محیط بیمارستان یا به سادگی به صورت سرپایی انجام داد.

این آزمایش در زمان مشخصی آغاز می شود و طی روز بعدی و در همان زمان به پایان می رسد.

این آزمایش شامل ۳ مرحله است :

. آزمایش در طول روز آغاز می شود، در طول روز اول، اولین ادرار صبحگاهی را جمع آوری نکنید. البته لازم است که زمان مربوطه را ثبت و یادداشت کنید.

. کل ادرار خود را برای ۲۴ ساعت آینده جمع آوری کنید، محفظه جمع آوری ادرار را در داخل یخچال قرار دهید.

. اولین ادرار صبحگاهی در روز دوم را دقیقاً در همان ساعتی که آزمایش را طی روز قبلی شروع کردید جمع آوری کنید.

. محفظه را تا زمان تحویل، در جای خنگ نگه دارید. مطمئن شوید که درب محفظه محکم است،

مطابق دستورالعمل های صادر شده محفظه را به درستی به مطب پزشک یا آزمایشگاه برگشت دهید.

ممکن است تحت شرایطی خاص، پزشک درخواست تکرار چند مرتبه ای این آزمایش را صادر نماید.

آزمایش ادرار نوزادان

در صورتی که ملزم به جمع آوری ادرار نوزاد خود هستید، کیسه های ویژه گردآوری ادرار را دریافت می کنید.

این کیسه ها دارای کاغذهای چسبنده ای هستند که کیسه ها را در مکان مورد نیاز ثابت نگه می دارند. گام های زیر را طی کنید :

   .  ناحیه اطراف مجرای ادراری نوزاد را بشویید. این قسمت مکانیست که ادرار از بدن خارج می شود.

   .  کیسه گردآوری ادرار را به بدن نوزاد بچسبانید. برای پسران، کُل آلت تناسلی را داخل کیسه قرار دهید،

   .  برای دختران، کیسه را روی لبه واژن آن ها قرار دهید. شما می توانید یک پوشک را روی کیسه قرار دهید.

   .   وضعیت کیسه را دائماً بررسی کنید. ادرار را از کیسه، به داخل محفظه نگهداری از ادرار هدایت کنید. کیسه مصرف شده را با کیسه جدید تعویض کنید.

   .  محفظه نگهدارنده ادرار را در جای خنک بگذارید، تا موقعی که زمان تحویلش فرا برسد.

   .  پس از تکمیل دوره ۲۴ ساعته، محفظه ادرار را مطابق دستورالعمل پزشک به آزمایشگاه برگشت دهید.

آزمایش حجم ادرار ۲۴ ساعت، یک آزمایش غیرتهاجمی است و تنها کاری که در آن انجام می شود،

ادرار کردن مطابق شرایط عادی است. بدین ترتیب شما با هیچگونه خطر یا عوارض جانبی روبرو نمی شوید.

مهم است که با رعایت دستورالعمل های موجود، نتایج دقیقی را حاصل نمایید.

چندین عامل روی دقت نتایج آزمایش تاثیرگذار هستند، این عوامل عبارتند از :

   . عدم موفقیت در گردآوری کُل ادرار در دوره زمانی ۲۴ ساعته

   . عبور از دوره زمانی ۲۴ ساعته و گردآوری ادرار بیش از حد

   . بیرون ریختن ادرار از محفظه

   . خنک نبودن ادرار

   . عدم تحویل نمونه ادرار به صورت صحیح

عوامل دیگری همچون استرس زیاد و فعالیت بدنی شدید هم در دستیابی به نتایج صحیح اختلال ایجاد می کنند.

به پزشک اطلاع دهید که چنین شرایطی را تجربه نموده اید یا خیر.

احتمالاً پزشک در برخی موارد مایل به تکرار آزمایش است.

نتایج آزمایش حجم ادرار چه مفهومی دارند؟

در صورتی که مطابق روال عادی ۲ لیتر مایعات در روز مصرف کنید،

آنگاه حجم ادرار تولید شده بین ۸۰۰ تا ۲۰۰۰ میلی لیتر در نوسان خواهد بود.

البته ممکن است آزمایشگاه های مختلف از مقادیری استفاده کنند که کمی با این آمار و ارقام تفاوت دارند.

پزشک توضیحات لازم راجع به اطلاعات بدست آمده از آزمایش را در اختیارتان قرار می دهد.

ادرار عادی حالت استریل داشته و فاقد هرگونه باکتری، ویروس یا قارچ است.

ادرار مخلوطی از آب، مواد شیمیایی، پروتئین ها و الکترولیت هایی همچون ترکیبات زیر است :

   . سدیم

   . پتاسیم

   . اوره، هنگامی تشکیل می شود که پروتئین ها تجزیه می شوند

   . کراتنین، هنگامی تشکیل می شود که عضلات تجزیه می شوند

   . سایر ترکیبات شیمیایی

در صورتی که ادرار شامل حجم خیلی زیاد، یا خیلی کمی از این مواد شیمیایی باشد،

آنگاه پزشک درخواست انجام آزمایش تکمیلی می دهد.

علاوه بر این، در صورتی که حجم ادرار به صورت غیرعادی کم یا زیاد باشد، درخواست انجام آزمایش اضافی مطرح می شود.

حجم غیر عادی و خیلی کم ادرار، نشان دهنده روبه‌رو بودن با شرایط زیر است :

   . مصرف ناکافی مایعات

   . دی هیدراته شدن (از دست دادن آب بدن)

   . مشکلات کلیوی

   . نارسایی کلیوی

حجم غیرعادی و خیلی زیاد ادرار، نشانه ای از شرایط زیر است :

   . دیابت

   . دیابت اینسیپیدوس کلیوی

   . دیابت اینسیپیدوس (دیابت بی مزه) مرکزی

   . انواع خاصی از نارسایی کلیوی

   . مصرف حجم خیلی زیاد از مایعات

   . استفاده از داروهای ادرار آور

نوشته آزمایش ادرار ۲۴ ساعته چیست ؟ اولین بار در آزمایشگاه پاتوبیولوژی صبا. پدیدار شد.