• اخبار, وبلاگ ها
• ۲۴ مهر ۱۴۰۱

روز جهانی بیماری پوکی استخوان ۲۸ مهر ماه ( بیماری خاموش)

اهمیت پوکی استخوان در حدی است که سازمان بهداشت جهانی WHO روز ۲۰ اکتبر (۲۸ مهرماه) را بعنوان روز جهانی پوکی استخوان یا همان استئوپروز نامگذاری کرد.
فرد ممکن است بدون آن که خود متوجه شود به این بیماری مبتلا شده باشد، در واقع به همین علت است که پوکی استخوان بیماری خاموش نامیده می شود. متاسفانه علائم بالینی در مراحل اولیه ی بیماری پوکی استخوان وجود ندارد. اما در مراحل پیشرفته از روی عوارض می توان به وجود این بیماری پی برد. عوارض پوکی استخوان عبارتند از: شکستگی خودبه خودی با کمترین ضربه بر استخوان ها بخصوص در نواحی ران و لگن، کمر و ستون مهره ها که غالبا این اولین علامت است.

کمر درد شدید در نقطه خاص که نشانه شکستگی است. شکستگـی هـای حاصـل از بیماری پوکی استخوان، به طور عمده درنواحی گردن، استخوان ران، مهره های ستون فقرات و استخوان های مچ دست، رخ می دهد حتی گاهی شکستگی های خودبه خودی مهره ها، گردن و استخوان ران نیز دیده شده است. وقتی بیماری خیلی شدید باشد، فشارهای خفیفی مثل خم شدن به جلو، عطسه یا سرفه کردن نیز می تواند باعث شکستگی مهره شود.
از عوارض دیگر این بیماری تغییر شکل ستون فقرات است که موجب انحنای پشت یا قوز درآوردن می شود. کوتاه شدن قد نیز می تواند عارضه ای از این بیماری تلقی شود. حتی بعضی محققان عقیده دارند افتادن دندان ها در سال های بالا نیز ناشی از همین پوکی استخوان است.​

عوامل موثر در پوکی استخوان

این بیماری به دلایل مختلف در افراد ایجاد می شود از جمله این عوامل افزایش سن فرد است که احتمال بروز این بیماری را در افراد افزایش می دهد. در واقع بعد از ۳۰ سالگی به ازای هر ۱۰ سال بتدریج علائم کاهش توده استخوانی افزایش می یابد. جنس، یائسگی، سابقه فامیلی، وزن و اندازه استخوان، بیماری ها، مصرف داروها، عدم تحرک، سیگار کشیدن و کمبود کلسیم و ویتامین در مواد غذایی از دیگر دلایل ابتلا است.
علاوه بر این موارد،این بیماری به طور ثانویه در افرادی که اختلالات هورمونی و متابولیسمی مانند بیمـاری هـای مزمـن کبـد و کلیـه، دیابـت نـوع یک و اختلال رشد و هورمون های جنسی دارند بیشتر دیده می شود. همچنین از عوارض مصرف طولانی مدت داروهای حاوی کورتون نیز بروز پوکی استخوان است.

تشخیص

در حال حاضر بهترین روش برای تشخیص ، سنجش تراکم استخوان یا دانسیتومتری است. امروزه برای سنجش تراکم استخوان دستگاه های جدیدی ساخته شدند.این دستگاه ها می توانند با دقت نسبتا زیادی تراکم استخوانی و نسبت آن با استخوان سالم و سن مناسب را اندازه گیری کنند. آزمایش سنجش تراکم استخوانی بدون درد است و تنها چند دقیقه طول می کشد. همچنین احتیاج به آمادگی قبلی ندارد و برای انجام آن دارویی مصرف نمی شود. این سنجش پزشک را قادر می سازد تا استحکام استخوان را بسنجد و شدت پوکی استخوان را مشخص کند.
​

ممکن است دچار پوکی استخوان باشید، بدون آن که از بیماری خود اطلاع داشته باشید.

پیشگیری از پوکی استخوان

پوکی استخوان قابل پیشگیری و درمان است؛ اما از آنجا که معمولاً تا زمان شکستگی، علامت هشدار دهنده ای ندارد، در تعداد کمی از افراد در زمان مناسب تشخیص داده شده و درمان می شود. از این رو پیشگیری، تشخیص زود هنگام و درمان موثر پوکی استخوان از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد.
دریافت کلسیم و ویتامین دی کافی، ترک سیگار، داشتن فعالیت فیزیکی مداوم و متعادل (مثلاً حداقل ۳۰ دقیقه پیاده‌ روی روزانه) در پیشگیری از پوکی استخوان موثر هستند.
​

اجازه ندهید پوکی استخوان آینده شما را بشکند.

تاریخچه روز جهانی پوکی استخوان

ابن روز (WOD) نقطه اوج فعالیت سالانه است که توسط بنیاد بین المللی پوکی استخوان (IOF) حمایت مالی می شود . و عمیقا در آموزش مردم در مورد این بیماری ویرانگر استخوان نقش دارد . این بیماری، استخوان ها را چنان شکننده و شکننده می کند که هر نوع عمل جزئی حتی عطسه یا زمین خوردن می تواند زندگی را تهدید کند . باعث درد و ناراحتی بی پایان از شکستگی و شکستگی استخوان شود .

تاسیس IOF ترکیبی از تلاش های مشترک بنیاد اروپایی پوکی استخوان (EFFO) بود و در سال ۱۹۸۷ ایجاد شد . فدراسیون بین المللی جوامع بیماری های اسکلتی (IFSSD) ، که در سال ۱۹۹۵ آغاز بکار کرد. چتر مجرد ، تمرکز بهتر و هم افزایی منابع برای دانشمندان ، پزشکان و سایر سازمان های حمایت از بهداشت جهان است و با این بیماری مبارزه می کنند.

در اواخر دهه ۹۰ ، سازمان بهداشت جهانی سازمان ملل متحد (WHO) با همکاری IOF از وقایع روز جهانی پوکی استخوان حمایت مالی کرد . از آن زمان ، IOF رهبری بسیاری را در حمایت از رویدادهای آگاهی بخشی در سراسر جهان بعهده گرفت.
یکی از مهمترین حوادث WOD بررسی تراکم استخوان است. استخوانهای با چگالی کمتر ، در حین حرکت ناگهانی یا در هنگام سقوط جزئی ، براحتی شکسته یا شکسته می شوند. این آزمایشات تراکم استخوان در WOD در سراسر جهان در دسترس است. اما رویدادهایی در سطح جهان در حال وقوع هستند که نه تنها باعث افزایش آگاهی می شوند بلکه همه فقط سرگرم کننده هستند.

اهداف روز جهانی پوکی استخوان

هدف از نامگذاری این روز افزایش آگاهی جهانی در مورد پیشگیری، تشخیص و درمان و بیماری های مزمن استخوان است.
اطلاع رسانی و افزایش آگاهی در زمینه سلامت استخوان ها، عضلات و مفاصل از طریق رسانه های عمومی، نهادهای سیاستگذاری، متخصصان بهداشت و عموم مردم از دیگر اهداف این روز است.
در حال حاضر بیش از ۲۰۰ میلیون نفر در سراسر دنیا مبتلا به پوکی استخوان هستند. براساس گزارش سازمان بین المللی پوکی استخوان، در هر ۳۰ ثانیه یک نفر دچار شکستگی ناشی از این بیماری می شود . تعداد شکستگی های لگن بعلت پوکی استخوان تا اواسط قرن حاضر به ۳ برابر افزایش یابد. عموم مردم نسبت به این بیماری بی توجهند . آمارهای وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نشان می دهد در حدود ٧٠ درصد زنان و ۵٠ درصد مردان بالای ۵٠ سال نیز به نوعی دچار پوکی استخوان یا استئوپروز هستند.​

هدف از نامگذاری این روز افزایش آگاهی جهانی در مورد پیشگیری، تشخیص و درمان و بیماری های مزمن استخوان است.

روز جهانی پوکی استخوان در دوران کرونا

به مناسبت این روز با تبیین اینکه از آغاز پاندمی کووید ۱۹ در دسامبر ۲۰۱۹ تا کنون جهان با چالش بی سابقه ای روبرو بود . پاندمی کووید ۱۹ را تنها نمی توان بعنوان همه گیری یک بیماری عفونی در نظر گرفت. این پاندمی بر همه بخش های جامعه جهانی از جمله سلامت، اقتصاد، فرهنگ و سیاست تاثیر عمیق دارد و تاثیر آن تا مدتها ادامه خواهد داشت .

تلاش های زیاد سال های اخیر برای کنترل و پیشگیری از بیماری های غیرواگیر نیز تا حدود زیادی تحت الشعاع این پاندمی قرار گرفت . از یک طرف مبتلایان به بیماری های غیر واگیر در صورت ابتلا به بیماری کووید ۱۹ فرم های شدیدتر بیماری را تجربه خواهند کرد . و از طرف دیگر به دلیل اختلالاتی که در ارائه خدمات پیشگیری و کنترل بیماری های غیر واگیر رخ داد .  مرگ و ناتوانی ناشی از بیماری های غیر واگیر در دوران اپیدمی افزایش چشم گیری دارد. انتظار می رود این تاثیر در دوران پس از کووید نیز ادامه داشته باشد .

نتایج یک پیمایش سریع که توسط سازمان جهانی بهداشت انجام شد نشان داد در بیش از ۷۵ درصد کشورهای جهان خدمات پیشگیری و کنترل بیماری های غیر واگیر بطور کامل یا تا حدودی دچار اختلال شد. عدم مراجعه بیماران برای دریافت خدمات سرپایی به دلیل ترس از ابتلا برای دریافت خدمات، کاهش نرخ بستری بیماران در بیمارستانها به دلیل لغو اعمال جراحی الکتیو، شیفت تمام یا بخشی از زمان کار کارکنان بخش سلامت در برنامه های مبارزه با کووید ۱۹، محدودیت های منع رفت و آمد و اختلال در سیستم حمل و نقل عمومی و تعطیلی خدمات غربالگری مبتنی بر جمعیت از شایع ترین دلائل اختلال در خدمات بیماری های غیرواگیر هستند.

منابع :
۱.منبع شماره ۱
۲.منبع شماره ۲